[D66] In Israel wordt fel gereageerd op kritiek van westerse landen

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   NRC Handelsblad
Datum:  1 augustus 2025
Auteur: Derk Walters
URL:    
https://archive.ph/https://www.nrc.nl/nieuws/2025/08/01/in-israel-wordt-fel-gereageerd-op-kritiek-van-westerse-landen-israel-beschouwt-nederland-of-het-vk-niet-langer-als-bevriende-landen-a4901914


In Israel wordt fel gereageerd op kritiek van westerse landen:
'Israel beschouwt Nederland of het VK niet langer als bevriende landen'
-----------------------------------------------------------------------

Westerse landen proberen druk op Israel uit te oefenen wegens de 
schrijnende situatie in Gaza, onder meer door erkenning van Palestina. 
Tot onbegrip van veel Israeliers. 'Vrijwel iedereen, van links tot 
extreemrechts, rept van 'onverklaarbare' anti-Israel-standpunten.'

De Britse premier Keir Starmer 'geeft toe aan jihadistische 
terroristen'. Nederland kiest voor 'openlijke vijandigheid' die 'het 
antisemitisme in eigen land voedt'. En Canada 'beloont Hamas'.

Westerse landen proberen druk op Israel uit te oefenen vanwege de 
uithongering van de bevolking van Gaza en de beschietingen van 
hongerende mensen. Dat doen ze in de vorm van sancties, of de erkenning 
van Palestina. Israel reageert daar bijzonder fel op. Nederland en het 
Verenigd Koninkrijk, doorgaans erkende vrienden van Israel, zijn volgens 
premier Benjamin Netanyahu en zijn ministers volledig de weg kwijt. 
Anders is het niet te verklaren dat ze zo anti-Israelisch zijn.

Voorheen deed Israel zijn best om de diplomatieke banden goed te houden, 
onder meer om politieke steun en financiele investeringen te vergaren. 
Wijst deze harde retoriek op een koerswijziging van Israel ten aanzien 
van bevriende landen?

De koers ten aanzien van bevriende landen is niet zozeer gewijzigd, zegt 
Mairav Zonszein. 'Maar Israel beschouwt Nederland of het VK niet langer 
als bevriende landen.' Het enige land dat nog een vriendenstatus heeft 
is Amerika, denkt de Israelische analist die verbonden is aan de 
denktank International Crisis Group.

Sancties voor extreemrechtse ministers vallen al niet heel lekker in 
Israel, maar de erkenning van Palestina, zegt Zonszein, is voor de 
regering-Netanyahu pas echt een rode lijn. 'Wie dat overweegt, is voor 
de Israelische regering geen gesprekspartner meer. Daarom gaat de 
Israelische regering er hard tegenin: ze denkt dat ze toch niet veel te 
verliezen heeft. Ik noem het de strategie van de verbrande brug.'

Een koerswijziging? 'Vraag het aan Israelische leiders en ze zullen 
zeggen dat juist alle andere landen plotseling van standpunt veranderd 
zijn', zegt Zonszeins collega-analist Dahlia Scheindlin. De Israelische, 
verbonden aan de denktank Century International en columnist van de 
Israelische krant Haaretz, bespeurt enorm veel onbegrip in haar land 
over de houding van de rest van de wereld.

'Vrijwel iedereen, van links tot extreemrechts, rept van 
'onverklaarbare' anti-Israel-standpunten. De wereld, zeggen ze, opereert 
in een mist van antisemitische leugens en zelfs onze bondgenoten vallen 
eraan ten prooi.' Een nieuw argument dat steeds vaker vanuit Israel te 
horen valt: de leiders van bondgenoten keren zich tegen Israel onder 
druk van hun moslimpopulaties.


Iedereen is gek, behalve wij

Op de nieuwssite The Times of Israel worden dagelijks vele blogs 
gepubliceerd van Israeliers, maar ook Joden in de diaspora, over de 
toestand van het land. De groeiende isolatie van Israel is er een 
veelbesproken onderwerp. Met als rode draad: 'Iedereen is gek, behalve 
wij'.

Zo schrijft de zelfverklaarde 'verdediger van Israel en bestrijder van 
antisemitisme' Maccabi Lev Ari: 'Het isolement van Israel laat niet zien 
dat het land kapot is, maar dat de systemen die het beoordelen dat 
zijn.' De gepensioneerde anesthesioloog Peter Biro roept zijn land op om 
met onmiddellijke ingang onder meer Baskenland en Catalonie te erkennen.

En de Californische rabbijn Jonathan Muskat noemt het 'onzinnig' om 
Israel ervan te beschuldigen dat het opzettelijk uithongering als 
oorlogstactiek inzet. Dat zou immers niet alleen moreel verwerpelijk 
zijn, maar ook contraproductief, aldus Muskat: 'Israel wint strategisch 
niets door burgers te laten verhongeren en heeft alles te verliezen – 
van wereldwijde legitimiteit tot cruciale diplomatieke steun.'

Het morele kompas van Israel in twijfel trekken mag, zegt Muskat, maar 
dat gebeurt vaak te kwader trouw – vanuit de aanname dat Israel 
kwaadwillige motieven heeft. Zulke 'ongenuanceerde' veroordeling van 
Israel speelt Hamas in de kaart, aldus de rabbijn.

De meeste Israeliers, zegt Scheindlin, zijn wel degelijk bezorgd over 
wat ze zien als wereldwijde vijandigheid tegen hun land. Haar denktank 
spreekt veelvuldig met burgers. 'De gijzelaars en de Israelische 
soldaten in Gaza zijn nog steeds het belangrijkste onderwerp dat mensen 
bezighoudt. Maar het imago van Israel wordt meer en meer als een urgent 
probleem gezien.'

Dat komt mede doordat Israeliers de gevolgen van het groeiende isolement 
beginnen te voelen. Burgers zijn 'nerveus', denkt Scheindlin. Haar 
collega Zonszein merkt dat haar landgenoten bang zijn geworden om te 
reizen, nu ze hebben gehoord over de mishandeling van een Israelische 
toerist in Griekenland. 'Niet meer op vakantie kunnen is de prijs die ze 
betalen.'

Israelische academici zijn bovendien bezorgd over hun mogelijkheden om 
te publiceren, om subsidies te ontvangen, of om deel te nemen aan 
internationale onderzoeken of conferenties. En ook die angst is reeel: 
zo overweegt de Europese Unie om onderzoeks- en innovatiesubsidies aan 
Israel stop te zetten.


Modieus

Als verklaring voor de vijandigheid tegen hun land leggen Israeliers 
amper de link met het optreden van Israel in Gaza, merkt Scheindlin. 'Ze 
zeggen tegen mij dat het simpelweg modieus is geworden om Israel te 
haten. Dat al het nieuws uit Gaza sterk overdreven wordt.' Ze is niet de 
eerste die constateert dat het Israelische publiek 'beschamend 
gemanipuleerd' wordt: het regeringsverhaal is in vrijwel alle media 
dominant. 'Onafhankelijke stemmen zijn moeilijk te vinden', verzucht de 
analist.

Maar Israeliers hebben natuurlijk net zo goed toegang tot de 
internationale media. Ze weten hoe er over hun land geschreven wordt – 
en wijzen dat vervolgens sterk af, aldus Scheindlin. 'Nog altijd hoor je 
argumenten als 'alles begon op 7 oktober', 'wij zijn niet begonnen', 
'wij hebben Gaza in 2005 verlaten' en 'zij zijn gewoon bloeddorstige 
moordenaars'.'

Scheindlin: 'Ik probeer al sinds 2007 over te brengen hoezeer Israel de 
Gazastrook controleert. Maar dat wil er simpelweg niet in. 'Waarom haten 
ze ons', vragen Israeliers zich af. Ze zien niet wat er in Gaza 
gebeurt.' Zelfs onder de mensen die het Israelische optreden afwijzen, 
bespeurt de analist een enorme angst voor Gazaanse burgers. 'Voor het 
lijden van Palestijnen hebben ze geen ruimte in hun hoofd.'

Wat je Israeliers ook veel hoort zeggen, is dat alle Gazanen 
medeplichtig zijn aan de terreurdaden van Hamas. Scheindlin: 'Toen in 
januari de gijzelaar Arbel Yehoud vrijgelaten werd, gebeurde dat op een 
intimiderende manier. Hamas stelde haar bloot aan een opdringerige 
menigte. Dat voelde voor veel Israeliers als een nieuwe 7 oktober. Die 
menigte bestond misschien uit tweeduizend mensen, op een bevolking van 
ruim twee miljoen, maar voor het gevoel maakt dat niet uit. 'Hoe moeten 
we overleven tussen zulke vijandigheid', is wat Israeliers zich 
afvragen.'


Hoog spel

In dat klimaat opereert ook de Israelische regering. Ze speelt hoog spel 
door (voorheen) bevriende naties zo van zich te vervreemden. Zonszein 
denkt dat de Israelische regeringsleiders erop gokken dat de 
uiteindelijke maatregelen van westerse landen wel zullen meevallen. 'En 
daar kun je ze geen ongelijk in geven. Tot nu toe heeft Europa nou niet 
bepaald veel indrukwekkende maatregelen genomen.'

Tot nu toe hebben enkele landen, waaronder Nederland, sancties ingesteld 
tegen twee extreemrechtse ministers. In EU-verband wordt er tot nu toe 
vooral veel overwogen, maar stuiten concrete maatregelen meestal op 
weerstand van pro-Israelische lidstaten.

Tegelijk bemerkt ze een tegenstrijdige houding in de Israelische 
reacties. 'Ze zeggen terecht dat de maatregelen tegen Israel weinig 
voorstellen, maar beweren tegelijkertijd dat ze vreselijk antisemitisch 
zijn en het bestaan van Israel bedreigen. Dat kan niet allebei waar 
zijn.' De Israelische regering, constateert Scheindlin, beschouwt haar 
imago als allesbepalend. 'Sommige boodschappen die in westerse oren 
misschien vrij absurd klinken, doen het goed bij het eigen publiek.'

Wat haar vooral fascineert, is de opstelling van premier Netanyahu. 'Die 
was altijd zo trots op de positie van Israel als voorloper in 
technologie en cyberveiligheid, in innige samenwerking met westerse 
landen. Maar hij is kennelijk totaal omgeslagen. Ineens is de positie 
van Israel in het buitenland niet meer belangrijk. Je kunt alleen maar 
gissen waarom dat is. The New York Times schrijft het toe aan zijn wens 
om koste wat kost aan de macht te blijven. Maar je kunt nu eenmaal niet 
in zijn hoofd kijken.'

Al met al is het bewuste isolement volgens Zonszein het gevolg van de 
'nieuwe realiteit' na de Hamas-aanval van 7 oktober 2023. 'En die 
realiteit luidt: we mogen nooit meer enige concessies aan de Palestijnen 
doen. We moeten standvastig zijn.' Evengoed, zegt ze, leven er zorgen 
onder de bevolking. Netanyahu's populariteit steeg na zijn aanval op 
Iran – maar over zijn optreden in Gaza en het internationale isolement 
zijn de Israelische burgers minder te spreken. 'De regering is zeer 
zelfverzekerd dat ze op het juiste spoor zit. Maar ik spreek Israeliers 
die het gevoel hebben dat hun land op de ondergang afstevent.'

--------
(c) 2025 Mediahuis B.V.