[D66] Column: D66 heeft zich schandelijk gedragen

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Telegraaf
Datum:  14 juli 2023
Auteur: Ronald Plasterk
URL:    
https://www.telegraaf.nl/watuzegt/1987797337/d66-heeft-zich-schandelijk-gedragen


D66 heeft zich schandelijk gedragen
-----------------------------------

'Zijn besluit', kopte de voorpagina van Het Parool boven een foto van 
minister-president Mark Rutte die zijn vertrek uit de politiek heeft 
aangekondigd. 'De laatste zet van Mark Rutte', kopte het Financieele 
Dagblad. 'Opnieuw weet de premier te verrassen', naast een foto op de 
rug van een weglopende Rutte. Een mooi beeld. Maar is het helemaal waar?

Het afgelopen weekend kwam een actie op gang rond een motie van GL/PvdA 
waarin de Kamer zou uitspreken dat Mark Rutte niet demissionair in 
functie mag blijven maar acuut moet vertrekken. GL/PvdA hebben nog 
onlangs moties van wantrouwen over het toeslagenschandaal niet gesteund 
omdat wegsturen van de regering 'niet in het landsbelang' zou zijn, maar 
nu was het opeens landsbelang dat de minister-president geen dag langer 
in het Torentje bleef. Een opportunistisch spelletje van Jesse Klaver 
voor de publiciteit. Dat bleek al een dag later. Als je echt vindt dat 
het landsbelang vraagt dat de premier geen dag langer in het Torentje 
mag blijven, waarom zou de aankondiging van Rutte dat hij volgend jaar 
niet in een kabinet terugkomt dan betekenen dat je je wegstuurmotie 
intrekt? Het indienen van de motie was opportunisme, het terugtrekken 
lafheid.

Zo'n wegstuurmotie gericht op alleen de minister-president is in de 
Nederlandse parlementaire geschiedenis nooit eerder vertoond. Het idee 
dat alle ministers zouden blijven zitten maar alleen de 
minister-president door de Kamer wordt weggestuurd is absurd en 
kansloos. De VVD had direct aangekondigd dat het wegsturen van Rutte zou 
leiden tot het opstappen van alle VVD-ministers. Bij het aannemen van 
die motie zou daardoor Sigrid Kaag de hele demissionaire periode (een 
half jaar of jaar) minister-president van ons land zijn.


Complete oppositie

Het is goed om de gang van zaken tijdens dat weekend onder de loep te 
nemen. In de loop van de zondag is er rondgebeld tussen alle fracties 
van de oppositie, en bleek dat de complete oppositie de wegstuurmotie 
zou steunen. Telegraaf-journalist Wouter de Winther kwam daar in de loop 
van de zondag achter, en bracht dat via de website van De Telegraaf in 
het nieuws. Hij zegt hierover: 'Het plan was dat Jesse Klaver het 's 
avonds als nieuws zou brengen bij Nieuwsuur, maar wij hadden het nieuws 
eerder.' (Terzijde: deze goed ingevoerde Haagse journalist noemde 
Klaver, en niet Klaver en Kuiken, wat weer eens laat zien hoezeer de 
PvdA wordt opgeslokt door GL).

Op exact diezelfde zondag dat er telefoonverkeer was tussen alle 
oppositiefracties, besloot Mark Rutte om niet opnieuw lijsttrekker te 
worden en de politiek te verlaten; zondagochtend om 11.23 uur meldde hij 
dat aan een partijgenoot.


Wegstuurmotie

De volgende dag, maandagochtend twintig minuten voor het begin van het 
Kamerdebat waarin Rutte zijn besluit aankondigde, werd Rutte gebeld door 
Kaag, die hem meldde dat ze niet kon garanderen dat D66 de wegstuurmotie 
niet zou steunen. De Telegraaf schrijft op basis van meerdere bronnen: 
'In hoogoplopend telefoonverkeer belde D66-leider Sigrid Kaag vlak voor 
het debat over de kabinetsval de VVD-premier om hem te laten weten dat 
het onzeker was of haar D66-Kamerleden hem heel zouden laten. Het plan 
voor deze motie was volgens Kaag al drie dagen in ontwikkeling.'

Dit roept verschillende vragen op. Ten eerste: als er al drie dagen 
binnen D66 werd gediscussieerd of men de premier acuut uit het Torentje 
zou wegjagen, wist Kaag dat als partijleider. Het is beneden alle peil 
dat vicepremier Kaag haar naaste collega premier Rutte daar niet subiet 
over geinformeerd heeft. Een fatsoenlijke en loyale collega zou dat 
altijd doen. Een tweede vraag is hoe waarschijnlijk het is dat iemand 
met het ragfijne politieke instinct van Mark Rutte, als alle 
oppositiepartijen plus D66 de hele zondag over die wegstuurmotie met 
elkaar bellen, daar geen weet van zou hebben?

Het meest waarschijnlijke scenario lijkt daarom dat Rutte in de loop van 
het weekend er lucht van kreeg dat door toedoen van D66 een 
Kamermeerderheid zou kunnen ontstaan om hem op maandag weg te sturen uit 
het Torentje, en dat die informatie kan hebben meegespeeld bij zijn 
besluit om terug te komen op zijn aankondiging om te blijven. Het risico 
om op zo'n smadelijke manier weggejaagd te worden kun je als premier 
niet nemen.


Schandelijke manier

In welke mate Mark Ruttes besluit hierdoor is beinvloed weten we niet 
zeker, maar hoe dan ook heeft D66 zich op een schandelijke manier 
gedragen. Het kunnen de Magere Mannetjes (Paternotte en Sjoerdsma) zijn 
die het bedacht hebben, maar Kaag is de leider van de partij. In de 
Treveszaal heeft de regering eendrachtig besloten collectief af te 
treden. Om dan te overwegen de premier, die nota bene jarenlang tot de 
grens is gegaan om alle D66-wensen optimaal te honoreren, als een hond 
weg te sturen is voor een regeringspartij een zeer onfatsoenlijke stap.

Als het bericht over de interne D66-discussie waar is, zou na 
partijleider Kaag ook fractievoorzitter Paternotte in grote schaamte 
politiek Den Haag moeten verlaten.

--------
(c) 2023 Mediahuis