[D66] Van het gas af gaan pakt honderden euro's duurder uit

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

[Vanmorgen op de radio: In een klimaatdictatuur gaat de energierekening 
met 600 Euro/maand omhoog]

Bron:   Telegraaf
Datum:  2 maart 2024
Auteur: Theo Besteman
URL:    
https://archive.ph/https://www.telegraaf.nl/financieel/1350815559/van-het-gas-af-gaan-pakt-honderden-euro-s-duurder-uit-dat-was-niet-beloofd


Van het gas af gaan pakt honderden euro's duurder uit:
'Dat was niet beloofd'
------------------------------------------------------

AMSTERDAM - Alle huishoudens gaan van het gas af. Dat is goed voor 
milieu en portemonnee, predikt het kabinet. De praktijk blijkt voor 
consumenten vaak een teleurstelling. Als huurder betaal je vaak meer, 
energieleveranciers rekenen hun kosten maximaal door. 'De 
energietransitie gaat soms veel geld kosten.' Moet je wel meedoen?

'Ik wist niet dat het zoveel werk zou zijn', zegt de gepensioneerde Wim, 
zelf jaren werkzaam geweest in de bouw voor zijn huurwoning in 
Amsterdam. Met zijn vrouw Marga kreeg hij een aankondiging: de hele 
straat ging van het gas af. 'Ze zijn er weken mee bezig geweest.' De 
straat moest ook open voor de netbeheerder. Met een kop koffie erbij 
sloeg Wim alles geboeid gade. 'Ja, dit is toch een beetje geschiedenis: 
alles wat sinds de jaren 60 is aangelegd gaat eruit.'

Binnenshuis zag hij hoe behalve de gasmeter ook de hoofdleiding 
verdween, de bekasting met een drukregelaar en wat leidingen en 
isolatie. 'Omdat het hier oudbouw is, gebeurde weinig standaard. Ik hoop 
dat het verderop makkelijker gaat.'

De kosten tikken aan. Netbeheerders zijn volgens het Economisch 
Instituut voor de Bouw zo'n EU 40.000 kwijt om een huis van het gas af 
te halen. De helft daarvan is nooit terug te verdienen, aldus het 
onderzoekscentrum.


Verzet

Onder corporaties en huurdersverenigingen rijst verzet. Sociale huurders 
die in Rotterdam overstapten op stadsverwarming krijgen hoge vaste 
kosten daarvan doorberekend door de leverancier. Daarnaast rekenen die 
het maximumtarief van variabele kosten van EU 47 per gigajoule door. 
Opgeteld honderden euro's meer dan toen ze gas hadden. De bijkomende 
vastrechtkosten mogen van de toezichthouder ACM hooguit EU 796 per jaar 
zijn. Daar zit Vattenfall in Amsterdam meteen aan. Dat wordt corporatie 
Ymere te gortig.

'Wij, andere corporaties en de gemeente Amsterdam zijn op z'n zachtst 
gezegd verbaasd', aldus directeur Erik Gerritsen. 'Dat was niet wat we 
met elkaar hadden afgesproken.' Dat bewoners boos zijn op Vattenfall 
begrijpt hij. 'Ik zou dat ook zijn als je iets anders was beloofd.' Er 
komt hoe dan ook een oplossing, verzekert Gerritsen. 'Een ding weet ik 
zeker: de extra prijsverhoging komt niet op het bordje van sociale 
huurders.'

Volgens branchevereniging Netbeheer Nederland zijn er ruim zeven miljoen 
gasaansluitingen voor kleinverbruikers. Het kabinet wil iedereen van het 
gas af hebben om in 2050 te helpen de CO2-uitstoot te beperken. Als 
alternatief is er naast het warmtenet nog de warmtepomp, een zonneboiler 
met panelen of geothermie, de aardwarmte-aansluitingen.


Ingreep Rijk

Maar het tempo van afsluiten is laag. De Ombudsman zag het eind vorig 
jaar al fout gaan. 'Gemeenten hebben vaak moeite om de brede groep 
bewoners te betrekken.'

De politiek broedt op versnelling. Ook om de kosten laag te houden. De 
uitrol loopt nu stuk op weigeraars in de straat. Die kunnen goede 
redenen hebben, maar maken het voor iedereen duurder, beaamt de 
Vereniging Eigen Huis. 'Stel dat je van de tweehonderd woningen vier 
huiseigenaren hebt die niet willen, dan moet je daar een heel gasnetwerk 
in stand houden om alleen die woningen nog te bedienen. Daar betaalt de 
rest ook aan mee', aldus de woordvoerder. De kosten worden immers over 
iedereen uitgespreid.

De deze maand in de Tweede Kamer te behandelen Wet gemeentelijke 
instrumenten warmtetransitie geeft gemeenten de bevoegdheid huizen 
gedwongen af te sluiten om de overgang 'goed en betaalbaar' te maken. Er 
is vaak enige tijd. Mensen moeten binnen acht jaar na de melding door de 
gemeente van het gas af.

'Maar in acht jaar kan er van alles in iemands leven gebeuren. Je moet 
kijken naar wat het betekent voor individuele huiseigenaren', aldus 
Vereniging Eigen Huis (VEH). Zij roept gemeenten en netbeheerders op 
maatwerk te leveren. 'De energietransitie gaat in sommige gevallen veel 
geld kosten.'


Subsidies

Voor huishoudens zijn er subsidies voor een warmtepomp, zonneboiler en 
isolatie. Daarnaast zijn er gunstige leningen via het Warmtefonds, 
rentevrij voor lage- en middeninkomens. Maar dat is een kluwen, met 
moeilijke technische begrippen. 'Veel burgers kunnen niet zelf de 
onrendabele top financieren en hebben moeite met het aanvragen van 
subsidies', waarschuwde de Ombudsman de politiek. Vooral in de sociale 
huur gaan weinig mensen over. Maak die financiele steun veel 
overzichtelijker voor huiseigenaren en huurders, bepleit de Ombudsman. 
Alleen zo krijg je mensen mee.

'De kosten van de overgang worden vaak veel positiever voorgespiegeld 
dan in werkelijkheid blijkt', zegt de woordvoerder van de Woonbond. 
'Vaak moet en zal zo'n project slagen. Hoe het dan uitpakt, dat zien ze 
later wel.' Zo verlies je aan het begin van de hele overgang de steun 
van mensen, stelt hij.

'De verduurzaming van de bestaande gebouwen is een vrolijke chaos: 
iedereen die er zin in heeft, gaat aan de slag', constateert voorzitter 
Olof van der Gaag van de duurzame bedrijvenvereniging NVDE. Dat zijn 
vooral de hoogopgeleide mensen met een goed inkomen die de weg weten te 
vinden. Maar veel lager opgeleiden met een lager gering inkomen haken 
niet aan, klaagt ook de Woonbond. Zo wordt de energietransitie iets voor 
de rijkeren.


Lagere kosten

'Het is nodig om planmatig de hele wijk aardgasvrij te maken', bepleit 
Van der Gaag. 'De uitvoering wordt dan zeker een kwart efficienter. 
Aannemers en installateurs kunnen dan baantjes trekken door de wijk', zo 
beschrijft hij in zwemtermen de kostenbesparingen. 'Netbeheerders weten 
dan ook waar en wanneer het elektriciteitsnet moet worden uitgebreid.' 
Wat nodig is als alle woningen een warmtepomp krijgen.

Prijsvergelijker Independer ziet onder de streep toch financiele 
voordelen. 'Ondanks dat het geld kost, ga je er uiteindelijk wel op 
vooruit', berekent zijn energiespecialist Joris Kerkhof. Bovendien 
dwingt de overheid consumenten: de belasting die je betaalt over 
gasverbruik gaat omhoog, de heffing voor stroom voor een warmtepomp, 
inductiekookplaat of elektrische auto blijft relatief laag.

'Van het gas af' gaat in de nieuwbouw anders dan in de sociale huur bij 
Wim en Marga: je krijgt van meet af aan vrijwel geen gasaansluiting 
meer. Noch een cv-ketel op gas. 'Dat tikt best aan, helemaal als de 
nieuwbouw-doelen van honderdduizend woningen per jaar worden gehaald', 
zegt Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging van Duurzame 
Energie, bedrijven betrokken bij die overgang.


Gasfans

Bij huurders belooft het Rijk dat netbeheerders met corporaties hooguit 
twee- tot vierhonderd woningen per keer van het gas halen. Soms 
verwijderen ze op verzoek niet alle leidingen, maar verzegelen ze alleen 
je gasmeter. Die ingreep kost zo'n EU 100. Dan kun je testen of 
elektrisch koken zonder gas wel zo lekker gaat. Of wellicht wil een 
fervente gaskoker je woning overnemen, en wordt het zegel verwijderd.

Dat laten verzegelen mag, vanwege de veiligheid, hooguit een jaar lang 
waarin je geen netbeheerkosten betaalt, tipt vergelijker Pricewise. Die 
periode kun je na die twaalf maanden niet verlengen. Als je de 
gasaansluiting niet meer gebruikt en alles laat liggen, ben je wel een 
dief van je eigen portemonnee, aldus Pricewise: je betaalt zo'n EU 15 
per maand aan kosten.

Huiseigenaren kunnen ook zelf de afsluiting en verwijdering aanvragen, 
de netbeheerder sluit dan af. Het loonde aanvankelijk ermee te beginnen. 
Sinds voorjaar 2021 hoefden huishoudens niet voor de verwijdering te 
betalen. Maar de rechter greep in: netbeheerders mochten de kosten voor 
verwijdering toch in rekening brengen.


Stroom goedkoper

Inmiddels heeft de toezichthouder ACM een deal met de netbeheerders: 
huishoudens betalen geen afsluitkosten. Overigens wel als het met haast 
moet, dan berekent de netbeheerder een spoedtarief. Daarbij verrekent de 
netbeheerder zijn kosten van het verwijderen van de gasaansluiting met 
de aansluitkosten die alle huishoudens met een gasaansluiting betalen.

Wie helemaal van het gas gaat, bespaart gemiddeld op zo'n 1200 kuub gas 
in doorsnee zo'n EU 1395 aan verbruikskosten, aldus belangenvereniging 
United Consumers. Maar dan gebruik je natuurlijk wel meer stroom, zoals 
voor die inductieplaat, waarschuwt zij: tot zo'n 5430 kilowattuur per 
jaar, tegen 2800 kWh voordat je van het gas ging. Bij de kleine 
lettertjes staan nog andere posten: de vaste leveringskosten en kosten 
afhankelijk van je verbruik. Maar daar staat een heffingskorting 
tegenover.

Wat doe je als de gemeente je wijk aanwijst om van het gas af te gaan en 
je oude ketel het maar net redt wellicht? De Consumentenbond biedt via 
zijn CV-Collectief de mogelijkheid om een ketel te huren of dat nog iets 
terugkrijgt voor een cv-ketel die gekocht is. Omdat gemeenteplannen vaak 
uitlopen, kan die optie handig zijn, denken de experts.

Wie door de netbeheerder alles wat aan gas herinnert laat verwijderen 
betaalt geen netbeheerkosten meer voor gas. Dat scheelt toch al snel EU 
200 per huishouden, aldus vergelijker Gaslicht.com die de kosten van 
Enexis, Liander en Eneco vergeleek.

--------
(c) 2024 Mediahuis