[D66] Woke als zelfgecreeerd, vilein virus

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Elsevier
Datum:  15 mei 2023
Auteur: Bart Collard
URL:    
https://www.ewmagazine.nl/ewpodium/blog/2023/05/woke-als-zelfgecreeerd-vilein-virus-1040915/


Woke als zelfgecreeerd, vilein virus
------------------------------------

Net als de Amerikaans-Duitse Susan Neiman (Links # woke) schreef ook in 
Nederland een uitgesproken linkse filosoof een boek tegen woke. Bart 
Collard bespreekt Het spook van woke,
   https://uitgeverijaspekt.nl/boek/het-spook-van-woke-2/
van Floris van den Berg op EW Podium.

In zijn nieuwste boek noemt Floris van den Berg, met wie ik wekelijks 
een podcast opneem, woke 'a waste of time' - tijdverspilling. Hij maakt 
zich al jaren ernstig zorgen over 'de ecologische crisis, waarvan de 
klimaatcrisis helaas maar een aspect is'. Toch heeft de filosoof zijn 
tweede boek over woke in een jaar tijd geschreven - eerder schreef hij 
Wokabulary. Hij ziet woke namelijk als een 'zelfgecreeerd, vilein virus 
dat de samenleving aantast en ondermijnt'.

Sommigen zien woke als synoniem voor progressiviteit, met wokisme als 
doorgeslagen variant. Van den Berg maakt in zijn boek geen onderscheid. 
Hij omschrijft woke als 'de verzamelnaam voor identiteitspolitiek, 
politiek correct denken, diversiteitsbeleid, cancel culture, westerse 
zelfhaat, dekolonisatie-obsessie en nog een reeks van aanverwante 
zaken'.

Daaronder valt nogal wat. Ik zal de termen hier gebruiken als synoniemen 
voor een radicale ideologie. Van den Berg wijst overigens erop hoe 
mensen als presentator Tim Hofman ontkennen dat woke bestaat, terwijl 
het toch echt onze samenleving teistert. Kunst, cultuur en literatuur 
worden hard erdoor geraakt.


WOKE IN KUNST, CULTUUR EN LITERATUUR

Historicus Coen de Jong wees er eerder al op dat woke handelen nodig is 
om in aanmerking te komen voor kunstsubsidies. Hij waarschuwt voor 
bestuurders die zich bemoeien met kunst. Een absurditeit is dat 
tegenwoordig schoonheid moet worden gezien in '- voorheen als primitief 
aangeduide - Afrikaanse houtsnijkunst'.

Literatuur, zowel voor volwassenen als voor kinderen, wordt geschoond 
van wat niet politiek correct is, wat Van den Berg een 'deplorabele 
pedagogische en literaire misvatting' noemt. Kinderen moeten de wereld 
leren kennen zoals die is, niet zoals wokisten willen dat hij wordt. Van 
den Berg staat ondanks zijn kritiek open voor maatschappelijke 
vooruitgang. 'Er is niets mis mee - en het is zelfs een verrijking - om 
moreel te reflecteren op literatuur.' Die literatuur moet alleen niet 
worden gecensureerd. In zijn woorden: 'De vrijheid van expressie houdt 
echter in dat mensen zelf mogen bepalen wat ze lezen en wat ze ervan 
vinden.'


WOKE IN DE ACADEMISCHE WERELD

Van den Berg meent dat woke ook een bedreiging vormt voor de academische 
wereld. Hij beschouwt de 'zogenaamde gelijkheid van woke' als 
'totalitaire onderdrukking en ongelijkheid'. Woke tolereert niets anders 
dan de eigen gedachten. Sterker: wat woke niet tolereert, probeert het 
actief te verbannen.

Van den Berg stelt dat woke studenten 'de docent [beschuldigen] van 
blindheid voor het in stand houden van het onderdrukkende paradigma van 
de dode-witte-mannen-canon'. Die canon is echter niet racistisch. 
Immers: 'De ontdekking van de wetenschappelijke methode heeft 
plaatsgevonden in Europa.' Toch willen wokisten het werk van Karl Popper 
vervangen voor een soortgelijk boek van een niet-westerse copycat.

Van den Berg schrijft dat hij heeft overwogen om Het spook van woke 
onder een pseudoniem te schrijven, uit angst voor de impact van de 
woke-beweging. Het is geen publiek geheim dat hij zich eerder heeft 
moeten verantwoorden bij zijn werkgever, de Universiteit Utrecht, over 
zijn vermeende niet-inclusieve lessen. Woke raakt docenten rechtstreeks. 
Van den Berg ziet zijn boek als 'culturele zelfverdediging':

Woke pretendeert echter, vanuit valse interpretaties van die idealen, 
zelf ook een verdediging van vrijheid te bieden.


ZELFSPOT HELPT TOLERANT TE ZIJN

Ooit zei ik in een interview dat de wereld beter af zou zijn als mensen 
zichzelf wat minder serieus zouden nemen. Dat zelfspot sommige mensen 
ten goede zou komen. Van den Berg begrijpt dat die houding niet ertoe 
moet leiden dat je zwijgt en frequent plaats maakt voor anderen. Hij 
noemt zelfspot 'een essentieel kenmerk' voor 'een open democratie en een 
open samenleving'. Zelfspot gaat namelijk gepaard met een tolerante 
houding.

'Zelfspot is een kracht, maar zelfspot mag niet doorslaan in zelfhaat en 
juist dat gebeurt in het woke discours.' In het wokisme is het juist de 
bedoeling dat iedereen zichzelf serieus neemt - althans, iedereen die 
niet blank is. Die mensen moeten zichzelf allemaal als slachtoffer zien, 
want dat zouden ze zijn. Volgens het woke-gedachtengoed moeten mannen, 
blanken en hetero's plaatsmaken in de samenleving. Van den Berg stelt 
dat dit leidt tot 'neoracisme': het zou 'omgekeerd racisme' tot norm 
maken.


EEN LIBERAAL BOEK

Van den Berg pleit voor een samenleving waarin 'ieder individu niet 
alleen gelijke rechten heeft, maar ook sociale acceptatie geniet', en 
waarin 'je jezelf kan zijn voor zover je anderen geen schade berokkent'. 
Hij laat zien dat je tegen racisme en andere vormen van discriminatie 
kunt zijn, en voor het homohuwelijk en de mogelijkheid om een 
geslachtsoperatie te ondergaan, zonder mee te gaan in de woke-gekte. Het 
spook van woke is een pleidooi voor het behoud van het liberalisme.

--------
(c) 2023 Roularta Media Nederland Bv.