[D66] URL: SCP rapporten: Sceptische visies in het coronadebat (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #976)

Fri Jun 23 10:20:03 CEST 2023

Bron:  Sociaal Cultureel Planbureau
Datum: 23 juni 2023
URL:   
https://www.scp.nl/actueel/nieuws/2023/06/23/scp-belangrijk-dat-de-overheid-met-sceptische-burgers-in-gesprek-blijft

Onderzoek SCP: Belangrijk dat de overheid met sceptische burgers in
gesprek blijft
-------------------------------------------------------------------

Tijdens de coronapandemie had ongeveer twintig procent van de 
Nederlanders sceptische ideeen over de pandemiebestrijding, zo blijkt 
uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat vandaag 
verschijnt. Mensen wantrouwden de informatie van de overheid of 
twijfelden aan de intenties of de gevolgen van de coronamaatregelen. Uit 
het onderzoek blijkt dat deze mensen niet van de ene op de andere dag 
wantrouwend werden. Zij ervoeren uitsluiting door de overheid, de media 
en de maatschappij en dat versterkte hun wantrouwen. Het SCP adviseert 
daarom de overheid om nieuwsgierig te zijn naar de argumenten van mensen 
die een sterk afwijkende mening hebben. Dit omdat er vaak begrijpelijke 
vragen en zorgen aan ten grondslag liggen.

Tijdens de coronacrisis stelde het kabinet een aantal maatregelen in om 
het virus te bestrijden, waaronder mondkapjes, testen voor toegang en 
lockdowns. Bij een deel van de Nederlandse bevolking ontstond scepsis 
over de informatie die de overheid over corona en de maatregelen 
verstrekte en over de intenties achter het coronabeleid. Met de 
publicatie Sceptische visies in het coronadebat geeft het SCP meer 
inzicht in coronascepsis: hoe breed het leeft, het ontstond, welke rol 
(online) media speelden en hoe mensen met sceptische opvattingen over 
corona de pandemie beleefden.

Onderzoekers van het SCP voerden een enquete uit onder ruim 2800 mensen, 
analyseerden de berichtgeving van sociale media en vier grote dagbladen 
en spraken met mensen die sceptisch waren over hun wantrouwen in de 
overheid tijdens de coronacrisis. Uit de SCP-enquete blijkt dat zo'n 
twintig procent van de Nederlanders op drie of meer van de negen vragen 
een coronasceptisch antwoord gaf.

De scepsis ging bijvoorbeeld over de werking van de vaccinaties, de 
reden van de coronamaatregelen, of wie er over het coronabeleid gaat. 
Uit het onderzoek blijkt dat de mensen met coronasceptische opvattingen 
niet verschillen in hun psychische gezondheid, mediagebruik of 
ervaringen met covid van mensen die geen coronasceptische opvattingen 
hebben. Het is een diverse groep met uiteenlopende opvattingen die 
bovenal gemeen hebben dat ze een laag vertrouwen in de overheid hebben.

Mensen worden sceptisch(er) door een stapeling aan ervaringen

Uit diepte-interviews met deze mensen blijkt dat zij niet van de ene op 
de andere dag coronasceptisch werden. Hun coronascepsis ontwikkelde zich 
over een langere periode en interacties met de overheid en de 
maatschappij speelden daarbij een versterkende rol. Zij kregen te maken 
met verschillende negatieve ervaringen, zoals de inzet van de politie 
tijdens coronademonstraties, het verwijderen van berichten op sociale 
media, de manier waarop ze in de media werden neergezet en aanvaringen 
in hun sociale omgeving. Bij deze ervaringen werd voor hen het idee 
bevestigd dat er geen ruimte was om af te wijken van de norm.

Het SCP adviseert op basis van de resultaten van dit onderzoek om mensen 
met een afwijkende visie niet buiten te sluiten, maar juist nieuwsgierig 
naar hen te zijn. Allereerst om te begrijpen hoe mensen tot hun visie 
komen en welke zorgen daaraan ten grondslag liggen. Daarnaast is het 
voor de democratie belangrijk dat kritische mensen hun vertrouwen in de 
overheid niet helemaal verliezen. Het is volgens het SCP dan ook 
belangrijk dat de overheid haar best doet om de relatie met sceptische 
burgers, en het onderliggende vertrouwen in het democratisch proces te 
verbeteren.

Doorbreek de spiraal en wees nieuwsgierig naar mensen met een afwijkende 
mening

Juist bij thema's waarbij de overheid besluiten neemt waarbij mensen 
twijfelen aan de informatie en intenties van de overheid, is het 
belangrijk om nieuwsgierig te zijn naar mensen met een afwijkende visie. 
De inzichten uit het SCP-onderzoek kunnen daarmee ook relevant zijn voor 
andere thema's, zoals maatregelen rond het klimaat en stikstof.

De onderzoeksrapporten Coronascepsis in Nederland, Coronascepsis in de 
media en Op zoek naar alternatieven vormen samen de basis voor het 
hoofdrapport Sceptische visies in het coronadebat.

* Sceptische visies in het coronadebat (hoofdrapport),

https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2023/06/23/hoofdrapport-sceptische-visies-in-het-coronadebat

https://www.scp.nl/binaries/scp/documenten/publicaties/2023/06/23/hoofdrapport-sceptische-visies-in-het-coronadebat/Hoofdrapport+Sceptische+visies+in+het+coronadebat.pdf
* Coronascepsis in Nederland,

https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2023/06/23/coronascepsis-in-nederland

https://www.scp.nl/binaries/scp/documenten/publicaties/2023/06/23/coronascepsis-in-nederland/Onderzoek+Coronascepsis+in+Nederland.pdf
* Coronascepsis in de media,

https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2023/06/23/coronascepsis-in-de-media

https://www.scp.nl/binaries/scp/documenten/publicaties/2023/06/23/coronascepsis-in-de-media/Onderzoek+Coronascepsis+in+de+media.pdf
* Op zoek naar alternatieven,

https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2023/06/23/op-zoek-naar-alternatieven

https://www.scp.nl/binaries/scp/documenten/publicaties/2023/06/23/op-zoek-naar-alternatieven/Onderzoek+Op+zoek+naar+alternatieven.pdf

--------
(c) 2023 SCP