[D66] Griffiecrisis: Ambtloosheid

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   HP / De Tijd
Datum:  10 november 2022
Auteur: Ton van Dijk
URL:    
https://www.hpdetijd.nl/2022-11-10/niemand-is-belangrijker-dan-het-ambt-ook-vera-bergkamp-niet/


Niemand is belangrijker dan het ambt, ook Vera Bergkamp niet
------------------------------------------------------------

Een hoge ambtenaar van de Tweede Kamer, die verantwoordelijk is voor het 
onderzoek naar oud-voorzitter Arib, blijkt volgens de Volkskrant tevens 
een van de klagers. Een brief met 23 veronderstelde klachten over Arib 
bevat volgens een vertrouwenspersoon 'geen concrete bewijzen'. Maar deze 
klachten wogen volgens twee leden van het presidium wel zwaar bij de 
beslissing een recherchebureau in te schakelen. Het onderzoek naar Arib 
is uitgelopen op een drama. Vera Bergkamp doet er daarom als 
eindverantwoordelijke goed aan samen met de overige leden van het 
presidium de eer aan zichzelf te houden. Want niemand is belangrijker 
dan het ambt, zo betoogt Ton F. van Dijk.

Vera Bergkamp is meer dan Vera Bergkamp. Ze is het wannabe symbool van 
een nieuwe bestuurscultuur, die D66-leider Sigrid Kaag beloofde maar in 
de praktijk een voortzetting betekende van de oude.

Bergkamps verkiezing tot Kamervoorzitter was niet het gevolg van 
consensus onder 150 Kamerleden, die 'zonder last' konden kiezen, zoals 
de Grondwet voorschrijft, maar van ouderwets handjeklap in de 
achterkamer van Kaag en Rutte.

Daar kan Bergkamp zelf weinig aan doen.

De hooggespannen verwachtingen van veel kiezers, dat er echt iets zou 
gaan veranderen in Den Haag, werden echter met haar voorgekookte 
voorzitterschap op pijnlijke wijze tenietgedaan.

Dit is extra problematisch, omdat haar voorganger, Khadija Arib, in het 
algemeen groot respect geniet in zowel het parlement zelf als in de 
samenleving. Het door Kaag bij Rutte bedongen vertrek van Khadija Arib 
bevestigde voor velen het beeld van lelijke coalitiepolitiek, die gaat 
over macht in plaats van inhoud.

En van die lelijkheid werd Bergkamp ongewild het gezicht.

Ook daar kan ze als persoon niet veel aan veranderen. Voor Vera Bergkamp 
was de gevolgde procedure een gegeven en het voorzitterschap van het 
parlement een persoonlijke droom die uitkwam. Dat kan niemand haar 
kwalijk nemen.

De gang van zaken vormde echter vanaf de eerste dag een stevige 
hypotheek op haar toekomstig functioneren als onafhankelijk 
parlementsvoorzitter. En inmiddels hebben we geen glazen bol meer nodig 
om die toekomst te voorspellen.

Vera Bergkamp is het middelpunt geworden van een parlementaire crisis. 
Eentje die z'n weerga niet kent en draait om anonieme beschuldigingen 
aan het adres van haar voorganger Arib. Die zou zich 
'grensoverschrijdend' hebben gedragen tegenover medewerkers van de 
Kamer.

Niemand die weet wat dit precies betekent, ook Khadija Arib zelf niet. 
En dat is ook de kern van het probleem.

Anonieme beschuldigingen, die weliswaar op feiten gestoeld kunnen zijn, 
maar die vooralsnog niet meer zijn dan het vingerwijzen van ambtenaren 
die hun mond kennelijk niet open durfden te doen, toen Arib nog 
voorzitter was en nu wel de onfortuinlijke moed hebben om anoniem hun 
beklag te doen.

Bergkamp heeft als 'nieuwe' voorzitter de plicht om de veiligheid van 
haar personeel te bewaken, daarin heeft haar strijdmakker Kamerlid Liane 
den Haan, die het hartstochtelijk opnam voor de gekozen procedure, 
gelijk.

Maar geldt datzelfde ook niet voor de veiligheid van Khadija Arib? In 
haar ijver om het goede te doen (de meest positieve lezing, Arib spreekt 
zelf van een 'dolkstoot'), heeft Vera Bergkamp dat laatste inmiddels 
volledig uit het oog verloren.

Er zou - naast twee anonieme meldingen - in een brief verslag zijn 
gedaan van 23 klachten bij een zestal vertrouwenspersonen van de Tweede 
Kamer tegen oud-voorzitter Arib.

En 'dus' kon de landsadvocaat weinig anders dan concluderen dat 
onafhankelijk onderzoek vereist was.

En 'dus' besloot het presidium onder aanvoering van Vera Bergkamp om een 
recherchebureau in te schakelen.

Iedereen handelt rationeel maar het proces zelf is dat al lang niet 
meer.

Immers, het oogt redelijk, maar inmiddels weten we dankzij de Volkskrant 
dat de vertrouwenspersoon, die deze brief persoonlijk ondertekende van 
mening is dat de inhoud van het schrijven niet gebruikt had mogen worden 
voor het rechtvaardigen van een onderzoek naar Arib.

Eenvoudig omdat er 'geen concrete bewijzen' in stonden, die voldoende 
bezwarend waren om de gang van zaken te rechtvaardigen. Dat zegt 
vertrouwenspersoon Anneke Kooij (wel met naam en toenaam) in de krant: 
'Anneke Kooij, die de betreffende brief mede ondertekende, zegt dat de 
23 klachten 'geen concrete bewijzen' vormen tegen Arib. Ze heeft 'geen 
idee' waarom de klachtenbrief aan landsadvocaat Pels Rijcken is 
overhandigd voor advies over een eventueel onderzoek naar Arib. 'Ik heb 
dat niet gedaan.''

Een anoniem lid van het presidium reageerde - in diezelfde krant - 
verbaasd, omdat het bestaan van 23 meldingen tegen Arib volgens dit 
presidiumlid zwaar had gewogen bij de beslissing om een onderzoek in te 
laten stellen.

'Juist de suggestie dat er ook nog eens 23 klachten over Arib zouden 
zijn bij de vertrouwenspersonen, maakte dat het lid niet om de anonieme 
klachten heen kon.'

Praten met de krant vormt overigens een ambtsmisdrijf, waarmee ook het 
gehele presidium - na het eerdere lek aan NRC -nu onder een vergrootglas 
ligt. Lekken is verre van 'veilig' en daar was het toch allemaal om 
begonnen?

Dezelfde Volkskrant onthulde tevens dat de ambtenaar, die als 
'onafhankelijk' opdrachtgever van het ingehuurde recherchebureau volgens 
Bergkamp 'op afstand' functioneert, eerder als lid van het 
managementteam van de Kamer bij Bergkamp de klachten had bevestigd.

'De ambtelijke top, onder wie het hoofd van de hr-afdeling van de Tweede 
Kamer Jorine Wolff, die het onderzoek nu mag leiden, heeft op 14 
september tegen Bergkamp en andere leden van het dagelijks bestuur van 
de Tweede Kamer (het presidium) verklaard dat zij de voorvallen in beide 
klachtenbrieven herkende. De leden van het managementteam (MT) hadden 
naar eigen zeggen ook een 'sociaal onveilige werksfeer' ervaren toen 
Arib Kamervoorzitter was.'

Waarmee de onafhankelijkheid van het onderzoek nu grote schade is 
berokkend. En dat zeg ik niet, dat zeggen twee vooraanstaande 
hoogleraren in de krant.

Eindverantwoordelijk voor dit drama is Vera Bergkamp, die inmiddels moet 
toezien hoe de hypotheek waar ze mee begon, haar inmiddels heeft 
opgezadeld met een restschuld, die ze nooit meer kan terug betalen.

Vera Bergkamp boekte bij haar achterkamer-verkiezing tot voorzitter 
weliswaar een overwinning, maar in combinatie met de keuzes, die ze 
daarna maakte, lijkt deze tevens haar Waterloo te worden.

Ze doet er goed aan de eer aan zichzelf te houden - evenals de overige 
leden van het presidium - om zo de weg vrij te maken voor herstel van 
vertrouwen. Iedereen maakt fouten, maar niemand is belangrijker dan het 
ambt. Ook Bergkamp en haar presidium niet.

--------
(c) 2022  HP/De Tijd