[D66] Plasterk over hoe stikstofwappies de Nederlandse burger opgelichten

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Telegraaf
Datum:  13 april 2023
Auteur: Ronald Plasterk
URL:    
https://www.telegraaf.nl/watuzegt/1248969760/stikstofbeleid-berust-op-drijfzand-de-nederlandse-natuur-staat-helemaal-niet-op-omvallen


Stikstofbeleid berust op drijfzand: de Nederlandse natuur staat helemaal 
niet
op omvallen
-----------------------------------------------------------------------------

De grote politieke kwestie van het moment is het stikstofbeleid. De 
regering heeft er 25 miljard euro voor gereserveerd, en de partij BBB 
werd de grootste bij de verkiezingen. Des te vreemder dat er een serieus 
boek is verschenen van een zeer serieuze wetenschapsjournalist, vol 
feiten en vol kritiek op dat beleid, en dat er in de media aanvankelijk 
nul aandacht voor was. Bijna geen krant schreef erover, en een maand 
lang kwam er niets op de televisie of radio. Veel journalisten, die 
zichzelf graag zien als luis in de pels van de macht, manifesteerden 
zich als woordvoerder van de regering.

Een extreem voorbeeld was Wouke van Scherrenburg, jarenlang in de 
huiskamers te zien als kritische Binnenhof-watcher, die twitterde: 'De 
meeste wetenschappers hebben gehakt gemaakt van het werkje van de auteur 
van De stikstoffuik.

Gelukkig gaf eerst Rick Nieman bij WNL het podium aan de auteur Arnout 
Jaspers, zodat het publiek kon zien dat  hij een bedachtzame 
natuurkundige is, die zijn zaken heeft uitgezocht en zijn kritiek 
onderbouwt. Vervolgens besloot Tijs van den Brink op de radio de tijd te 
nemen voor een inhoudelijk gesprek tussen Jaspers en de voorzitter van 
de commissie die de politiek over het onderwerp adviseert, de Leidse 
hoogleraar Milieu en Duurzaamheid Jan Willem Erisman. Het is een 
aanrader om het radiogesprek (met beeld) terug te zien en horen op de 
website van NPO Radio 1, Dit is de dag, EO, 10 april 18.30 uur. Er past 
waardering voor Tijs van den Brink die doet wat zijn 
collega-journalisten nagelaten hebben, en voor prof. Erisman omdat hij 
het gesprek aangaat. Zoiets hoort normaal te zijn, maar kom er maar eens 
op.


Feiten

Wat is de conclusie van dit gesprek? Om te beginnen het slot: Erisman 
geeft toe dat de feiten in het boek van Jaspers kloppen. Letterlijk zegt 
hij over het boek: 'Het is erg stellig. De feiten kloppen, maar wat doe 
je ermee?' Dat is compleet iets anders dan er gehakt van maken. Maar 
juist op het punt wat je doet met de feiten is het interessant om een 
passage uit het radiogesprek te citeren. Van den Brink vraagt hoe het 
staat met de natuur in ons land.

Prof. Erisman antwoordt: '90% is in slechte toestand.' Arnout Jaspers: 
'85% is goed.' Als toehoorder denk je: dat kan niet allebei waar zijn! 
Van den Brink vraagt door, en Jaspers legt uit. Hij haalt, vertelt hij, 
de feiten uit het boek dat Erisman zelf heeft geschreven. Verschil is 
dat inderdaad van de 162 Natura 2000-gebieden meer dan driekwart op rood 
staat als je puur aantallen gebieden telt, maar als je naar de totale 
oppervlakte natuur kijkt, is 85% goed.


Boerenverstand

Uit het weerwoord van Erisman blijkt dat die uitleg klopt. Er komt wel 
een verhaal dat je verschil moet maken tussen trend en toestand (wat hij 
bij de aanvankelijk genoemde 90% niet vermeldde), maar de verklaring van 
de getallen door Jaspers blijkt te kloppen.

Nu de feiten op tafel liggen, kan iedereen zelf beoordelen wat het 
politiek relevante antwoord is. De statistiek die Erisman noemt telt 
alle stukjes natuur, groot en zeer klein, even zwaar mee in de optelling 
en komt zo op 90% rood. Er zijn mini-gebiedjes kleiner dan een 
voetbalveld, en er zijn zeer uitgestrekte gebieden, zoals de Hoge Veluwe 
of de Waddenzee. Je kunt inderdaad, in antwoord op de vraag hoe het gaat 
met de natuur, ieder van die stukjes apart rood of groen scoren, en 
doordat juist die mini-gebiedjes veel meer grenzen aan omliggende 
gebieden dan grote gebieden zullen die kwetsbaarder zijn, dus vaker op 
rood staan. Erisman liegt feitelijk niet.

Maar als je een kaart maakt met alle natuurgebieden van Nederland, en je 
kleurt de gezonde stukken groen en de niet-gezonde stukken rood, dan is 
nu dus als feit bevestigd, ook door Erisman, dat 85% van de kaart groen 
is! Dan hebben we het nog niet eens over de manier waarop de staat van 
behoud van die 15% van de natuur gescoord wordt, want ook op die 
methodiek bestaat kritiek.

Nu is het aan ons om met ons boerenverstand de zaak te bekijken. Je kunt 
op twee manieren de vraag beantwoorden hoe de natuur ervoor staat. De 
commissies die de regering adviseren kiezen voor het bureaucratisch 
turven van alle mini-gebiedjes los van de grootte, Jaspers kijkt naar 
het percentage van de totale oppervlakte natuur. Het is zonneklaar wat 
de politiek relevante weergave van de werkelijkheid is: de laatste 
natuurlijk. De Nederlandse natuur staat helemaal niet op omvallen!


Selectieve weergave

Het voorbeeld staat niet alleen. Via selectieve weergaven wordt vaker 
toegewerkt naar een conclusie. Zo wordt door de lobbyclubs de staat van 
de natuur liever niet vergeleken met 30 jaar geleden (want dan zie je 
geen achteruitgang!) maar met het jaar 1900. Maar dat haal je de 
koekoek: toen was er nauwelijks industrie en veel minder 
verstedelijking!

Het is zonneklaar: het stikstofbeleid berust op drijfzand en moet worden 
heroverwogen.

--------
(c) 2023 Mediahuis