[D66] Stikstofwappie Diederik Samsom hamerde op gedwongen uitkoop veeboeren

Wed Mar 22 14:02:04 CET 2023

Bron:   Follow The Money
Datum:  22 maart 2023
Auteur: Lise Witteman
URL:    
https://www.ftm.nl/artikelen/diederik-samsom-hamerde-op-gedwongen-uitkoop-veeboeren

Diederik Samsom hamerde op gedwongen uitkoop veeboeren
------------------------------------------------------

Verplichte uitkoop van Nederlandse veehouders is volgens voormalig 
PvdA-leider Diederik Samsom de geschikte oplossing om uit de 
stikstofcrisis te komen. De rechterhand van Eurocommissaris Frans 
Timmermans heeft op deze omstreden aanpak gehamerd in november vorig 
jaar, tijdens een discussie met hoge ambtenaren van de Nederlandse 
regering over de invulling van Europees natuurbeleid.

Het kabinet Rutte IV zoekt al vanaf de start in januari 2022 wanhopig 
naar een uitweg uit de voortslepende stikstofproblematiek. Volgens 
Europese natuurregelgeving waarmee Nederland al in de jaren negentig 
akkoord is gegaan, moet de stikstofuitstoot in Nederland omlaag. 
Bovendien is Brussel bezig met het uitrollen van nieuwe plannen om de 
natuur en biodiversiteit van Europa te herstellen, als onderdeel van de 
zogeheten Green Deal: het verduurzamingspakket dat de Nederlandse 
Eurocommissaris Frans Timmermans onder zijn hoede heeft.

Die plannen vormen mogelijk een nieuwe kopzorg voor Nederland, zo bleek 
onlangs uit onderzoek van Follow the Money. Gevreesd wordt zelfs voor 
een 'stikstofcrisis 2.0'. Hoewel juristen van mening verschillen over 
hoe groot de gevolgen precies zijn, betekent het dat er mogelijk nog 
minder bouw- en landbouwvergunningen mogen worden afgegeven en Nederland 
verder 'vastloopt'.

In principe is het aan de EU-lidstaten zelf om uit te vogelen hoe ze aan 
Europees beleid voldoen. Maar oud-PvdA-leider Diederik Samsom, 
tegenwoordig de kabinetschef van team-Timmermans, denkt graag actief mee 
over de koers die de Nederlandse overheid op het gebied van landbouw en 
natuur zou moeten varen. Zo heeft hij op 8 november 2022 ten overstaan 
van hoge Nederlandse ambtenaren duidelijk gemaakt dat verplichte uitkoop 
van veeboeren het recept is om uit de stikstofcrisis te komen.

Volgens documenten die zijn ingezien door Follow the Money en de NOS 
wees Samsom erop dat het Nederlandse kabinet een flinke zak geld ter 
beschikking heeft voor de uitkoop van veeboeren. Ook gaf hij aan dat 
Brussel, om aan de stikstofdoelen te voldoen, dergelijke staatssteun 
toejuicht. Volgens hem is dit voor Nederland de manier om uit de 
vangrail te komen.

Samsom als intermediair

Binnen Nederland is dit echter een uiterst ingewikkelde en politiek 
brisante boodschap. Sinds de rechterlijke stikstofuitspraak uit 2019 is 
er maatschappelijke onrust ontstaan,  gekenmerkt door verhitte 
boerenprotesten en bedreigingen aan het adres van verschillende 
politici.

In reactie op Samsoms woorden lieten de Nederlandse ambtenaren dan ook 
weten dat verplichte uitkoop weliswaar als mogelijkheid achter de hand 
wordt gehouden, maar dat hier, vanwege de politieke gevoeligheid, 
vooralsnog niet toe over wordt gegaan.

Tegelijkertijd moet ook Brussel te vriend gehouden worden. Uiteindelijk 
is het immers de Europese Commissie die beoordeelt of het nieuwe 
Nederlandse stikstofbeleid wel door de beugel kan. En de nalatigheid die 
Nederland tot nu toe op dat vlak heeft laten zien, heeft ervoor gezorgd 
dat de verhouding niet al te best is.

Uit de stukken blijkt dat Samsom zich in dit speelveld als een soort 
intermediair heeft opgeworpen. Aan de ene kant wilde hij aan de 
Nederlandse ambtenarij laten zien dat de Commissie zich heus flexibel op 
wil stellen, zolang Nederland maar een geloofwaardige inzet toont. Aan 
de andere kant was hij kritisch op de terughoudendheid waarmee het 
kabinet de nieuwe Europese plannen tegemoet komt, omdat daarmee de Green 
Deal-doelstellingen worden ondermijnd.

De prijs van een groen Europa

De EU investeert honderden miljarden in verduurzaming. In dit dossier 
leggen we de belangen bloot. Nederland heeft zich evenwel niet veel 
aangetrokken van de opmerkelijke uitspraken van Samsom. Uit 
onderhandelingsstukken in handen van Follow the Money blijkt dat twee 
weken na de ontmoeting tussen Timmermans nummer twee en de Nederlandse 
vertegenwoordigers, het kabinet juist heeft ingezet op flinke afzwakking 
van de nieuwe Europese natuurvoorstellen.

Ook tot het verplicht uitkopen van veeboeren heeft het kabinet nog niet 
willen overgaan. De uitslag van de Provinciale Staten-verkiezingen - met 
de BoerBurgerBeweging als grote overwinnaar - heeft nog eens extra 
onderstreept hoe gevoelig de discussie over de toekomst van de 
Nederlandse veeteelt ligt.

Samsom wil alleen kwijt dat hij vertegenwoordigers van het ministerie 
van Landbouw heeft gewezen op de verschillen tussen onteigening en 
uitkoop wat betreft de Europese staatssteunregels. Hij voegt toe dat de 
Europese Commissie de keuze tussen beide instrumenten 'uiteraard' laat 
aan de lidstaten, 'op grond van andere overwegingen'.

Green Deal dreigt spaak te lopen

Minister Christianne van der Wal (VVD, Stikstof) liet in een Tweede 
Kamerdebat vlak voor de verkiezingen doorschemeren dat als vrijwillige 
uitkoop niet tot de gewenste resultaten leidt, onteigening in het vizier 
komt. Maar met de nieuwe verhoudingen in de Eerste Kamer en 
provinciebesturen, is dat middel hoogst onzeker geworden. Binnenkort 
hoopt Van der Wal haar plan van aanpak te presenteren voor de 
stikstofproblematiek.

Intussen kampt Timmermans met zijn eigen hoofdpijndossiers. De 
voorgenomen natuurherstelwetgeving is niet het enige onderdeel van het 
Green Deal-pakket dat spaak dreigt te lopen. Ook harde doelstellingen 
voor de aanpak van pesticiden en zelfs de nieuwe uitstootnorm voor 
auto's en bestelbusjes, waar Timmermans zo hard aan had getrokken en dat 
reeds in kannen en kruiken leek, staan op de helling.

Samsom heeft dus nog flink wat werk te verrichten om de Europese 
duurzaamheidsvisies van hemzelf en zijn baas door de nationale 
beleidsmolens te krijgen. Met oog op de volgende Europese verkiezingen 
heeft hij nog grofweg een jaar de tijd.

Met medewerking van Jan Daalder

--------
(c) 2023 FTM

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Bron:   NOS
Datum:  22 maart 2023
Auteur: Thomas Spekschoor
URL:    
https://nos.nl/artikel/2468396-verplichte-uitkoop-boeren-is-uitweg-uit-crisis-kreeg-nederland-te-horen-in-brussel

Verplichte uitkoop boeren is uitweg uit crisis, kreeg Nederland te horen
in Brussel
------------------------------------------------------------------------

Diederik Samsom heeft namens de Europese Commissie Nederland geadviseerd 
om een deel van de boeren te verplichten zich te laten uitkopen. Dat 
blijkt uit documenten die zijn ingezien door de NOS en 
onderzoeksplatform Follow the Money.

Voormalig PvdA-leider Samsom is kabinetschef van Eurocommissaris Frans 
Timmermans. In die hoedanigheid had hij een gesprek met topambtenaren 
van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).

Verplichte uitkoop van boeren ligt in Den Haag politiek heel gevoelig. 
De BoerBurgerBeweging (BBB), die vorige week bij de Provinciale 
Statenverkiezingen een grote overwinning behaalde, wil er onder geen 
beding aan meewerken. Een groot deel van de Tweede Kamer ziet er ook 
niets in.

Vol in de vangrail

In het door stikstofminister Van der Wal ingezette beleid wordt 
verplichte uitkoop alleen als allerlaatste optie gezien. Maar volgens de 
Europese Commissie is verplichte uitkoop juist het recept om uit de 
crisis te komen. Samsom verwoordde het standpunt van de Europese 
Commissie vorig jaar november in een gesprek met Nederlandse 
topambtenaren.

In dat gesprek zei hij, doelend op de stikstofproblemen, dat Nederland 
met de auto vol de vangrail is ingereden en dat bijsturen niet meer 
helpt. Doordat de natuur te veel lijdt onder de neerslag van stikstof, 
kunnen bijvoorbeeld nauwelijks nieuwe wegen worden aangelegd.

Formeel gaat de Europese Commissie niet over de wijze waarop Nederland 
zijn stikstofdoelen haalt. Brussel controleert weliswaar of lidstaten 
zich aan alle Europese regels houden, maar het is voor een groot deel 
aan de landen zelf om te bepalen hoe ze aan de vastgestelde natuurdoelen 
voldoen. De Europese Commissie kan daarbij wel advies geven.

Hogere bedragen

Dat laatste lijkt Samsom in het gesprek te hebben gedaan. Hij wees erop 
dat al een tijdje een vrijwillige uitkoopregeling ter goedkeuring in 
Brussel ligt, maar dat de Europese Commissie meestal vrij streng is over 
dat soort regelingen. Bij een verplichte uitkoop is de Commissie juist 
minder streng, zegt Samsom. Daardoor zou het ook mogelijk zijn om hogere 
bedragen aan boeren te betalen of boeren onder andere gunstige 
voorwaarden te laten stoppen.

Daarnaast zei Samsom dat er bij de Europese Commissie heel weinig ruimte 
is voor uitstel of flexibiliteit. 'Wat dat betreft heeft Van der Wal 
meer gelijk dan ze zelf denkt.' Daarmee verwees hij naar een eerdere 
uitspraak van minister Van der Wal dat Nederland 'eerst moet leveren' en 
dat de Commissie daarna pas weer flexibel zal zijn.

De NOS heeft Samsom om een reactie gevraagd. Hij zegt dat hij LNV alleen 
heeft gewezen op de verschillende Europese regels rond onteigening en 
uitkoop. 'De keuze tussen beide instrumenten op grond van andere 
overwegingen, laat de Commissie uiteraard aan de lidstaten.'

--------
(c) 2023 NOS