[D66] Blunderende D66-wethouder Rijxman stapt eindelijk op

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Het Parool
Datum:  21 februari 2023
Auteur: Tim Wagemakers en David Hielkema
URL:    
https://www.parool.nl/amsterdam/hoe-een-topbestuurder-mislukt-als-wethouder-de-grote-plannen-van-shula-rijxman-bleven-bij-holle-leuzen~b660b918/


Hoe een topbestuurder mislukt als wethouder: de grote plannen van Shula
Rijxman bleven bij holle leuzen
-----------------------------------------------------------------------

Shula Rijxman, de oud-NPO-topbestuurder die vorig jaar door D66 als een 
hoofdprijs in Amsterdam werd gepresenteerd, heeft in haar wethouderschap 
nooit het college en de raad weten te overtuigen. Haar vertrek dinsdag 
is daar een logisch gevolg van.

Lang heeft Shula Rijxman (Zorg, Deelnemingen, ICT) zich strijdbaar 
getoond na de valse start van haar wethouderschap in juni 2022. In die 
periode verschenen er kritische berichten over haar verleden als 
NPO-bestuurder en in de gemeenteraad maakte ze bij optredens een zwakke 
indruk.

Rijxman (63) zei daar in december in een interview met Het Parool nog 
over: 'Als je begint met achterstand en je wordt voortdurend weggehaald 
van de feiten, dan vind ik het nog knap wat ik in die maanden heb 
gedaan. Vind ik het genoeg? Nee. Moet ik nog leren? Natuurlijk.' Haar 
conclusie: ze verdiende een zesje en wilde deze zomer een ruime negen 
halen.

Amper twee maanden later stapt Rijxman alsnog op. In haar afscheidsbrief 
aan de raad schrijft ze dat de rol van wethouder haar minder goed past 
dan ze van tevoren had gedacht. Ze kon dingen binnen de ambtelijke 
organisatie 'niet effectief' doen en ze concludeert dat haar eerdere 
ervaringen als NPO-bestuurder geen meerwaarde hebben.


D66 noemt haar een 'geweldige netwerker'

Hoe anders is de stemming bij haar presentatie in juni, waar ze door 
D66-leider Reinier van Dantzig als hoofdprijs wordt gepresenteerd. In de 
vorige collegeperiode had de PvdA de show gestolen met de presentatie 
van ex-staatssecretaris Sharon Dijksma als wethouder, ditmaal geeft D66 
met Rijxman het college meteen smoel: een topbestuurder van de NPO en 
ook nog eens een landelijk bekend gezicht.

Rijxman krijgt zonder aantoonbare ervaring de zorgportefeuille toebeeld, 
maar D66 verwacht dat ze snel het complexe dossier onder de knie krijgt. 
Wat de partij dan nog niet goed inschat, is dat Rijxman al snel een 
strijd op twee fronten voert. Aan inwerken als wethouder van de 
belangrijke zorgportefeuille komt ze amper toe, omdat ze de eerste 
maanden vooral in de verdediging moet over haar NPO-verleden.

Rijxman wordt belangenverstrengeling verweten, doordat ze een goede 
priverelatie had met de hoogste ambtenaar van het ministerie, die juist 
een melding van een klokkenluider moest afhandelen tegen de NPO. Het 
leidt tot onderzoeken in de Tweede Kamer en bij het Commissariaat voor 
de Media, waarvan bij het commissariaat de conclusies dit voorjaar 
verwacht worden.

D66 blijft in die periode wijzen op de goede dingen die Rijxman heeft 
gedaan bij NPO: ze voerde een salarisplafond in en wist geld los te 
peuteren in Den Haag. Rijxman noemen ze intern een geweldige netwerker. 
De negatieve verhalen die na haar aanstelling naar buiten komen, vinden 
ze niet terecht en komen als een verrassing.


Genadeloos door het ijs gezakt

De beste manier om kritiek de kop in te drukken over het NPO-verleden is 
snel presteren als wethouder. Wethouder zijn in Amsterdam kent globaal 
drie eisen waar iemand aan moet voldoen: inhoudelijke kennis hebben over 
de portefeuilles, het ambtelijk apparaat goed kennen om beleid door te 
kunnen voeren en de gemeenteraad voor je weten te winnen.

Bij de eerste raadsvergaderingen in juni en juli gaat het stroef bij 
Rijxman, maar tot het zomerreces is de verwachting dat het om 
'opstartproblemen' gaat. Inhoudelijk kan ze de vakantiemaanden gebruiken 
om zich in te lezen op dossiers. Daarna zal het snel beter gaan, denkt 
de partij.

Rijxman zakt echter genadeloos door het ijs tijdens de eerstvolgende 
commissievergadering op 7 september. Ze leest antwoorden op van haar 
iPad die ambtenaren haar souffleren, de vergadertechnieken laten te 
wensen over en de raad is zichtbaar geirriteerd over een wethouder die 
amper parate kennis heeft.

Bij D66 Amsterdam zijn ze dan ook geschrokken. Oud-raadslid en 
stadsdeelbestuur Jan-Bert Vroege biedt Rijxman na het beschamende 
optreden hulp aan. Hij speelt voorzitter; Rijxman moet met 'hart voor de 
zaak' en 'begrip' antwoorden geven, onthouden dat ze via de voorzitter 
spreekt en niet vergeten de microfoon uit te zetten.


'Daar komt een brief over'

Haar raadsoptredens worden iets beter en Rijxman probeert in het najaar 
de ruis over haar verleden en eerste commissieoptredens weg te nemen. Ze 
wil de beginmaanden achter zich laten en stelt 'ingewerkt' te zijn. 
Meerdere malen geeft ze aan met grote plannen te komen voor de zorg, al 
kan ze in een interview in december met Het Parool niet aangeven wanneer 
die plannen precies komen. Het blijft bij veel holle leuzen.

Het lukt Rijxman aan het eind van het jaar niet om dagbesteding Kwekerij 
Osdorp overeind te houden, ondanks herhaaldelijke verzoeken vanuit de 
raad. Vanuit het college is op de achtergrond kritiek te horen, daar 
wordt gezegd dat de kans dat een andere wethouder het wel gelukt was 
levensgroot is.

Naast raadspartijen kijken dan ook directe collega's steeds meer met 
gefronste wenkbrauwen naar het optreden van de wethouder. Het leidt nog 
niet tot publiekelijke aanvaringen, maar de zorgwethouder voeltdat de 
steun langzaam verbrokkelt. Binnen de ambtelijke organisatie is er 
frustratie dat Rijxman vrijwel elk debat afdoet met de opmerking dat 'er 
een brief over gestuurd' wordt.


Hulp van oud-minister Van Engelshoven

Rijxman heeft dan al even de hulp van voormalig D66-minister van 
Onderwijs Ingrid van Engelshoven ingeschakeld om haar voor te bereiden 
op raadsvergaderingen. Maar dat levert niet het gewenste resultaat op. 
In de acht maanden wil ook Rijxmans tweede persoonlijk adviseur in korte 
tijd vertrekken.

Op 21 februari schrijft Rijxman een brief aan de raad en het college, 
tot verrassing van de directe collega's die dagelijks met haar werkten. 
Haar vertrek is uitzonderlijk, aangezien weinig wethouders vertrekken 
zonder een directe aanleiding. 'Het wethouderschap in Amsterdam past 
minder goed bij me dan ik van tevoren heb gedacht. Ik voel mij niet meer 
lekker in de rol en daar heb ik vandaag mijn conclusie uit getrokken.'

Shula Rijxman gaf in december een interview aan Het Parool over haar 
roerige eerste half jaar als wethouder. 'Als je begint met achterstand 
en je wordt voortdurend weggehaald van de feiten, dan vind ik het nog 
knap wat ik in die maanden heb gedaan. Vind ik het genoeg? Nee. Moet ik 
nog leren? Natuurlijk.'

--------
(c) 2023 DPG Media B.V.