[D66] Interview: Kuipers bevecht windmolens

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

[Gefaald hebbende als minister neemt 'Don Quichot' Kuipers thans anderen 
de maat...]

Bron:   Algemeen Dagblad
Datum:  29 septemvber 2023
Auteur: Niels Klaassen
URL:    
https://www.ad.nl/politiek/minister-kuipers-meer-belasting-voor-ongezonde-bedrijven-als-mcdonalds-haribo-en-coca-cola~afadbb9f/
         https://archive.ph/EJkO0
Ref:    Els Borstlezing,
         
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/toespraken/2023/09/26/toespraak-van-de-minister-kuipers-bij-de-10e-els-borstlezing
         Niet: Els Borst Netwerk lezing,
         https://d66.nl/elsborstnetwerk/els-borst-netwerk-lezing/


Minister Kuipers: Meer belasting voor 'ongezonde' bedrijven als
McDonald's, Haribo en Coca-Cola
---------------------------------------------------------------

De 'vervuiler betaalt' moet ook gelden bij volksgezondheid, vindt 
minister Ernst Kuipers (D66). Bedrijven die vervuilend en slecht zijn 
voor de gezondheid moeten dus meer belasting betalen.

Het is een opvallende passage uit een toespraak deze week over schaarste 
in de zorg: minister Ernst Kuipers oppert in zijn Els Borstlezing om 
'vervuilers' meer belasting te laten betalen: 'Waarom betalen de 
vervuilers van onze volksgezondheid niet mee aan de schade die ze 
aanrichten? Philip Morris, Chemours, Tata Steel, al decennia verspreiden 
ze giftige stoffen onder onze bevolking. De kankeratlas laat ons zien 
wat de gevolgen daarvan zijn.'

Kuipers nam ook voedselproducenten als McDonald's, Haribo en Coca-Cola 
onder vuur: die bedrijven weten volgens hem 'heel goed dat hun producten 
ongezond zijn'. 'Wat mij betreft gaan al deze bedrijven meer belasting 
betalen dan ze nu doen.'

Op zijn werkkamer in het ministerie van Volksgezondheid licht de 
minister dit opmerkelijke idee toe, ook reageert hij op de stijgende 
zorgpremie en de onrust in regio's over mogelijke sluiting van 
spoedposten en ziekenhuizen.


Eerst over die 'giftaks', of hoe noemt u uw plan om Tata, Chemours en 
Philip Morris extra te laten betalen?

'Dat woord neem ik niet in de mond, dan wordt dat meteen de lead. Mijn 
toespraak ging over de schaarste in de zorg en ethische discussies over 
de oplossingen. Daarbij moet je out of the box denken. Je moet voor de 
heel lange termijn durven nadenken over oplossingen buiten gebaande 
paden. Een onderdeel is preventie, waardoor er minder zorg nodig is. Dan 
kan je denken aan het heffen van belasting op bedrijven die zeer 
ongezonde producten op de markt brengen, om zo gezondere producten te 
stimuleren. En over de giftige stoffen: nu worden mensen onnodig ziek. 
Het lijkt me niet meer dan fair dat de bedrijven die bijgedragen hebben 
aan het creeren van hogere zorgkosten ook bijdragen aan de dekking 
ervan.'


Waarom is dat verstandig? En wanneer komt u met een wetsvoorstel?

'Een wetsvoorstel komt er niet, dit is een visie voor de toekomst, 
daarbij zijn we ook demissionair nu. Deze oproep is voor de langere 
termijn. Je moet producenten stimuleren om gezonde producten te maken en 
veilig en gezond te werken. Daarom vergelijk ik het ook met het motto 
'de vervuiler betaalt'.


Moeten mensen die bewust ongezond leven dan zelf ook meer betalen? Als 
mensen zichzelf 'vergiftigen' met suiker, alcohol en tabak moeten ze in 
uw logica meer zorgpremie betalen.

'Nee, dan krijg je een onmogelijke discussie, die de bijl aan de wortel 
van ons solidaire systeem betekent. Het wordt vaker geopperd, dat je een 
risico-premie kunt heffen bij mensen die aan gevaarlijke sporten doen, 
mensen die ongezond eten of veel alcohol drinken. Bij corona werd ook 
wel gezegd: mensen die geen vaccin nemen moeten maar betalen voor hun 
ic-opname. Dat is onzin. Als je dat pad opgaat, is het einde zoek. We 
moeten onderling solidair blijven. Maar bedrijven kun je wel stimuleren, 
dat is iets anders.'


Schaarste aan personeel en stijgende kosten blijven nog jaren een 
probleem. Deze week werd bekend dat de zorgpremie met een recordbedrag 
stijgt, ook is in diverse regio's onrust over sluiting van ziekenhuizen. 
Begrijpt u de angst en de kritiek?

'Ik begrijp de sentimenten heel goed. Vroeger waren er vaak nog veel 
meer ziekenhuizen in de buurt, mensen vinden dat een prettig idee. Maar 
ik hoop wel dat iedereen begrijpt dat niet elk ziekenhuis je goed kan 
helpen als je in levensgevaar bent. Als jij een acute hartaanval krijgt, 
heb je gespecialiseerde zorg nodig. Ikzelf ben nog opgeleid in de tijd 
dat we zo'n patient wat medicijnen gaven, naar de ic brachten en dan 
onze vingers kruisten: we hopen dat-ie het haalt. Er bestonden simpelweg 
geen andere behandelingen. Tegenwoordig krijg je bij verdenking van een 
hartaanval de eerste goede behandeling al in de ambulance. Dan ga je 
meteen naar een locatie met hartkatheterisatiekamer. We moeten de beste 
zorg op de beste plek bieden. Daarvoor is het soms nodig om locaties 
samen te voegen en schaars personeel beter in te zetten. Want zeker is: 
als we blijven doen wat we deden, krijgen we steeds minder van wat we 
hadden.'


In Friesland gaan straks twee ziekenhuizen op een locatie samen, het 
ziekenhuis van Heerlen moet waarschijnlijk dicht. In Zuid-Limburg is fel 
verzet, aan de demonstratie dit weekeinde deed onder anderen 
lijsttrekker Frans Timmermans mee.

'Ik ga niet op specifieke personen reageren, maar ik vind wel dat het 
eerlijke verhaal verteld moet worden. Ik hoor dan kreten als 'de 
arbeidsvoorwaarden moeten beter, dan blijft het ziekenhuis open'. Het 
gaat niet over geld! De spoedeisende hulp-artsen verdienen meer dan een 
ton, daar zit het probleem niet. Het gaat over personeel, daaraan is een 
tekort. Ik vind het dus juist verstandig dat ziekenhuizen in Friesland 
en Zuid-Limburg ver vooruit kijken en samen met de bewoners, clienten en 
lokale politiek toekomstplannen maken. Hopelijk informeren mensen zich 
goed en ontstaat er steun.'


Het eerlijke verhaal bij u moet dan ook zijn: we hebben te weinig 
personeel, dus we leveren kwaliteit in. Het is niet uit luxe dat 
ziekenhuizen samengaan en spoedzorg sluiten.

'Het gaat om de beste inzet van je schaarse mensen. Stel: door die 
protesten blijven er straks toch locaties open in Zuid-Limburg en 
Friesland. Dan riskeer je het scenario dat op de ene plek artsen en 
verpleegkundigen overbelast raken en te weinig tijd hebben, terwijl ze 
op de andere plek duimen zitten te draaien in de koffiekamer. De patient 
is in beide gevallen slechter af: de overbelaste dokter verliest 
scherpte, de arts die te weinig patienten ziet, heeft minder ervaring en 
is minder goed in zijn vak.'


Dan nog een vraag: die zorgpremie stijgt maar door, zitten we over een 
paar jaar op 200 euro per maand?

'Dat is niet te zeggen, maar het kan wel meer worden. We rekenen nu met 
een premie die gemiddeld 12 euro per maand hoger is dan vorig jaar, een 
flinke stijging. De afgelopen jaren steeg het met ongeveer 5 euro. Maar 
dat is ook weer niet zo gek: ongeveer 60 procent van de zorgkosten 
bestaat uit salaris. En de lonen zijn gestegen, dat zal niemand raar 
vinden. En dan stijgt dus ook de premie.'

--------
(c) 2023 DPG Media B.V.