[D66] Geheime gasnotulen: Nederlandse democratie blijkt corrupt

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   NRC Handelsblad
Datum:  28 mei 2022
Auteur: Wubby Luyendijk, Bas van Sluis
URL:    
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/05/28/ministerie-van-economische-zaken-frustreerde-actief-het-openbaar-maken-van-documenten-over-groningse-gaswinning-a4129492


Ministerie van Economische Zaken frustreerde actief het openbaar
maken van documenten over Groningse gaswinning
----------------------------------------------------------------

Twee topambtenaren hebben openbaarmaking van documenten over de 
Groningse gaswinning actief tegengewerkt. Zij waren betrokken bedrijven 
terwille, blijkt uit vertrouwelijke notulen.

Een topambtenaar van het ministerie van Economische Zaken heeft het 
openbaar maken van documenten over gaswinning in Groningen actief 
tegengewerkt. Zo konden gaswinningsbedrijf NAM en handelshuis Gasterra 
uit de wind worden gehouden.

Dat blijkt uit vertrouwelijke notulen van de Maatschap Groningen die NRC 
en Dagblad van het Noorden hebben ingezien. In de Maatschap Groningen 
bepalen oliebedrijven Shell, ExxonMobil en joint venture NAM samen met 
een regeringsvertegenwoordiger van Economische Zaken, staatsbedrijf EBN 
en semi-overheidsbedrijf Gasterra de strategie rond de Groningse 
gaswinning.

Uit eigen beweging deed de directeur-generaal Energie van het ministerie 
van Economische Zaken suggesties hoe de rijksoverheid een zogeheten 
Wob-verzoek voor openbaarmaking kon frustreren. De Wob staat voor Wet 
openbaarheid van bestuur en is bedoeld voor burgers om 
overheidsinformatie op te vragen. Sinds begin deze maand is de Wob 
vervangen door de Woo (Wet open overheid).

Dat gebeurde op een besloten bijeenkomst van de gasbedrijven en overheid 
op 13 februari 2014. Aanwezig waren onder anderen topmannen Joost van 
Roost (ExxonMobil Nederland), Dick Benschop (Shell Nederland), 
NAM-directeur Bart van de Leemput en zijn vicedirecteur Barend Botter.


Bewonersorganisatie

Bewonersorganisatie Groninger Bodem Beweging had via de Wob bij de 
overheid concepten opgevraagd van het winningsplan 2013 van het 
gaswinningsbedrijf Nederlandse Aardoliemaatschappij. Uit de 
vergadernotulen komt duidelijk naar voren dat het ministerie van 
Economische Zaken helemaal niet van plan is om die conceptplannen te 
delen.

De directeur-generaal Energie van EZ zegt te zullen aangeven dat hij 
'alleen in zijn rol als Regeringsvertegenwoordiger beschikt over deze 
concepten [van het winningsplan], waarmee deze stukken dus zullen worden 
gesignaleerd als niet aanwezig op het departement”.

Nog geen drie maanden later gebeurt iets soortgelijks. Nu meldt de 
directeur energiemarkten van het ministerie van EZ dat er een 
Wob-verzoek ligt. Deze keer met de vraag hoeveel gasvolume er in het 
verleden is besteld door Gasterra. Het handelsbedrijf uit Groningen had 
het ministerie verzocht om 'niet bekend te maken hoeveel volume er in 
het verleden is besteld”.

Het ministerie van EZ blijkt Gasterra, NAM en de oliebedrijven ter wille 
te willen zijn. Het ministerie wil er wel 'voor zorgen dat dit verzoek 
niet zal worden gehonoreerd”, meldt de topambtenaar op 13 mei 2014.


Aardbeving Huizinge

Dat is pikant omdat er in 2013 een omstreden hoeveelheid gas uit het 
Groningenveld is gewonnen: 53,87 miljard kuub. Terwijl toezichthouder 
Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) juist had geadviseerd, na de zware 
aardbeving bij Huizinge, de gaswinning flink te beperken om de risico's 
op een zware aardbeving te verlagen.

Maar uitgerekend een jaar na de klap bij Huizinge werd een 
recordhoeveelheid gas uit de grond gehaald, onder meer vanwege 
'aantrekkelijke commerciele mogelijkheden”, staat in de notulen. Hoe en 
waarom in 2013 zo veel gas moest worden gewonnen is voor Kamerleden en 
gedupeerde inwoners van Groningen nog een raadsel.

Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt reageert geschrokken op de opstelling van 
de topambtenaar. 'Door de relevante stukken in 2013 achter te houden, 
toen de gaswinning enorm werd verhoogd na de beving in Huizinge, slaagde 
het ministerie erin om zijn zin te krijgen. Dat is heel ernstig in een 
democratie.”

Dit past volgens Omtzigt in het patroon wat hij ook zag bij het 
kinderopvangtoeslagschandaal: 'Jarenlang Kamervragen foutief 
beantwoorden en Wob-stukken achterhouden, betekende dat het schandaal 
veel langer verborgen bleef en de kwalijke praktijken langer konden 
voortduren.” Tegelijkertijd is het Kamerlid 'heel benieuwd of het 
ministerie ondertussen inziet dat deze handelwijze volstrekt niet door 
de beugel kan”.

--------
(c) 2022 Mediahuis