[D66] Limburger: 'Keiharde maatregelen nodig om de planeet te redden'

[René Oudeweg]

[Een eventueel rechts kabinet, ik zie het niet komen, zal niets 
uitspoken. Ik voorzie oorlog, chaos en desintegratie, tenzij...
/RO]

¨Keiharde maatregelen nodig, uit vrije wil gaan we de planeet niet redden"


De Limburger
Door Alexander Bakker
21/2/2014
5–7 minutes

Alleen door minder te consumeren kunnen we de wereld redden, meent 
professor Victor Verboeket (55) van hogeschool Fontys in Venlo. Maar 
omdat we dat niet vrijwillig doen, zijn „keiharde dwangmaatregelen van 
de overheid nodig”.

Venlo - De gemiddelde Nederlander heeft 173 kledingstukken. Daar komen 
er jaarlijks 46 bij. En 50 van die 173 kledingstukken werden het 
afgelopen jaar niet gedragen. De resultaten van dit onderzoek van de 
Hogeschool van Amsterdam haalden Victor Verboeket en Jeske Nederstigt 
onlangs aan bij hun gezamenlijke lezing over de verleidingen van de 
consumptiemaatschappij.
Misschien moeten we toe naar een maximale CO2-uitstoot per gezin. Dan 
kun je zelf bepalen of je veel vlees wilt eten, de thermostaat in huis 
hoog zet of met het vliegtuig op vakantie gaat. Maar op is op.
Victor Verboeket

Het onderzoek werd in 2018 gehouden en is gebaseerd op een steekproef, 
maar de boodschap is helder en wellicht herkenbaar: in een opwelling 
kopen we van alles en nog wat, zonder dat we alles gebruiken. Verboeket 
en Nederstigt doen onderzoek bij Fontys. Zij gingen met het publiek in 
debat over het weerstaan van de verleidingen van de wegwerpmaatschappij. 
De sombere conclusie van Verboeket, die onderzoek doet naar innovaties 
in de logistiek aan de hogeschool in Venlo: dat kunnen we niet. Zijn 
collega Nederstigt, gespecialiseerd in duurzaam consumentengedrag, is 
volgens hem van opvatting dat we op de automatische piloot keuzes maken 
en nauwelijks nadenken over de gevolgen voor het milieu.
Aardbeien

Mensen boeken vaak in een impuls een citytrip naar Barcelona. Er wordt 
niet naar gekeken of er in Nederland nog een leuke stad is die ze kunnen 
bezoeken. En ook niet of de trein een alternatief is voor het 
vervuilende vliegtuig. „Mensen denken niet graag, ze volgen hun 
impulsen.” Het wordt ons ook niet moeilijk gemaakt om ‘verkeerde keuzes’ 
te maken, meent de Heerlenaar.

Zo heeft het bedrijfsleven het mogelijk gemaakt dat onze online 
bestelling vandaag nog bezorgd wordt. Over de uitstoot van 
broeikasgassen maakt niemand zich druk. Aardbeien zijn tegenwoordig ook 
in de winter verkrijgbaar. Al komen ze uit verwarmde kassen, waardoor de 
CO2-uitstoot „enorm” is.

De productie van een kilo rundvlees is tienmaal zo slecht voor de 
planeet als een kilo kippenvlees en honderdmaal zo slecht als een kilo 
erwtjes, vertelt Verboeket. Die wetenschap leidt er niet toe dat we 
massaal het vlees afzweren.

De professor geeft meteen toe dat hij „geen heilige” is. „Ik eet graag 
rundvlees, maar van mijn vrouw krijg ik het niet. Alleen in een 
restaurant eet ik het nog.”
Streng

Omdat het uit oogpunt van duurzaamheid niet langer houdbaar is dat we 
doen wat we maar willen, wenst hij alle consumenten iemand toe die net 
zo streng is als zijn vrouw. Want met ‘een beetje minder slecht’ schiet 
het milieu niets op. Een flexitariër zet geen zoden aan de dijk. En dat 
geldt ook voor de werknemer die twee dagen per week de auto laat staan 
en de e-bike neemt.

Verboeket benadrukt dat de wereldbevolking in vijftig jaar is verdubbeld 
naar acht miljard mensen, van wie er zeven miljard in „relatieve 
rijkdom” leven, aldus Verboeket. Ze kunnen het zich permitteren om veel 
meer kleren te hebben dan ze dragen. De keerzijde van de medaille is dat 
de aarde steeds sneller uitgeput raakt.

Verboeket verwijst naar Earth Overshoot Day, de jaarlijkse dag waarop de 
mensen evenveel grondstoffen hebben gebruikt als de planeet produceert, 
gerekend vanaf 1 januari. Zo waren de grondstoffen voor heel 2023 al op 
2 augustus van dat jaar verbruikt. En als iedereen in de wereld zou 
leven zoals de Nederlanders, zou die datum al op 12 april bereikt zijn. 
Dat betekent dat we 3,6 aardes per jaar nodig hebben voor ons verbruik.
Veel vlees

De forse uitstoot van broeikasgassen als CO2 leidt tot opwarming van de 
aarde, met alle gevolgen van dien. Verboeket vindt het lastig om 
pasklare oplossingen te bedenken. „Misschien moeten we toe naar een 
maximale CO2-uitstoot per gezin. Dan kun je zelf bepalen of je veel 
vlees wilt eten, de thermostaat in huis hoog zet of met het vliegtuig op 
vakantie gaat. Maar op is op.”

Daarvoor is het wel nodig dat de CO2-uitstoot meetbaar en zichtbaar is. 
Hij verwacht meer heil van een andere aanpak, via het bedrijfsleven. Hij 
geeft te kennen dat Frans Timmermans als oud-Eurocommissaris al veel 
„goede zaken” in gang heeft gezet. Zo moeten bedrijven met meer dan 
vijfhonderd werknemers in Europa rapporteren wat de invloed van hun 
activiteiten op mens en milieu is.

Die verplichting geldt voor het eerst dit jaar. Verboeket: „De wetgeving 
heeft gevolgen voor kleinere bedrijven, die bijvoorbeeld toeleverancier 
zijn. Zij zullen gegevens over de CO2-uitstoot aan de grote bedrijven 
moeten leveren.” Die gegevens stellen de overheid in staat om straks 
dwingende maatregelen te treffen om bijvoorbeeld de CO2-uitstoot te 
beperken.
Trieste realiteit

Dat kan bijvoorbeeld door heffingen, waardoor producten die niet 
duurzaam vervaardigd zijn duurder worden. „Op die manier voorkom je 
oneerlijke concurrentie. Vaak willen bedrijven verduurzamen, maar kunnen 
ze niet. Als de buurman het namelijk niet doet, prijzen ze zich uit de 
markt. Vandaar dat ze om wetgeving vragen. Ze smeken er soms zelfs om. 
Het is geen mooie boodschap, maar wel de trieste realiteit: keiharde 
dwangmaatregelen van de overheid zijn gewoon nodig.”