[D66] Waar is het progressieve verzet tegen de Europese digitale identiteit?

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Vrij Nederland
Datum:  24 februari 2023
Auteur: Thijs Broer
URL:    
https://www.vn.nl/progressieve-verzet-europese-digitale-identiteit/


Waar is het progressieve verzet tegen de Europese digitale identiteit?
----------------------------------------------------------------------

Tegen de wil van een Kamermeerderheid stemde D66-staatssecretaris 
Alexandra van Huffelen in met de plannen voor een Europese digitale 
identiteit, schrijft Thijs Broer. Waar is het progressieve verzet tegen 
inperking van de privacy gebleven?

Het was Pieter Omtzigt die het kabinet deze week een lesje staatsrecht 
gaf. Nadat Alexandra van Huffelen, staatssecretaris Digitalisering, 
vorige week tegen de wil van een forse Kamermeerderheid in Brussel 
instemde met de plannen voor een Europese digitale identiteit, legde 
Omtzigt uit dat het kabinet de Tweede Kamer als medewetgever had 
genegeerd: 'Straks zitten we dus met een Europese digitale identiteit 
die de meerderheid van de Tweede Kamer, het hoogste orgaan in ons 
staatsbestel, niet wil.'

Reden waarom hij de door de SGP ingediende motie van afkeuring tegen Van 
Huffelen steunde, net als onder meer SP, PVV, JA21, FvD en BBB. Van 
Huffelen zelf betoogde vorige week dat de Europese verordening wel 
degelijk voldoet aan de belangrijkste eisen die de Kamer had gesteld - 
zoals: dat de persoonsgegevens niet op een centrale plek mogen worden 
beheerd, dat de gebruikte technologie openbaar en transparant moet zijn, 
en dat er geen Europees BSN-nummer aan gekoppeld mag worden. Ze meende 
bovendien dat Nederland zich 'ongeloofwaardig' zou maken door tegen te 
stemmen, en zichzelf bij verdere onderhandelingen buitenspel zou zetten.

Het was een rommelige argumentatie, die er ongeveer op neer kwam dat Van 
Huffelen eigenlijk de wil van de Kamer had uitgevoerd, maar dat de Kamer 
dat zelf alleen niet doorhad. Nu is het inderdaad zo dat een Nederlandse 
tegenstem het besluit in Brussel niet zou hebben voorkomen, omdat 
unanimiteit niet vereist was. Maar principieel was de stellingname 
allerminst. De zorgen van de Kamer zijn niet weggenomen, en de 
uiteindelijke uitkomst van het onderhandelingsproces is volkomen 
ongewis, terwijl Nederland nu geen mogelijkheden meer heeft de komst van 
de Europese digitale identiteit alsnog tegen te houden.

Dat Van Huffelen de woede wekte van Pieter Omtzigt, de SP en de gehele 
rechterflank, was nog tot daaraan toe. Een groter probleem is dat de 
D66-politica olie op het vuur gooide van het anti-Europese sentiment dat 
al decennia als een veenbrand woedt: het frustrerende gevoel dat de 
Europese regelmachine als een stoomwals doorgaat, ondanks zware 
bedenkingen van grote delen van de Nederlandse bevolking, en in dit 
geval zelfs van een forse Kamermeerderheid.

Volgens voorstanders van het ontwikkelen van een Europese digitale 
identiteit - eens soort digitale portemonnee met relevante 
persoonsgegevens - wordt het daardoor makkelijker om bijvoorbeeld een 
bankrekening te openen of een auto te huren in andere lidstaten, en kan 
het plan helpen om de macht van de Amerikaanse techreuzen te breken. 
Maar de vrees bestaat ook dat de persoonsgegevens worden prijsgegeven 
aan een anonieme en oncontroleerbare bureaucratie en door overheden 
misbruikt zouden kunnen worden. Het is koren op de molen van partijen 
als de PVV, Forum voor Democratie en JA21, die de plannen voor een 
Europese digitale identiteit zien als opmaat naar een Europese 
superstaat, die kan ingrijpen tot in de haarvaten van de samenleving.

Dat laatste argument wordt door progressieve voorstanders van de 
Europese samenwerking vaak weggewimpeld als populistische bangmakerij, 
maar heel lang geleden is het niet dat juist progressieve partijen zich 
teweerstelden tegen ingrepen van de overheid in de privacy van burgers, 
met precies hetzelfde argument: dat ingrepen in de privacy een glijdende 
schaal zouden zijn, met Big Brother als angstvisioen. De invoering van 
de algemene identificatieplicht in 2005 bijvoorbeeld stuitte vooral in 
progressieve kring op grote bezwaren, vaak onder verwijzing naar het 
Ausweis tijdens de Duitse bezetting.

Maar die herinnering is verbleekt. Inmiddels zijn de rollen omgedraaid, 
en zijn het - behalve de SP - vooral de partijen op de rechterflank die 
zich teweerstellen tegen dreigende inperking van de privacy uit Brussel, 
terwijl de progressieve en liberale partijen het laten afweten.

Veelzeggend: tijdens het door Renske Leijten van de SP aangevraagde 
interpellatiedebat over de beslissing van Van Huffelen, waar Pieter 
Omtzigt tegen de D66-staatssecretaris van leer trok, waren GroenLinks, 
de PvdA en Volt niet eens aanwezig.

--------
(c) 2023 Vrij Nederland