[D66] D66 stuurt aan op een tweestrijd met het 'conservatieve blok'

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  19 februari 2023
Auteur: Yvonne Hofs
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/d66-stuurt-eveneens-aan-op-een-tweestrijd-maar-dan-met-het-conservatieve-blok~bace43d4/


D66 stuurt eveneens aan op een tweestrijd, maar dan met het
'conservatieve blok'
-----------------------------------------------------------
Als laatste van de grote partijen loste D66 zaterdag het startschot voor 
zijn verkiezingscampagne. Net als de VVD dichten de progressief 
liberalen zichzelf de heldenrol in een tweekamp toe. D66 trekt tot 15 
maart ten strijde tegen het opkomende 'conservatieve blok'.

De op een na grootste regeringspartij profileert zich als een partij die 
voortgang wil boeken op milieu- en klimaatgebied. D66 benadrukt daarmee 
bewust het contrast met rechts-conservatieve partijen die het (met 
uitzondering van FvD) goed doen in de peilingen. Het campagneverhaal van 
D66 is een grote waarschuwing tegen de dreigende conservatieve revolutie 
in de provinciehuizen. 'Stop stilstand. Stem vooruit' is de slogan die 
de partij van Sigrid Kaag Statenzetels moet bezorgen.

De vicepremier en D66-leider trapt de campagne af in het Arnhemse 
poppodium Luxor Live, dat de plafondverlichting speciaal voor de 
gelegenheid op appelgroen heeft gezet, de partijkleur van D66. Langs de 
wanden van de nogal donkere concertzaal (alleen staanplaatsen) staan 
manshoge posters van de twaalf provinciale lijsttrekkers. Zij mogen zich 
een voor een op het podium voorstellen.

Tweede Kamerlid Paul van Meenen (67) is landelijk lijsttrekker voor de 
Eerste Kamer. De nestor van de D66-fractie geeft zijn blauwe zetel na 
tien jaar op voor een plekje in de senaat. 'In de ogen van mijn moeder 
is dat een promotie', zegt hij schalks.

Na de lancering van de campagnespot ('Niet wegkijken bij 
stikstofproblemen, maar vooruit') moet Kaag de campagne opstarten met 
een opzwepende toespraak. Succes is bij voorbaat gegarandeerd, want de 
zaal is - zoals altijd bij dit soort politieke evenementen - gevuld met 
gestaald partijkader.


Populistisch remblok

Zaterdagochtend serveert D66 al een voorgerecht. Kaag staat met een 
groot interview in het AD. De krant stelt haar veel vragen over 
migratie, een onderwerp dat Kaag duidelijk liever mijdt. Het gevoelige 
thema past blijkbaar niet in de campagnestrategie van D66. Ze zegt in 
het AD dat het tegenhouden van migranten die naar Europa willen 'een 
onuitvoerbare wens' is van coalitiepartners VVD en CDA. 'Voor mij horen 
het plaatsen van hekken (om immigranten buiten te houden, red.) niet bij 
een beschaafd land.'

In Arnhem spreekt Kaag lovende woorden over het feit dat Nederland 
negentigduizend Oekraiense oorlogsvluchtelingen opvangt, maar besteedt 
ze geen aandacht aan asielzoekers en arbeidsmigranten. De speech 
concentreert zich op het gekozen campagnethema: een stem op D66 voorkomt 
dat een populistisch remblok straks het landelijk stikstof- en 
klimaatbeleid gaat traineren. 'Als de sleutels van de provinciehuizen in 
verkeerde handen vallen, dreigt stilstand', waarschuwt Kaag. 'De 
provinciebesturen zijn na de verkiezingen aan zet. Trappen zij op de 
rem, of worden ze de katalysator van de vooruitgang van ons land? D66 
wil vooruit en daarvoor zijn dappere, moedige politici nodig. Politici 
met een rechte rug, die beslissingen durven te nemen in het 
landsbelang.'

Ook provinciebestuurders van VVD, CDA en ChristenUnie trappen op de rem 
als het gaat over de stikstofplannen van het kabinet, maar toch hebben 
de coalitiegenoten weinig van de D66-campagne te vrezen. Dat geldt ook 
voor de grootste concurrent ter linkerzijde. De enige sneer aan het 
adres van 'Roodgroen' komt van de D66-fractievoorzitter in de Arnhemse 
gemeenteraad, Mattijs Loor. Hij betitelt de PvdA-GroenLinks-combinatie 
als 'een uit nood geboren verstandshuwelijk'.

Campagneleider en Kamerlid Hanneke van der Werf verklaart dat D66 geen 
ruzie wil zoeken met partijen waarmee na de verkiezingen waarschijnlijk 
weer samengewerkt moet worden. Dat zou volgens haar ongeloofwaardig 
zijn. 'Wij zetten ons vooral af tegen partijen die zeggen 'het 
stikstofbeleid moet de prullenbak in'.


Groene beschermingsmuur

Het punt is wel dat PvdA en GroenLinks net zo goed kunnen beweren dat 
zij de stevige beschermingsmuur tegen de aanstormende saboteurs van het 
milieubeleid zijn. Zeker GroenLinks heeft minstens zoveel hart voor de 
groene zaak als D66. Van der Werf brengt daar tegenin dat haar partij 
die duurzame idealen in een regeringscoalitie in de praktijk heeft 
gebracht, terwijl GroenLinks die verantwoordelijkheid volgens haar 'niet 
aandurft'. Echter: dit zijn provinciale verkiezingen, en GroenLinks 
heeft wel deel uitgemaakt van provinciebesturen.

Intussen kan de tactiek van de VVD om PvdA/GroenLinks tot gezworen 
aartsvijand te bombarderen erg nadelig uitpakken voor D66. Kaags 
middenpartij dreigt gemangeld te raken tussen de kemphanen aan zijn 
linker- en rechterzijde, die elkaar over het hoofd van Sigrid Kaag heen 
de bal toespelen. Opiniepeilers denken dat een tweestrijd tussen de VVD 
en RoodGroen D66-stemmers ertoe kan verleiden naar de VVD of 
PvdA/GroenLinks over te stappen.

Of Mark Ruttes 'linkse wolk'-retoriek (die PvdA en GroenLinks gretig 
omarmen) het beoogde effect heeft, moet nog blijken. Twee recente 
peilingen wijzen wat dat betreft in tegengestelde richting. 
Peilingbureau Ipsos ziet sinds december een licht herstel voor de VVD, 
maar ook voor D66. Een Ipsos-peiling voorspelde eerder deze week dat D66 
op 15 maart zeven zetels in de Eerste Kamer zal behalen, evenveel als de 
partij er nu heeft.

De opiniepeilers van I&O Research zien daarentegen dat de steun voor D66 
afkalft, al dan niet als gevolg van het verbale duel tussen de 
VVD-premier en RoodGroen-kopstukken Attje Kuiken en Jesse Klaver. PvdA 
en GroenLinks zijn in de I&O-peiling in de kiezersgunst gestegen sinds 
januari, terwijl D66 juist 1,5 procentpunt lager scoort. Overigens pakt 
dit bij I&O dan weer niet positief uit voor de VVD. Ook de partij van 
Rutte verliest daar terrein ten opzichte van januari.

--------
(c) 2023 DPG Media B.V.