[D66] Zaadjes BBB-revolte zijn lang geleden geplant: Totale chaos in Den Haag

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Vrij Nederland
Datum:  7 april 2023
Auteur: Thijs Broer
URL:    https://www.vn.nl/zaadjes-bbb-revolte/


De zaadjes voor de BBB-revolte zijn lang geleden geplant
--------------------------------------------------------

Nu het kabinet steeds verder wegzakt in het stikstofmoeras, rijst de 
vraag hoe het in godsnaam zo ver kon komen. Sleutelmomenten zijn te 
vinden in Rutte-II, toen het CDA een SER-rapport over de duurzame 
veehouderij blokkeerde en Stef Blok het platteland in de kou liet staan.

Aan het einde van het Kamerdebat over de uitslag van de 
Statenverkiezingen, waar Mark Rutte en Wopke Hoekstra zich in bochten 
wrongen om uit te leggen dat de stikstofaanpak zowel gepauzeerd als 
versneld wordt, en dat de stikstofdoelen recht overeind staan maar toch 
ook weer niet, kreeg het kabinet een motie van wantrouwen aan de broek 
van niet alleen de PVV en BBB, maar ook van GroenLinks en de PvdA: de 
progressieve partijen die het kabinet straks in de nieuwe Eerste Kamer 
aan een meerderheid hadden kunnen helpen. Zo zakt het kabinet steeds 
verder weg in het stikstofmoeras, en is het de vraag of deze coalitie de 
zomer nog gaat halen.

In en rond de coalitiepartijen zal menigeen zich afvragen hoe het in 
godsnaam zo ver kon komen. Duidelijk is in ieder geval dat het kabinet 
zichzelf en de natie veel ellende had kunnen besparen door niet een 
verwarrend, technocratisch stikstofkaartje te presenteren waarmee de 
gehele boerenstand op de kast werd gejaagd, door niet eerst alleen de 
boeren aan te pakken en de industrie buiten schot te laten, en door het 
noodzakelijke natuurherstel niet alleen maar op te hangen aan abstracte 
stikstofmodellen.


GESMOORD

Maar een van de sleutelmomenten is al veel eerder te vinden. In 2016, 
tijdens het tweede kabinet-Rutte, kreeg Ed Nijpels, voormalig 
milieuminister voor de VVD, het verzoek van toenmalig 
PvdA-staatssecretaris Sharon Dijksma om een advies uit te brengen over 
de duurzame veehouderij. Het rapport kwam er, onder de vlag van de SER, 
compleet met praktische aanbevelingen: er moest een onafhankelijke 
'regisseur veehouderij' komen om toe te zien op de gewenste transitie, 
een voorhoede van duurzame bedrijven moest extra worden ondersteund, er 
moest een uitkoopregeling komen voor bedrijven zonder 
toekomstperspectief. Precies wat er de afgelopen jaren node is gemist. 
Maar in 2017 liep Rutte-II op zijn einde, en mede door ijverig duw- en 
trekwerk van CDA-Kamerlid Jaco Geurts, tevens varkensboer, werd de 
uitwerking van het rapport controversieel verklaard. Zo werd de hete 
aardappel weer vooruitgeschoven.

In hetzelfde jaar vond er nog een voorval plaats dat inmiddels in de 
nevelen van de tijd is verdwenen. Een van de verklaringen van het 
onverwacht grote succes van BoerBurgerBeweging bij de 
Statenverkiezingen, waardoor de coalitie nu onder grote spanning is 
komen te staan, is de systematische achterstelling van het platteland: 
het verdwijnen van dorpsscholen, het schrappen van busverbindingen, de 
sluiting van zwembaden, bibliotheken en politieposten.

Uit een reeks rapporten is gebleken dat het om meer gaat dan een 
sentiment: het platteland heeft ten opzichte van de Randstad 
stelselmatig aan het kortste eind getrokken. Dat was ook in 2016 al 
bekend, tijdens hetzelfde tweede kabinet-Rutte. Zoals Pieter Omtzigt 
laatst fijntjes opmerkte via Twitter was het VVD'er Stef Blok, toenmalig 
vervanger van Ronald Plasterk als minister van Binnenlandse Zaken, die 
in dat jaar het platteland nul op het rekest gaf, toen de kleinere 
plattelandsgemeenten dringend verzochten om herverdeling van het 
Gemeentefonds nadat uit een aantal onderzoeken was gebleken dat ze door 
het Rijk systematisch onderbedeeld waren. Stef Blok, voormalig 
filiaalhouder van de ABN-Amro te Nieuwkoop, achtte de herverdeling niet 
goed te verantwoorden, 'gelet op de open einden in de uitgevoerde 
onderzoeken die samenhangen met de begrenzingen van de huidige 
verdeelsystematiek, de onzekerheden in de onderzoeksuitkomsten en het 
grote aantal ontwikkelingen op de onderzochte beleidsterreinen'.

Zo werd de terechte roep om steun van het platteland gesmoord in 
technocratisch beleidsproza, en werd weer een zaadje geplant voor de 
BBB-revolte die het huidige kabinet de kop zou kunnen kosten.

En Stef Blok? De man die er ook nog reusachtig trots op was dat hij erin 
was geslaagd de volkshuisvesting te ontmantelen - waardoor de huidige 
wooncrisis aanzienlijk werd verdiept -, zwaaide in 2017 af om lekker te 
gaan tuinieren bij de bed & breakfast van zijn vrouw in Enkhuizen, 
bekleedde vervolgens nog drie ministerschappen, en mag Nederland 
tegenwoordig vermanend toespreken als lid van de Europese Rekenkamer.

--------
(c) 2023 Vrij Nederland