[D66] Expertswappies schrijven wappierapport over hun energietransitie

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

[Eerst deden alleen 'wetenschappers' dat maar nu staan ook de 'experts' 
aan de enig goede kant.
Kijke men op,
    https://www.etes2050.nl/expertteam/
dan staat er geen enkele fysicus. Het woord 'Watt' (vermogen) komt dan 
ook niet in de tekst voor; het woord 'Joule' (energie) slechts 1x. Maar 
men wappert er weer wel vrolijk op los...]


Bron:   Volkskrant
Datum:  12 april 2023
Auteur: Bard van de Weijer
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/de-energietransitie-een-tranendal-hoeft-niet-zegt-een-groep-experts~b63c1c24/
Rapport: 
https://www.etes2050.nl/publicaties/outlookenergiesysteem2050/default.aspx


De energietransitie een tranendal? Hoeft niet, zegt een groep experts
---------------------------------------------------------------------

In een rapport over de energietransitie schetst een groep experts een 
optimistisch toekomstbeeld van Nederland in 2050: als de overgang naar 
een klimaatneutraal energiesysteem voor iedereen rechtvaardig verloopt, 
krijgen we een prettigere samenleving met een economie die is gericht op 
welvaart en welzijn.

Wie aan klimaatbeleid denkt, wordt daar niet direct vrolijk van: minder 
vliegen, hogere energiekosten, lelijke windmolens, lange wachttijden op 
een stroomaansluiting. Een werkgroep van wetenschappers en experts komt 
nu met een opgewekter beeld: Nederland kan in 2050 rechtvaardiger, 
groener, duurzamer en prettiger zijn. Al vraagt de energietransitie ook 
offers.

Wie in een tijdmachine stapt en naar 2050 reist, stapt uit in een 
Nederland dat groener is, geen fossiele brandstoffen meer verstookt, 
schoner is en stiller bovendien. De Nederlanders van dat moment reizen 
minder. En als ze dat doen, pakken ze het openbaar vervoer, of ze gaan 
lopend, of ze nemen de fiets.

Nederlanders kopen in 2050 anders, hergebruiken vrijwel alles, voeden 
zich voornamelijk plantaardig en verbruiken veel minder energie. De hele 
samenleving is klimaatneutraal in 2050. Een utopie? Geenzins, denkt het 
Expertteam Energiesysteem 2050 dat woensdag in Den Haag zijn rapport 
overhandigde aan minister Jetten van Klimaat en Energie.


Rechtvaardig en robuust

Een klimaatneutraal energiesysteem is halverwege de eeuw haalbaar, maar 
het is ook nodig dat iedereen in Nederland eraan mee kan doen, stellen 
zij. Het Nederlandse energiesysteem in 2050 moet 'rechtvaardig, robuust 
en duurzaam' zijn. 'Rechtvaardigheid moet voorop staan', zegt voorzitter 
Bernard ter Haar, de oud-topambtenaar die onder meer tijdens de 
kredietcrisis betrokken was bij de redding van ABN Amro en Fortis, en 
later directeur Financiele Markten werd.

Waar de meeste onderzoeken beginnen bij een technische stand van zaken 
en bij wijze van spreken technologisch en beleidsmatig afdalen naar de 
toekomst, is deze expertgroep begonnen bij het einddoel: een beter 
Nederland, dat zijn energie niet langer haalt uit fossiele brandstoffen 
die het klimaat ontwrichten. Vervolgens is gekeken welke stappen nodig 
zijn om dat einddoel te bereiken.

Het gaat dus niet alleen om het plaatsen van windturbines, zonnepanelen, 
het trekken van stroomkabels en het graven van waterstofleidingen, aldus 
de commissie. Zaken als gezondheid, onderwijs, milieu en leefomgeving, 
sociale cohesie, persoonlijke ontplooiing en veiligheid spelen een even 
grote rol om bij het gewenste einddoel te komen.


Prettigere samenleving

Uit het nadenken over de toekomst komt een prettigere samenleving naar 
voren, waarin Nederlanders minder reizen en leven in 'compacte groene 
steden en dorpen' met voorzieningen op loopafstand. Op het platteland 
graast minder vee en boeren planten andere gewassen, onder meer voor 
'natuurlijke grondstoffen'. 'Kortom, een economie gericht op welvaart en 
welzijn.'

Principes als leveringszekerheid en betaalbaarheid, die tijdens de 
afgelopen fossiele decennia centraal stonden, zijn in 2050 nog altijd 
relevant, aldus de zieners, 'maar niet afdoende'. Hoe ziet dit nieuwe 
energiesysteem er volgens hen uit?

Elektriciteit wordt de hoofdcomponent van het Nederlands energiegebruik. 
Waterstof krijgt, anders dan nu weleens wordt gedacht, een beperkte rol 
(slechts 10 tot 15 procent van de energie). Waterstof is vooral 
belangrijk voor de industrie en voor langere perioden dat er geen wind 
en zon is, vooral in de winter. Dan kan duurzame waterstof gebruikt 
worden om elektriciteit op te wekken, aldus de experts, die overigens 
nog veel onzekerheden zien over de toekomstige vraag.


Kernenergie

Opmerkelijk is dat de experts, anders dan het kabinet, geen rol van 
betekenis zien voor kernenergie. Ze stellen voor nog eens goed te kijken 
naar de plannen voor de bouw van twee kerncentrales.

In een reactie daarop zegt D66-minister Rob Jetten (Klimaat en Energie) 
dat het kabinetsbesluit om twee kernreactoren te bouwen 'niet de 
oplossing van alles' is, en dat er pas een definitief besluit valt aan 
het eind van deze kabinetsperiode.

Ter Haar ziet vooral problemen met de inpassing van de beoogde 
kerncentrales in het elektriciteitssysteem, dat na 2035 al CO2-neutraal 
moet zijn. De centrales zijn er niet eerder, waardoor ze na hun 
oplevering mogelijk gaan concurreren met de zonne- en windenergie die 
dan het land al draaiende moeten houden. 'We zeggen niet: doe het niet. 
Maar denk goed na over de inpassing in het systeem.'

De commissie heeft ook twijfels over de beoogde plaats, Borssele, waar 
nu al een kerncentrale staat. Daar komen straks grote hoeveelheden 
windenergie van zee aan land en als daar nog eens twee kerncentrales bij 
komen, kan het stroomnet het daar mogelijk niet aan.


Biomassa

Een andere opmerkelijke conclusie is dat de commissie een 'tijdelijke' 
rol ziet voor biomassa voor stroomopwekking in voormalige 
kolencentrales. De CO2 die daarbij vrijkomt, kan worden opgeslagen, 
zodat er CO2 uit de atmosfeer verdwijnt in plaats van te worden 
toegevoegd. De kooldioxide is immers eerder door planten opgenomen.

'We hebben bewust dit taboe genoemd', zegt Ter Haar. 'Kolencentrales, 
biomassa, CCS (de ondergrondse opslag van CO2, red.) zijn allemaal 
omstreden. Maar als je ze samenbrengt, kunnen ze iets goed betekenen.'


De opvallendste aanbevelingen

Bijna alle wijken moeten minstens energieneutraal worden. Vooral slecht 
geisoleerde huizen van woningcorporaties moeten snel geisoleerd worden.

Netbeheerders moeten meer vooruit kunnen werken. Ook als dat betekent 
dat er nu stroomverbindingen worden aangelegd die eigenlijk nog een 
maatje te groot zijn.

Industrie, de transportsector en woningen moeten de vraag naar 
elektriciteit kunnen aanpassen op het aanbod. Dus alles een standje 
hoger als de zon schijnt en er veel wind is, en juist minder 
energievraag bij weinig aanbod van duurzame energie.

Kijk of biomassa tijdelijk ingezet kan worden in kolencentrales, waarbij 
de vrijkomende CO2 wordt afgevangen en opgeslagen (CCS), waardoor het 
broeikasgas niet in de atmosfeer komt. Zo ontstaan negatieve emissies, 
die uitstoot van broeikasgas elders kan compenseren.

Opslag van kooldioxide is noodzakelijk om emissies omlaag te krijgen, 
maar ook op langere termijn om negatieve emissies in de industrie 
mogelijk te maken.

Zorg dat grondstoffen die worden geimporteerd duurzaam zijn en dat de 
winning ervan rechtvaardig is.


Wat is de status van dit rapport?

Hoe komen we tot een klimaatneutraal energiesysteem? Welke keuzes zijn 
daarvoor nodig? En welke knelpunten komen we tegen? Om een antwoord op 
deze vragen te krijgen, stelde minister Rob Jetten van Klimaat en 
Energie afgelopen voorjaar een expertteam samen. De leden bestaan uit 
wetenschappers en experts, van economen tot gedrags- en 
klimaatwetenschappers, onder voorzitterschap van topambtenaar Bernard 
ter Haar.

Het rapport Outlook Klimaatsysteem 2050 werd woensdag gepresenteerd en 
vormt een van de bouwstenen voor Jettens Nationaal Plan Energiesysteem 
2050 dat binnenkort verschijnt.

--------
(c) 2023 DPG Media B.V.