[D66] Griffiecrisis: Bergkamp krijgt 2x een gele kaart

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   NRC Handelsblad
Datum:  11 november 2022
Auteur: Lamyae Aharouay, Hugo Logtenberg
URL:    
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/11/11/in-de-kamer-is-nu-iedereen-beschadigd-a4148066
Ref:    
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/11/11/afstand-en-ergernis-in-rutte-iv-a4148016


In de Kamer is nu echt iedereen beschadigd
------------------------------------------
Sociale veiligheid Het lukt niet de schade te beperken in de 
kwestie-Arib. De ambtelijke top van de Tweede Kamer voelt zich niet 
beschermd en stapt op.

Simone Roos vat het in de afscheidsmail aan haar ambtenaren samen: 'Het 
onderzoek is politiek gemaakt, ambtenaren zijn beschadigd, er bleek 
nauwelijks aandacht voor de melders en de integriteit van het MT is 
geschaad.' Om eraan toe te voegen: 'Dit terwijl wij, als ambtelijke 
leiding, de afgelopen jaren meermaals aandacht bij de politieke leiding 
voor sociale veiligheid hebben gevraagd.'

Roos, als griffier van de Tweede Kamer de hoogste ambtenaar van een 
organisatie van ruim 600 ambtenaren, verwijst daarmee direct naar een 
voor Kamerbewoners pijnlijke historie. In het Kamergebouw heerst(e) 
onder ambtenaren en bij verschillende politieke fracties een sociaal 
onveilig werkklimaat. Meer specifiek gold dat voor een deel van de 
ambtenaren die met Khadija Arib van doen hadden in haar periode als 
Kamervoorzitter (2016-2021).

Roos en andere (top)ambtenaren deden in die tijd meerdere, vergeefse 
pogingen om het presidium - de dagelijkse leiding van de Tweede Kamer, 
bemand door negen parlementariers - te bewegen om in te grijpen na 
aanhoudende klachten over Aribs gedrag. Maar de politici, die als 
presidium een toezichthoudende functie hebben, lieten de ambtenaren 
uiteindelijk telkens aan hun lot over.

Zo voerden de presidiumleden Ockje Tellegen (VVD) en Martin Bosma (PVV) 
in 2019 gesprekken met de bij de buitenwacht populaire Arib, maar er 
veranderde weinig. Dit tot frustratie van de betrokken ambtenaren. Die 
haalden opgelucht adem toen Arib de voorzittersverkiezing in 2021 
verloor van een ander presidiumlid: Vera Bergkamp (D66), die toen ook de 
klachten tegen Arib al kende.


Voor de ambtelijke leiding van de Kamer was de situatie onhoudbaar

Die situatie veranderde plots toen Arib als PvdA-Kamerlid in juli 2022 
voorzitter werd van een commissie die de parlementaire enquete naar het 
coronabeleid voorbereidt. Onder ambtenaren met slechte ervaringen met 
haar als Kamervoorzitter ontstond tumult: ze wilden niet opnieuw met 
haar werken. Dezelfde zomer ontving het presidium een anonieme brief. 
Daarin beschrijft een ambtenaar meerdere klachten over Arib en noemt de 
auteur haar recente benoeming als aanleiding om zich te melden. 'Ik en 
vele ambtenaren met mij, hadden gehoopt dat Mw Arib na haar schrikbewind 
(...) in de zijlijn van de politiek terecht was gekomen waar zij geen 
schade meer aan ambtenaren kan aanrichten.'

De ambtelijke leiding van de Kamer onderschrijft de in de brief 
beschreven voorvallen over sociale onveiligheid en stelt binnenskamers 
die ook zelf te herkennen. Het na de verkiezingen deels vernieuwde 
presidium vraagt juridisch advies bij de landsadvocaat Pels Rijcken. Die 
stelt dat de Tweede Kamer als werkgever 'zonder meer een verplichting 
heeft tot handelen op basis van de brief'.


Onderzoek

Dit keer gaat het presidium wel tot actie over: het besluit op 28 
september unaniem dat er een extern onderzoek moet komen naar Arib in 
haar tijd als Kamervoorzitter.

De oud-voorzitter zegt overvallen te zijn als NRC haar die avond belt 
met dat nieuws. Arib spreekt later van 'een politieke afrekening door 
mevrouw Bergkamp en mensen om haar heen'. Ook zegt ze op voorhand niet 
te zullen meewerken. Het gaat volgens haar om een 'schijnonderzoek'.

De vroegtijdige bekendmaking van het onderzoek leidt tot politieke 
onrust. De zaak loopt verder op als andere Kamerleden steeds meer vragen 
hebben over de aanleiding en de opzet van het onderzoek. Ze eisen 
duidelijkheid van de toch al wankele Kamervoorzitter Vera Bergkamp.

De zaak escaleert op 1 november, als een meerderheid van de Commissie 
voor de Werkwijze wil dat Bergkamp het presidium vraagt het onderzoek 
stil te leggen. De gemoederen lopen hoog op. PVV-Kamerlid Gidi 
Markuszower zegt: 'Het presidium en ook u mevrouw de voorzitter heeft 
geacteerd als een soort huurmoordenaar.' Het lukt Bergkamp niet de orde 
te handhaven. Zelfs nadat ze de vergadering heeft gesloten, eisen 
Kamerleden nog een stemming.

Roos noemt de vergadering in een brief aan alle 'Kamerbewoners' de 
'meest ontluisterende bijeenkomst in mijn loopbaan, in alle opzichten'.

Het is niet de eerste keer in het proces dat Bergkamp de regie 
kwijtraakt. Wanneer onder haar politieke verantwoordelijkheid een 
topambtenaar, die eerder de klachten over Arib bevestigde, wordt 
aangesteld als 'gedelegeerd opdrachtgever' voor onderzoeksbureau 
Hoffmann, ziet Bergkamp niet de onzuiverheid ervan. Een nieuwe politieke 
storm steekt op.

Voor de ambtelijke leiding is de situatie inmiddels onhoudbaar. 'Het 
heeft mij bijzonder geraakt dat in deze situatie er niet of nauwelijks 
oog en aandacht is voor, of compassie met, de ambtenaren die recent en 
ook in het verleden aandacht hebben gevraagd voor sociaal onveilig 
gedrag,' schrijft Roos. Ze stapt op, net als het hele managementteam. 
'Ik kan en wil hier niet langer verantwoordelijkheid voor dragen.' De 
ambtelijke organisatie is onthoofd, de chaos compleet.

Op een ingelast persmoment vrijdagavond noemt Bergkamp het vertrek'heel 
erg'. Maar het onderzoek gaat wat haar betreft door en zelf blijft ze 
aan, zegt ze. Michel Meerts heeft het allemaal gevolgd. De voorzitter 
van de ondernemingsraad twijfelt inmiddels over het nut van het 
onderzoek: 'Als er een uitkomst is, wie gelooft het dan nog?' Hij zucht. 
'Het grootste probleem is dat er nu geen procedure is die de veiligheid 
van ambtenaren waarborgt.'

--------
(c) 2022 Mediahuis

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Bron:   NRC Handelsblad
Datum:  11 november 2022
Auteur: Lamyae Aharouay, Hugo Logtenberg
URL:    
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/11/11/hele-ambtelijke-top-tweede-kamer-legt-per-direct-taken-neer-a4148018


Ambtelijke top Tweede Kamer legt per direct taken neer, maar Bergkamp 
blijft
----------------------------------------------------------------------------
Den Haag De griffier, de hoogste ambtenaar van de Tweede Kamer, en de 
vier andere leden van het managementteam hebben per direct hun functie 
neergelegd.

De griffier, de hoogste ambtenaar van de Tweede Kamer, en de vier andere 
leden van het managementteam (MT) hebben per direct hun functie 
neergelegd vanwege de repercussies van het aangekondigde onderzoek naar 
oud-Kamervoorzitter Khadija Arib. Dat schrijft griffier Simone Roos in 
een mail aan alle 'Kamerbewoners', die in het bezit is van NRC. Twee 
andere leden van het managementteam, hoofd stafdienst Paul de Wit en CIO 
(chief information officer) Peter Paans, stoppen per direct als lid van 
het MT. Zij blijven hun dagelijkse werk nog wel doen.

Roos schrijft: 'De afgelopen weken is de politieke aandacht en de 
media-aandacht in toenemende mate gericht op ambtenaren, onder meer in 
artikelen waarin feitelijke onjuistheden staan en waarin de integriteit 
van deze ambtenaren ter discussie wordt gesteld. Zoals bekend kunnen 
ambtenaren zich daartegen in de media niet verdedigen.' Ze noemt het 
'onaanvaardbaar' dat ambtenaren in het debat zijn getrokken, en betreurt 
dat 'de politieke leiding' zich daar niet genoeg tegen heeft verweerd.

Kamervoorzitter Vera Bergkamp (D66) heeft tijdens een persmoment 
duidelijk gemaakt niet aan opstappen te denken, ondanks de kritiek over 
haar aandeel in de ontstane commotie. 'Juist omdat het over de 
veiligheid van onze medewerkers gaat' is het belangrijk dat het 
onderzoek doorgang vindt, vindt ze. Bergkamp wil wel dat de Kamer het 
onderzoek openlijk steunt.


Werkklimaat Tweede Kamer

Roos uitte zich in april 2019 als nieuwe griffier samen met directeur 
huisvesting Jaap van Rhijn al bezorgd over het werkklimaat in de Tweede 
Kamer. Dat deed het tweetal in gesprek met twee ondervoorzitters van de 
Tweede Kamer. Ook Van Rhijn, Jorine Wolff (hoofd stafdienst HR) en Peter 
van Wensem (hoofd stafdienst communicatie), en concernjurist Jan Punt 
leggen per direct hun functie neer.

Ongeveer anderhalve maand geleden besloot het presidium, het dagelijks 
bestuur van de Tweede Kamer, een extern onderzoek in te stellen naar 
voormalig PvdA-Kamerlid Arib, over haar tijd als Kamervoorzitter. De 
aankondiging van het onderzoek werd gelekt aan NRC. Arib las in de krant 
dat er een onderzoek naar haar liep. Wat volgde waren meerdere, veelal 
anonieme, verhalen over de werkomstandigheden onder het bewind van Arib. 
Niet lang daarna, op 1 oktober, vertrok Arib uit de Tweede Kamer.

--------
(c) 2022 Mediahuis