[D66] SCP: Burgers die zich ongehoord voelen steunen vaker harde acties

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Algemeen Dagblad
Datum:  29 december 2023
Auteur: Hans van Soest
URL:    
https://www.ad.nl/politiek/een-op-de-drie-nederlanders-vindt-hardere-actie-tegen-de-overheid-nodig-als-deze-keer-op-keer-niet-luistert~a6023a32/
Ref:    
https://www.scp.nl/actueel/nieuws/2023/12/29/burgers-die-zich-ongehoord-voelen-steunen-vaker-harde-acties


Een op de drie Nederlanders vindt hardere actie tegen de overheid
nodig als deze 'keer op keer' niet luistert
-----------------------------------------------------------------

Bijna een op de drie Nederlanders vindt hardere actie tegen de overheid 
nodig als deze 'keer op keer' niet luistert. 6 procent vindt zelfs 
geweld geoorloofd, blijkt uit nieuw onderzoek. Zorgwekkend, vindt het 
SCP. Al snakken de meeste boze burgers simpelweg naar verandering.

Er is onmiskenbaar iets aan de hand, zegt onderzoeker Emily Miltenburg 
van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). 'Veel mensen zijn het 
zat, voelen zich niet gehoord door de overheid, vinden dat de politiek 
problemen niet oplost en willen verandering.'

Het merendeel van de Nederlanders heeft al langere tijd weinig 
vertrouwen in de politiek. Slechts 42 procent van de Nederlanders geeft 
de regering en de Tweede Kamer een voldoende. Die onvrede is sinds de 
verkiezingen van 2021 groot. En daarom wilde het SCP meten hoe groot de 
steun is voor acties tegen de overheid.

In het nieuwe SCP-onderzoek geeft bijna een op de drie Nederlanders aan 
dat er 'hardere actie nodig is tegen de overheid als die keer op keer 
niet luistert'. Ongeveer een vijfde van de Nederlanders (18 procent) 
vindt dat de overheid zo slecht functioneert, dat het systeem 'omver 
geworpen zou moeten worden'.


Geweld

Dat omverwerpen betekent overigens niet dat dat ook met geweld zou 
moeten gebeuren. Zo kan voor een deel van de mensen het systeem al 
'omvergeworpen' zijn door de val van het kabinet-Rutte IV en de 
daaropvolgende verkiezingen, denken de onderzoekers. Slechts 6 procent 
van de ondervraagden vindt dat de overheid desnoods met geweld moet 
worden aangepakt. Het onderzoek is gehouden tussen mei en augustus van 
dit jaar.

De onderzoekers vroegen Nederlanders ook naar hun bereidheid tot en 
steun voor protest. Daaruit blijkt een grote afkeer van geweld en 
ordeverstoringen. Maar dat een kleine groep mensen gewelddadig protest 
toch niet afwijst, noemt het SCP wel zorgwekkend. 'Niet iedereen die 
zegt dat de overheid desnoods met geweld moet worden bestreden, gaat ook 
daadwerkelijk met een fakkel de straat op', zegt Miltenburg. 'Maar dat 
een groep mensen eventueel geweld wel goedkeurt, kan ook al ondermijnend 
zijn voor een democratie. Er hoeft maar een iemand tussen te zitten die 
tot actie overgaat. We weten door de bedreigingen van politici hoeveel 
impact een zo iemand kan hebben.'


Niet de straat op

Opvallend genoeg blijkt uit het onderzoek ook dat ondanks de onvrede de 
bereidheid van burgers om de straat op te gaan of op andere manieren 
actie te voeren, niet is toegenomen. De grootste groep Nederlanders (72 
procent) ziet zichzelf niet in actie komen, zelfs niet tegen een 
wetsvoorstel dat zij onrechtvaardig vinden. Zij doen dat niet omdat ze 
denken dat het geen zin heeft, ze vinden dat er andere manieren zijn om 
hun afkeuring te uiten (zoals verkiezingen of het tekenen van een 
petitie) of omdat ze zich neerleggen bij de uitkomsten van het 
democratisch proces.

Miltenburg: 'Sinds 2008 zien we het aantal demonstraties aantoonbaar 
toenemen. Maar het aantal mensen dat eraan meedoet niet. We zien geen 
stijging van de actiebereidheid. Sterker: de meeste mensen keuren acties 
als het verstoren van een vergadering in de Tweede Kamer af. Net als 
acties van klimaatactivisten die een tv-uitzending verstoren door zich 
zich vast te plakken aan de nieuwsdesk.'

Ondanks de grote groep Nederlanders die ontevreden is over de politiek, 
wijst het SCP op 'positieve constanten in het publieke gemoed': een 
grote groep Nederlanders heeft vertrouwen in anderen en dat aandeel 
blijft stabiel hoog sinds het begin van de SCP-metingen in 1996. Naast 
alle problemen benoemen mensen ook dat Nederland een welvarend land is, 
met een goede verzorgingsstaat waarin mensen bereid zijn elkaar te 
helpen.

De onvrede over de overheid is ook niet nieuw, stelt het SCP. Het 
planbureau steekt al langer meermaals per jaar 'de thermometer in de 
samenleving', zoals de onderzoekers het zelf noemen. Hoewel het 
vertrouwen in de overheid schommelt, is er steeds een aanzienlijke groep 
Nederlanders die weinig vertrouwen heeft in de politiek, vindt dat de 
overheid niet goed functioneert of vindt dat mensen zoals zij weinig 
invloed hebben op de politiek. Mensen die zich niet gehoord voelen, 
vinden vaker dat de overheid het verdient om hard te worden aangepakt, 
aldus het SCP.

--------
(c) 2023 DPG Media B.V.