[D66] Rijxman: Topbestuurder voor wie de regels niet lijken te gelden (poen & vuurwapens)

Tue Jan 3 11:37:56 CET 2023

[Nou, dat weten we dan ook weer]

Bron:   HP / De Tijd
Datum:  8 september 2022, online 3 januari 2023
Auteur: Geschreven door:Ton F. van Dijk
URL:    
https://www.hpdetijd.nl/2022-09-08/shula-rijxman-d66-topbestuurder-voor-wie-de-regels-niet-lijken-te-gelden/
Ref:    Op,

https://www.nederlandinbedrijf.nl/Bedrijf/754387/Onbekend-Efficace-B.V./Capittenweg-23-1261JK-Blaricum
         staat,
           In Blaricum helpt Efficace B.V. u graag met vragen over: 
pistool, pistolen,
           geweren, wapens munitie, vuurwapens, jachtwapens, geweer, 
wapens, munitie,
Ref:    Op,
           https://huispedia.nl/blaricum/1261jk/capittenweg/23
         staat,
           De woning heeft een woonoppervlakte van 168 m^2 en bevindt 
zich op een ruim
           perceel met een oppervlakte van 503 m^2.

Shula Rijxman (D66): topbestuurder voor wie de regels niet lijken te 
gelden
---------------------------------------------------------------------------

D66-wethouder Shula Rijxman heeft deze week een nevenfunctie als 
directeur van Efficace BV openbaar gemaakt op de website van de gemeente 
Amsterdam. 'Dat hoort bij het werk voor de publieke zaak,' aldus een 
woordvoerder namens de wethouder. Maar waarom was Rijxman dan niet net 
zo transparant toen zij van 2012 tot 2022 leiding gaf aan de publieke 
omroep? Ook nadat een externe accountant in 2016 het bestaan van de 
nevenfunctie bij de NPO bekend maakte, bleef deze voor de buitenwereld 
verborgen. En klopt het, dat er in het bedrijf 'geen activiteiten worden 
ontplooid', zoals wethouder Rijxman nu zegt? Ton F. van Dijk over een 
topbestuurder van D66, voor wie de regels niet lijken te gelden.

D66-wethouder Shula Rijxman heeft volgens opgaaf van de gemeente 
Amsterdam - die deze week openbaar werd gemaakt - een 'bezoldigde' 
nevenfunctie bij 'BV Eficace' [sic]. Wie dit bedrijf googelt krijgt 
echter geen enkel zoekresultaat. Wat is hier aan de hand?

Shula Rijxman blijkt vanaf 12 juni 1997 tot heden directeur en enig 
aandeelhouder van het bedrijf Efficace BV (met dubbel -f dus). Een 
bedrijf dat volgens de Kamer van Koophandel is geregistreerd onder de 
activiteitencode SBI 7021; Adviesbureaus op het gebied van public 
relations en communicatie. Ook wordt SBI-code 69209 vermeld; overige 
administratiekantoren.

Het communicatiebedrijf annex administratiekantoor van de wethouder is 
gevestigd op haar priveadres te Blaricum en volgens de Kamer van 
Koophandel is Shulamith Juliette Rijxman als directeur 'alleen en 
zelfstandig bevoegd'. Ook blijkt uit openbare informatie van het 
handelsregister dat de wethouder 100% van de aandelen in deze 
onderneming bezit.

Maar waarom heeft een wethouder van de gemeente Amsterdam een betaalde 
nevenfunctie bij een commercieel bedrijf, dat zich bezighoudt met 
communicatieadviezen en administratieve werkzaamheden? Heeft zij daar 
tijd voor naast haar drukke baan als bestuurder van de hoofdstad?

En waarom werd de nevenfunctie deze week openbaar gemaakt op de website 
van de gemeente? We vragen het aan de woordvoerder van wethouder 
Rijxman, die namens haar het volgende antwoord geeft: 'De wethouder 
heeft besloten om de B.V. op de lijst te zetten, omdat het vermelden van 
nevenfuncties als doel heeft alle belangen zo transparant mogelijk te 
benoemen. Dat hoort bij het werk voor de publieke zaak.'

Rijxman heeft dus zelf besloten om de nevenfunctie te openbaren omdat 
dit 'transparant' is en 'hoort' bij werken voor de publieke zaak. Zij 
handelt hiermee in lijn met de geldende integriteitsrichtlijnen voor 
bestuurders van de gemeente Amsterdam.

Maar wat doet directeur Rijxman precies bij Efficace BV naast haar 
drukke baan in Amsterdam? Ook op die vraag krijgen we - na overleg met 
Rijxman zelf - een antwoord van haar woordvoerder: 'De wethouder 
ontplooit geen activiteiten in de B.V.', zo luidt de schriftelijke 
mededeling in het kader van de door haar nagestreefde bestuurlijke 
openheid.

Voor haar baan als D66-wethouder van Amsterdam was Rijxman 
bestuursvoorzitter van de NPO. Ook zo'n 'publieke zaak' waar de door 
haar voorgestane 'transparantie' van essentieel belang is. En ook bij de 
NPO was Rijxman conform alle geldende gedragscodes vanaf het begin van 
haar werkzaamheden voor de publieke omroep in 2012 tot het eind 2021 
gehouden om haar nevenfuncties te melden in een openbaar register.

* '2.10 Een mediaorganisatie maakt via een register in elk geval de 
nevenfuncties openbaar van de topfunctionarissen en belangrijke 
journalistieke functionarissen (...) Daarbij wordt per functie vermeld 
of er een vergoeding voor wordt ontvangen. Het register is in ieder 
geval openbaar via de internetsite van de mediaorganisatie.' 
(Gedragscode NPO 2018).

De gedragscodes Integriteit van de publieke omroep van 2008, 2012, 2018 
en 2021 zijn duidelijk: nevenfuncties worden op de website van de NPO 
openbaar gemaakt, en iedereen bij de NPO - ook de topbestuurder - doet 
opgaaf van nevenfuncties in de zogenoemde jaarlijkse 
compliance-verklaring.

Een virtuele reis door alle jaarverslagen tijdens het voorzitterschap 
van Rijxman (en ook nog daarvoor, toen zij lid was van de raad van 
bestuur), laat echter geen melding van haar directeursfunctie bij 
Efficace BV zien. Is dat een probleem? De tekst van het NPO jaarverslag 
2016 suggereert van wel: 'Alle medewerkers van de NPO-organisatie doen 
opgave van al hun nevenfuncties en actualiseren deze opgave ook 
jaarlijks. De nevenfuncties van de raad van bestuur en de raad van 
toezicht worden bovendien gepubliceerd op de corporate website van de 
NPO en in dit Jaarverslag.'

Waarom handelde Rijxman bij de NPO niet conform de normen die ze nu als 
wethouder wel aan zichzelf stelt? Het was de externe accountant van het 
CoBO-fonds (een subsidieverstrekker voor speelfilms), waar Rijxman 
tevens bestuurder was, die het bestaan van het bedrijf in 2016, Rijxman 
was toen net benoemd tot bestuursvoorzitter bij de NPO, op het spoor 
kwam.

De accountant deed een routinecontrole bij de Kamer van Koophandel en 
stuitte op de naam van Rijxman als directeur van Efficace BV en zocht 
daarop contact met de compliance officer van de NPO. Een woordvoerder 
van de NPO verklaart hierover schriftelijk dat deze functionaris - 
belast met het toezicht op naleving van de integriteitsregels binnen de 
NPO - niet eerder 'bekend' was met de nevenfunctie van Rijxman: 'In 2016 
is in het kader van een controle bij de Kamer van Koophandel door een 
externe accountant het bestaan van Efficace BV bekend geworden. Na een 
toelichting van mevrouw Rijxman is door de compliance officer van de NPO 
geconcludeerd dat publicatie van deze BV op de corporate website volgens 
de procedures van de NPO niet noodzakelijk was.'

Het bestaan van Efficace BV was dus volgens de woordvoerder tot 2016 
niet 'bekend' bij de NPO. Het antwoord van de publieke omroep - dat de 
gang van zaken in lijn was met de 'procedures van de NPO' - staat echter 
haaks op de letterlijke tekst van de gedragscode van diezelfde NPO.

Volgens die code diende Rijxman niet alleen nevenfuncties te openbaren 
in een register, maar moest Rijxman 'het hebben van nevenfuncties' 
volgens de gedragscode verplicht melden in haar online 
compliance-verklaring die zij jaarlijks invulde, maar ook dit verzuimde 
zij.

* '2.32 Elke mediaorganisatie legt jaarlijks aan alle medewerkers een 
-al dan niet elektronische- in te vullen en te ondertekenen vragenlijst 
voor met betrekking tot de toepassing van (onderdelen van) deze 
gedragscode. Tot de gestelde vragen behoren in elk geval vragen over het 
hebben van nevenfuncties.' (Gedragscode NPO 2018).

Maar waarom besloot de bestuursvoorzitter dan dat het niet noodzakelijk 
was de betreffende nevenfunctie te melden in een openbaar register, 
zoals wordt voorgeschreven? De woordvoerder van de NPO verschaft 
hierover enige duidelijkheid: 'De accountant had reeds vastgesteld dat 
er geen economische activiteiten via de BV liepen en dat de BV niet werd 
gebruikt voor het leveren van producten of diensten aan derden. Ook 
mevrouw Rijxman gaf dat destijds aan in een gevraagde toelichting.'

Zelf sprak Rijxman in een email van 2 juni 2016 aan de NPO letterlijk 
van een 'slapende' BV. Volgens de gangbare definitie is dit een BV 
waarin geen enkele activiteit meer zit, ook wel een lege BV genoemd. 
Belangrijk criterium is volgens het Amsterdamse Legalloyd Advocaten dat 
er dan in de BV 'geen kosten en baten' meer zitten.

Wethouder Rijxman is dus directeur van een slapend bedrijf dat naar 
eigen zeggen 'geen' enkele activiteit ontplooit en die volgens haar niet 
werd gebruikt voor het 'leveren van diensten of producten aan derden'. 
Maar is dat wel zo? Leverde haar bedrijf inderdaad geen 'producten of 
diensten', zoals zij zelf heeft verklaard?

Uit de jaarcijfers van de besloten vennootschap, die Rijxman ieder jaar 
moet deponeren, blijkt dat Efficace BV de afgelopen jaren een eigen 
vermogen heeft van zo'n 850.000 euro. Een deel daarvan zit in 
beleggingen, vorderingen of liquide middelen en een deel in langlopende 
investeringen of verplichtingen, die niet op korte termijn contant zijn 
te maken.

Er zit in ieder geval behoorlijk wat geld in het bedrijf dat 'geen 
enkele activiteit ontplooit'. Navraag bij de Kamer van Koophandel leert 
dat het gaat om een 'actieve' onderneming. Hoe zit dit?

Uit onderzoek in het hypotheekregister blijkt dat Rijxman samen met haar 
partner op 18 november 2002 een woning kocht in Blaricum. Deze woning 
werd deels gefinancierd door een hypotheek van de Fortis Bank 
(ingeschreven: 522.000 euro) en deels door een hypotheek verstrekt door 
onder meer Efficace BV (442.000 euro). Op 7 november 2006 werd de 
hypotheekinschrijving zelfs verhoogd met nog eens 750.000 euro en ook in 
dit geval is Efficace BV een van de twee hypotheekverstrekkers.

Het antwoord van wethouder Rijxman dat er door het bedrijf geen 
activiteiten worden ontplooid, oogt dus onvolledig. Het bedrijf 
verstrekte twee keer een hypotheek aan Shula Rijxman zelf voor de 
woning, die zij samen met haar partner bezit in Blaricum. Een 
bedrijfsactiviteit die valt onder de noemer 'financiele 
dienstverlening'. In dit geval zijn wethouder Rijxman en haar partner de 
'derden' waaraan door de BV een dienst wordt geleverd.

Mits zij als directeur een deugdelijke overeenkomst met zichzelf sluit, 
is het toegestaan. Cruciaal is of marktconforme voorwaarden voor de 
hypotheek worden gehanteerd. Anders is er volgens de belastingdienst 
sprake van 'onzakelijk handelen' en dat is tegen de regels. Voordeel is 
dat je rente betaalt aan je eigen BV in plaats van aan de bank en de 
renteopbrengsten dus in het bedrijf terecht komen, dat van jezelf is, 
terwijl je als prive-persoon tevens volledige belastingaftrek geniet.

Als directeur van Efficace BV dient Rijxman er daarbij formeel op toe te 
zien dat er sprake is van een marktconforme hypotheekovereenkomst met 
dezelfde Shula Rijxman. Ook dient Efficace BV te zorgen dat de rente en 
aflossing door Rijxman worden voldaan. Verder is het bedrijf ervoor 
verantwoordelijk, dat er jaarlijks een aandeelhoudersvergadering wordt 
belegd en dat jaarstukken tijdig worden gedeponeerd.

Daarnaast vinden er mogelijk betalingen van Efficace BV aan Rijxman 
plaats, reden waarom het bedrijf een actuele administratie dient bij te 
houden en eventuele belastingen dient te betalen. Allemaal 
'activiteiten' dus voor Rijxman ten behoeve van de BV, in dit geval het 
verstrekken van een of meerdere hypotheken aan Rijxman zelf. 
Ingangsdatum 2002, einddatum onbekend (de inschrijving bestaat volgens 
het kadaster nog steeds).

En dat lijkt enigszins op gespannen voet te staan met de bevestiging die 
Rijxman volgens de NPO woordvoerder in 2016 gaf: er was geen sprake van 
'dienstverlening aan derden'. Ook lijkt het in strijd met de email van 
Rijxman aan de NPO waarin zij spreekt van een 'slapende BV'. Tenslotte, 
de schriftelijke mededeling die haar woordvoerder nu namens haar doet: 
'De wethouder ontplooit geen activiteiten in de B.V.' kan een achteloze 
lezer makkelijk op het verkeerde been zetten.

Efficace BV blijkt daarnaast wel degelijk actief op een ander 
werkterrein. Zo heeft er zelfs dit jaar tenminste een andere activiteit 
plaatsgevonden via Efficace BV.

Het bedrijf duikt namelijk begin van dit jaar op in de 
debiteurenadministratie van de NPO. Of zoals de woordvoerder van de NPO 
het formuleert: 'Deze BV is in ons systeem sinds begin 2022 bekend als 
debiteur.'

Efficace BV verstuurde in 2022 een of meerdere facturen aan de NPO. En 
de publieke omroep betaalde die vervolgens aan het bedrijf van Rijxman. 
Dat kan natuurlijk alleen als er echte activiteiten van het bedrijf 
tegenover staan. Wat is er aan de hand? De woordvoerder van de NPO 
verklaart: 'Op je vraag of de NPO de afgelopen jaren direct of indirect 
betalingen heeft verricht aan Efficace BV kunnen we melden dat er na de 
uitdiensttreding op 31-12-21 van Shula Rijxman aan Efficace BV een 
vergoeding betaalbaar is gesteld uit hoofde van de opdrachtovereenkomst 
voor het verrichten van werkzaamheden ten behoeve van het project 
racisme en discriminatie (januari t/m april 2022). Deze BV is in ons 
systeem sinds begin 2022 bekend als debiteur.'

De woordvoerder weigert te zeggen om welk bedrag het gaat en ook verdere 
details wil de NPO niet geven. Feit is dat Rijxman na haar aftreden als 
bestuursvoorzitter leiding gaf een het 'project racisme en 
discriminatie' voor de duur van vier maanden. Iets dat in dit geval 
vanwege de directe betalingen als een activiteit van haar BV kan worden 
aangemerkt, waarvoor Rijxman dus een 'vergoeding' ontving, aldus de NPO.

Wel of geen beloning en activiteiten? In een schriftelijke reactie laat 
de D66-wethouder via de gemeentewoordvoerder weten, op de vraag hoe het 
nu precies zit met de 'bezoldiging' die Rijxman zelf opgaf: 'Het betreft 
hier helaas een foutieve melding op de website. De wethouder verricht 
geen activiteiten voor de BV en ontvangt dan ook geen bezoldiging.' De 
woordvoerder wil verder niet ingaan op andere aspecten van de 
bedrijfsvoering. Ook weigert Rijxman inzage te geven in de administratie 
van het bedrijf.

Of er naast betalingen van de NPO en van Rijxman zelf aan de BV 
(verschuldigde hypotheekrente) ook betalingen van andere partijen hebben 
plaatsgevonden is niet bekend. Het bestaan van het bedrijf is nooit 
transparant gemaakt op de website van NPO en het is dus aan zeer 
weinigen bekend, dat dit bedrijf aan Rijxman toebehoort.

En dat is mogelijk de kern van het probleem: de gedragscode voorziet in 
het feit dat nevenfuncties gemeld moeten worden. Doel hiervan is niet 
alleen openbaarmaking en transparantie - zoals Riijxman nu als wethouder 
zelf zegt - maar ook dat vragen gesteld kunnen worden en zaken kunnen 
worden gesignaleerd, ook door derden. Iets dat in dit geval bemoeilijkt 
is, eenvoudig omdat de buitenwereld het bestaan van de BV de afgelopen 
jaren niet kende.

Of er sprake is van de schijn van belangenverstrengeling, zou nader 
bekeken moeten worden. Immers een (weloverwogen) niet openbaar gemaakt 
bedrijf van de bestuursvoorzitter van de NPO komt voor in de 
debiteurenadministratie van diezelfde NPO. Ook is aan de BV een betaling 
gedaan waarvan de hoogte niet door de publieke omroep bekend gemaakt 
wordt. Of er onregelmatigheden hebben plaatsgevonden is een vraag, die 
met de beschikbare openbare informatie niet valt te beantwoorden, maar 
juist dat lijkt een situatie die men met adequate naleving van een 
gedragscode beoogt te voorkomen.

Dit voelt de huidige bestuursvoorzitter Frederieke Leeflang wellicht ook 
aan, als zij in een reactie via haar woordvoerder laat weten de zaak 
onder de aandacht van de toezichthouder op de NPO, het Commissariaat 
voor de Media, te brengen: 'De huidige compliance officer van de NPO zal 
de kwestie rond Efficace BV tijdens zijn reguliere overleg met het 
Commissariaat voor de Media meenemen.'

Woordvoerder Frederieke Leeflang: 'De huidige compliance officer van de 
NPO zal de kwestie rond Efficace BV tijdens zijn reguliere overleg met 
het Commissariaat voor de Media meenemen.'

--------
(c) 2022-2023 HP/De Tijd