[D66] Jonge Democraten: D66 te veel partij van elite, maar moet zich naast burger opstellen

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Het Parool
Datum:  15 januari 2023
Auteur: Floris van der Valk (voorzitter Jonge Democraten) en Evert 
Manders
         (persvoorlichter Jonge Democraten)
URL:    
https://www.parool.nl/columns-opinie/opinie-d66-lijkt-nu-te-veel-op-een-partij-van-de-elite-maar-moet-zich-weer-naast-de-burger-opstellen~b838f300/


'D66 lijkt nu te veel op een partij van de elite, maar moet zich
weer naast de burger opstellen'
----------------------------------------------------------------
D66 verdwaalt soms in zijn bestuurlijke rol en verliest zijn kernwaarden 
daardoor te vaak uit het oog, vinden Floris van der Valk en Evert 
Manders van de Jonge Democraten. 'Het is tijd voor zelfreflectie.'

Met de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen zijn de kaarten in de 
Nederlandse politiek opnieuw geschud. Voor het eerst in de geschiedenis 
is een rechts-populistische partij de grootste; een partij die duizenden 
mensen uitsluit, uit de EU wil stappen, en standpunten heeft die tegen 
onze grondwet indruisen.

Deze overwinning van populistisch rechts roept herinneringen op aan de 
woorden van Hans van Mierlo, die ooit sprak over de noodzaak van een 
revolutie maken voordat deze uitbreekt. Zijn woorden, die ons 
waarschuwden voor de tekortkomingen en kwetsbaarheid van ons politiek 
systeem, lijken nu relevanter dan ooit.


Opkomst rechts onderschat

Tegelijkertijd dwingt deze situatie ons tot zelfreflectie. Juist D66, 
ooit opgericht als brede volkspartij die de representatieve democratie 
wilde versterken, zou dan ook kritisch in de spiegel moeten kijken. Hoe 
heeft het zover kunnen komen? Ondanks een doordachte campagne lijkt D66 
de groeiende onvrede die heeft geleid tot de opkomst van populistisch 
rechts te hebben onderschat. Het is verleidelijk om externe factoren de 
schuld te geven, maar het is nu meer dan ooit nodig voor onze partij om 
vragen te stellen over de eigen koers.


'Een partij in identiteitscrisis'

En dat begint met de vraag wat voor partij D66 zou moeten zijn. Waar 
oprichter Hans van Mierlo de partij zag als een middel om politieke 
verandering teweeg te brengen, is D66 ondertussen een echte 
bestuurderspartij geworden. Dit betekent zeker niet dat er geen 
vernieuwende voorstellen meer kunnen worden doorgevoerd.

Kijk maar naar de invoering van de euthanasiewetgeving en de 
openstelling van het huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht tijdens 
de paarse kabinetten, of meer recentelijk het afschaffen van de 24 
wekeneis voor asielzoekers om te werken. Desondanks valt niet te 
ontkennen dat D66 soms verdwaald is in zijn bestuurlijke rol en haar 
kernwaarden daardoor te vaak uit het oog is verloren.

Zo riep de manier waarop we omgingen met het referendum over het 
associatieverdrag met Oekraine vragen op over onze rol als pleitbezorger 
van een meer directe democratie. Hoewel het raadgevend referendum 
inderdaad tekortschoot als middel om de betrokkenheid van burgers bij de 
democratie te vergroten, werd dit instrument te makkelijk aan de kant 
geschoven zonder een alternatief te bieden.


Europa is bijzaak

Maar ook bij andere onderwerpen zijn we onszelf misschien kwijtgeraakt. 
In plaats van daadwerkelijk 'internationaal te denken en handelen' lijkt 
Europa de afgelopen jaren te vaak een bijzaak voor onze partij te zijn 
geworden. Daarnaast heeft de invoering van het leenstelsel, en de lange 
tijd die het kostte om hierop terug te komen, ons imago als 
onderwijspartij aangetast, ondanks het goede werk van minister 
Dijkgraaf. Voor studenten en docenten is D66 lang niet meer de 
vanzelfsprekende keuze.

Deze voorbeelden laten zien dat het tijd is voor zelfreflectie binnen 
onze partij. Zijn wij de partij die unieke punten aankaart en staat voor 
radicale vernieuwing? Of zijn we vastgelopen in het bestuurlijke 
stramien waarbij de urgentie van systeemverandering naar de achtergrond 
is geduwd?


Mensgerichte politiek

Maar de grootste uitdaging waar we als partij voor staan is misschien 
wel hoe we ons naar buiten toe presenteren. Dat we nu worden gezien als 
een partij van de elite, terwijl Van Mierlo juist droomde van een brede 
volkspartij, komt doordat we te vaak voorbijgaan aan wat er 
daadwerkelijk leeft in de samenleving en ons te vaak laten meeslepen in 
technocratische besluitvorming.

Wanneer je je zorgen maakt of je het redt tot het einde van de maand, 
zit je absoluut niet te wachten op een politicus die met het zoveelste 
rapport over kritische depositiewaarden of de klimaatdoelstellingen 
zwaait. Natuurlijk moet beleid gebaseerd zijn op solide 
wetenschappelijke feiten, maar we moeten waken voor een te eenzijdige 
focus op technocratie. Politiek zou immers moeten gaan om een strijd van 
verschillende ideeen, visies en waarden. In plaats van ons alleen te 
beroepen op de cijfers over klimaatverandering of de afnemende 
biodiversiteit, zouden we het vaker moeten hebben over waarom we het 't 
waard vinden om de natuur te beschermen.


'Herstel link tussen volk en bestuur'

In plaats van een andere taal spreken, zouden we ons naast burgers 
moeten opstellen die bezorgd zijn over wat klimaatmaatregelen betekenen 
voor hun portemonnee. Wanneer mensen er weer op vertrouwen dat de 
politiek daadwerkelijk naar hen luistert, ontstaat er immers ruimte voor 
een ideeenstrijd, en dat is waar politiek echt om zou moeten gaan.

Het is dan ook essentieel om de link tussen de bevolking en het bestuur 
opnieuw te herstellen, want zoals een groot man ooit zei: we moeten een 
revolutie maken voordat die uitbreekt.

Juist nu zou D66 mensen moeten laten zien dat de partij er voor hen is, 
ongeacht hun achtergrond, en vol moeten inzetten op burgerinspraak, 
burgerraden en (correctieve) referenda. Zo werken we aan een meer 
mensgerichte politiek die werkelijk weerspiegelt wat er leeft in de 
samenleving en waarbij de stem van elke burger wordt gehoord en 
gerespecteerd.

--------
(c) 2024 DPG Media B.V.