[D66] De Jonge bemoeide zich met mondkapjesdeal Sywert van Lienden (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #896, addendum)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Vrij Nederland
Datum:  25 maart 2022
Auteur: Thijs Broer
URL:    https://www.vn.nl/mondkapjesdeal-hugo-de-jonge/


Waarom heeft De Jonge niet veel eerder toegegeven dat hij
betrokken was bij de mondkapjesdeal?
---------------------------------------------------------
Als Hugo de Jonge eerder had toegegeven dat hij ambtenaren heeft 
aangespoord met Sywert van Lienden te gaan praten over het leveren van 
mondkapjes, had hij nu onbekommerd kunnen toekijken hoe Sywert door het 
OM als mogelijke oplichter op de grill wordt gelegd, schrijft Thijs 
Broer.

Wie dacht dat de coronacrisis voorbij was, nu de zon weer is gaan 
schijnen en de Oekraine-oorlog alle aandacht opeist, kwam deze week 
bedrogen uit. In de politiek zal de crisis in ieder geval nog lang 
nadreunen.

Dat bleek deze week weer, toen de Volkskrant uitgerekend op de dag dat 
de laatste coronamaatregelen werden opgeheven - eindelijk geen 
mondkapjes meer in het OV - na een maandenlange Wob-procedure onthulde 
dat Hugo de Jonge als coronaminister persoonlijk ambtenaren van VWS via 
WhatsApp heeft aangemoedigd vooral met Sywert van Lienden te gaan praten 
over een leverantie van mondkapjes, nadat het Landelijk Consortium 
Hulpmiddelen eerdere plannen van Van Lienden had afgewezen omdat hij 
weigerde zich te schikken in de werkwijze van LCH.

Prompt hagelde het weer kritiek op De Jonge. De oppositie verkeerde 
meteen in rep en roer, en eiste een debat waar ook Hugo de Jonge zou 
moeten verschijnen om verantwoording af te leggen, want in juni 2021 had 
hij nog verklaard dat hij niet betrokken was geweest bij de deal die 
Sywert van Lienden en zijn zakenpartners uiteindelijk tientallen 
miljoenen opleverde. En nu bleek hij dus hoogstpersoonlijk ambtenaren te 
hebben aangespoord vooral nog een keer met Van Lienden te gaan praten, 
want 'Je kunt die Sywert beter inside pissing out hebben dan outside 
pissing in.' - waarmee hij vrij naar Lyndon B. Johnson verwees naar de 
aanhoudende klaagzang van Van Lienden op de sociale media en in de 
talkshows dat het ministerie van VWS hem tegen zou werken.

Jesse Klaver van GroenLinks was er van de week als de kippen bij om te 
verklaren dat De Jonge 'niet eerlijk' is geweest over zijn betrokkenheid 
bij de deal. Achter de schermen wordt zelfs gedreigd met een motie van 
wantrouwen tijdens het debat, dat aanstaande dinsdag moet plaatsvinden.

De discussie over de vraag of De Jonge wel eerlijk is geweest zou best 
eens uit kunnen draaien op een potje semantiek, zoals het wel vaker gaat 
in de Tweede Kamer, want bij het sluiten van de lucratieve deal zelf was 
niet De Jonge betrokken, maar zijn toenmalige collega Martin van Rijn en 
diens topambtenaren.

Bovendien kreeg Van Lienden pas na de appjes van Hugo de Jonge van 
topambtenaar Bas van den Dungen te horen dat hij 'ondernemersrisico' in 
de prijs moest 'verdisconteren' - waarna hij de deal onderbracht in een 
speciaal opgerichte BV, en niet in zijn Stichting Hulptroepen Alliantie. 
Dat Van Lienden vervolgens maandenlang in de buitenwereld de indruk liet 
bestaan dat hij geheel 'om niet' mondkapjes leverde aan de overheid, was 
niet de verantwoordelijkheid van Hugo de Jonge.

De suggestie dat de CDA-minister zijn partijgenoot - Van Lienden was op 
dat moment lid van de programmacommissie - moedwillig zou hebben 
bevoordeeld, snijdt dan ook weinig hout. Het is eerder andersom: De 
Jonge wilde zo snel mogelijk af van de publieke klaagzang van Van 
Lienden, die in de top van VWS en in de top van het CDA als een lastpak 
werd beschouwd.


KOPEN, KOPEN, KOPEN

Bij het vellen van een oordeel over De Jonges vermeende betrokkenheid 
bij de deal is het ook verstandig te bedenken dat bij het LCH in de 
eerste maanden van de crisis een speciaal 'vipteam' van vijf 
communicatiemedewerkers moest worden ingesteld - zoals Peter Kee en ik 
beschreven in ons boek Code Rood - om goedbedoelende Bekende 
Nederlanders als Ali B. en Nina Brink die met goeddeels onbruikbare tips 
en contacten aan kwamen zetten, aandachtig te woord te staan, omdat ze 
anders hun beklag zouden doen in de media.

Bovendien was vanwege de schaarste aan mondkapjes het devies: kopen, 
kopen, kopen. Tegen die achtergrond is het helemaal niet zo 
'opmerkelijk', zoals de Volkskrant schrijft, dat De Jonge zich eventjes 
bemoeide met de portefeuille van Martin van Rijn: in de eerste weken van 
de crisis had hij zijn toenmalige collega Bruno Bruins ook al geholpen 
met de jacht op beademingsapparatuur, en daar keek toen niemand van op. 
Zo gaat dat tijdens een crisis. Welbeschouwd is het eigenaardiger dat de 
Tweede Kamer nu moord en brand schreeuwt omdat De Jonge buiten de 
lijntjes zou hebben gekleurd.

De vraag is alleen waarom Hugo de Jonge niet veel eerder heeft 
toegegeven dat hij persoonlijk de ambtenaren van VWS een zetje heeft 
gegeven om met Sywert te gaan praten, zeker omdat al algemeen bekend was 
dat zijn politiek assistent Bart van den Brink zich op de achtergrond 
met de kwestie had bemoeid en voor Van Lienden contact had gelegd met 
een verantwoordelijke topambtenaar. Zo moeilijk was het niet geweest om 
uit te leggen dat een gesprek met Sywert geen kwaad kon. Dan had hij nu 
onbekommerd en zonder lastige vragen van de media en de Tweede Kamer 
kunnen toekijken hoe Sywert van Lienden door het Openbaar Ministerie als 
mogelijke oplichter op de grill wordt gelegd.

--------
(c) 2022 Vrij Nederland