[D66] Conceptkandidatenlijst D66 uitgelekt

Tue Sep 12 10:42:16 CEST 2023

Bron:   NRC Handelsblad
Datum:  11 september 2023
Auteur: Philip de Witt Wijnen
URL:    
https://www.nrc.nl/nieuws/2023/09/11/veel-d66-kamerleden-kwaad-over-de-kandidatenlijst-waarom-sta-ik-er-uberhaupt-niet-op-a4174104

Veel D66-Kamerleden kwaad over de kandidatenlijst: 'Waarom sta ik
er uberhaupt niet op?'
-----------------------------------------------------------------
Voor de selectie van nieuwe kandidaten stond D66-lijsttrekker Rob Jetten 
voor 'een ongelofelijk moeilijke puzzel': is het mogelijk iedereen te 
vriend te houden met minder plekken? Dat is niet gelukt.

Veel vragen, veel zorgen en veel boosheid. 'Waarom sta ik zo laag op de 
lijst?' 'Waarom sta ik er uberhaupt niet op?'

De ingelaste fractievergadering van D66, zondagochtend online, was 'heel 
heftig en emotioneel', aldus een betrokkene. Op de agenda maar een punt: 
de conceptkandidatenlijst voor de komende Tweede Kamerverkiezingen. De 
totstandkoming is voor de regeringspartij in verval een lastig verhaal. 
Afgelopen zaterdag zijn alle sollicitanten gebeld en hebben ze te horen 
gekregen of ze op de lijst komen en zo ja, hoe hoog.

Zeker achttien van de huidige 24 Kamerleden hadden gesolliciteerd, maar 
voor de meesten van hen is er geen verkiesbare plek op de 
kandidatenlijst. Na lijsttrekker Rob Jetten hebben slechts vijf 
D66-Kamerleden een plekje in de toptien gekregen - afgezet tegen de 
huidige peilingen zijn die nog 'verkiesbaar' te noemen. Dat zijn Jan 
Paternotte op 2, Anne-Marijke Podt op 4, Hanneke van der Werf op 7, 
Joost Sneller op 9 en Salima Belhaj op 10. Dit bevestigen meerdere 
bronnen rond de partijtop.

Twee Kamerleden vielen net buiten de toptien: Tjeerd de Groot (populair 
en bekritiseerd om diens harde lijn in het stikstofdebat) op 12, Wieke 
Paulusma op 14 (campagneleider voor de Europese verkiezingen). Een paar 
anderen zijn door de zogeheten lijstadviescommissie aanzienlijk lager 
geplaatst dan waarop zijzelf hadden gehoopt, onder anderen: Hulya Kat op 
18, Lisa van Ginneken op 22 en Fonda Sahla op 25. En een aantal is 
simpelweg afgeserveerd, onder wie Kiki Hagen en Hind Dekker-Abdulaziz, 
die kregen te horen dat voor hen geen plek is op de lijst.

De meesten van hen zijn vol onbegrip of woest; ze zitten nog maar kort 
in de Kamer en waren in hun eigen ogen nog lang niet klaar met hun 
missie in de politiek. Raoul Boucke liet zondagavond via X (voorheen 
Twitter) al weten zich niet nog eens te kandideren voor de Tweede Kamer. 
Hij wil zich nu (opnieuw) richten op de Europese verkiezingen van 
volgend jaar. Ook andere teleurgestelde Kamerleden overwegen zich nog 
terug te trekken voordat de kandidatenlijst publiek wordt gemaakt.

Verbolgen de camera uitgezet

Dus was het zondagochtend tijd voor een 'uithuilsessie' via een digitale 
fractievergadering. Sommige Kamerleden waren zo verbolgen dat ze niet in 
beeld wilden en hun camera hadden uitgezet. Fractievoorzitter Jan 
Paternotte liet de leiding van het ingelaste overleg over aan Steven van 
Weyenberg, het ervaren Kamerlid dat eerder deze zomer al had laten weten 
niet langer beschikbaar te zijn voor een nieuwe termijn. Hij noteerde 
geduldig alle vragen van verongelijkte fractiegenoten om door te sturen 
aan het partijbestuur. Kamerlid Tjeerd de Groot vroeg bijvoorbeeld 
aandacht voor 'nazorg' voor vertrekkende Kamerleden, of ondersteuning 
bij het zoeken naar een andere baan, 'zodat dit geen einde maar een 
begin is'.

Lijsttrekker Rob Jetten had niet bij het overleg ingebeld - hij zat voor 
een interview in het tv-programma Buitenhof. Wel had hij een aantal 
fractieleden dit weekend al persoonlijk gebeld met een toelichting op 
het voor hen pijnlijke nieuws. 'Het was een ongelofelijk moeilijke 
puzzel', was Jettens uitleg.

En dat was het ook. Jetten, de klimaatminister die nog maar net tot 
nieuwe partijleider is verkozen, en de rest van de twintigkoppige 
lijstadviescommissie stonden voor de onmogelijke taak om met een 
gebalanceerde kandidatenlijst te komen. Met oog voor diversiteit, 
ervaring, expertise, man-vrouwverhouding, regionale vertegenwoordiging 
en het liefst ook een paar nieuwe gezichten. Na het kortstondige en 
bekritiseerde leiderschap van Sigrid Kaag wil Jetten een nieuwe toon 
laten klinken. En dat terwijl de peilingen voor D66 al weken op een 
verschrompeling wijzen van de huidige fractie tot minder dan tien 
Kamerzetels. Probeer dan maar eens iedereen tevreden te houden.

Hans Vijlbrief

Aan nieuwe gezichten geen gebrek, al zijn die nog niet allemaal 
bevestigd. De Eindhovense mensenrechtenactivist Mpanzu Bamenga, die 
eerder voor D66 in de gemeenteraad zat, heeft een plek in de toptien. En 
als hoogste nieuwe binnenkomer, op plek 3, klinkt de naam van de 
Amsterdamse fractievoorzitter Ilana Rooderkerk. Fractiemedewerker en 
campagneleider Felix Klos staat ook op de lijst, maar niet in de 
toptien.

De eerste prominente politicus die zichzelf openlijk voor de 
kandidatenlijst meldde, is Hans Vijlbrief. De bejubelde staatssecretaris 
van Mijnbouw - hij krijgt alom lof toegezwaaid voor de wijze waarop hij 
met het Groninger gasdossier omgaat - gaf vrijdag al een interview in De 
Telegraaf. Jetten kon moeilijk om hem heen: Vijlbrief is de enige 
bewindspersoon die gesolliciteerd heeft. Al zou staatssecretaris Gunay 
Uslu (Cultuur) beschikbaar zijn als lijstduwer.

Dubbele kandidatuur

Een opvallende positie is ingeruimd voor het ervaren Kamerlid Salima 
Belhaj. Zij is door de lijstadviescommissie op 10 gezet, maar daar ging 
wel interne discussie aan vooraf. Belhaj is namelijk ook 
kandidaat-lijsttrekker voor de Europese verkiezingen van volgend jaar, 
daartoe aangemoedigd door de partijtop. Nu ze zich ook weer voor de 
Tweede Kamer heeft gemeld, zo luidt de kritiek binnen D66, is ze 
kennelijk niet 100 procent overtuigd van of gemotiveerd voor haar missie 
in Europa. Misschien is Belhaj niet gerust op de uitkomst van de interne 
lijsttrekkersverkiezing, die donderdag begint. Ze heeft daarin twee 
geduchte tegenstanders: de zittende Europarlementarier Samira Rafaela en 
de voormalige Europarlementarier Gerben-Jan Gerbrandy.

Belhaj's eigen verklaring voor haar dubbele kandidatuur is dat ze in de 
Tweede Kamer op dit moment voorzitter is van de parlementaire 
enquetecommissie Fraude en Dienstverlening. Het eindverslag daarvan 
wordt nog wel voor de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november verwacht, 
maar de politieke nasleep ervan pas in december of januari. Belhaj vindt 
dat ze daar als (opnieuw gekozen) Kamerlid eigenlijk bij moet zijn. In 
dat scenario zou ze na afronding van de debatten over haar 
enqueterapport alsnog naar Brussel kunnen, althans, als ze de komende 
weken door de partijleden wordt verkozen tot lijsttrekker.

Komende woensdag wordt de conceptkandidatenlijst bekendgemaakt. Daarna 
kunnen de leden van D66 erover stemmen.

--------
(c) 2023 Mediahuis