[D66] De Jonge bemoeide zich met mondkapjesdeal Sywert van Lienden (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #896)

Wed Mar 23 09:24:20 CET 2022

Bron:   Volkskrant
Datum:  23 maart 2022
Auteur: Frank Hendrickx en Tom Kreling, mmv Erik Verwiel
URL:    
https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2022/hoe-hugo-de-jonge-zich-actief-bemoeide-met-de-mondkapjesdeal-van-sywert-van-lienden~v497075/
Opm:    Op (...) staan onzichtbaar gebleven citaten

Hoe Hugo de Jonge zich actief bemoeide met de mondkapjesdeal van
Sywert van Lienden
----------------------------------------------------------------
En daarmee als minister van Volksgezondheid de grenzen van zijn 
portefeuille overschreed

CDA'er Hugo de Jonge heeft zich als minister van Volksgezondheid (VWS) 
actief bemoeid met de mondkapjeshandel van partijgenoot Sywert van 
Lienden. Hoewel de inkoop van beschermingsmiddelen niet zijn 
verantwoordelijkheid was, zorgde De Jonge er persoonlijk voor dat een 
topambtenaar contact opnam met Van Lienden. Die interventie leidde er 
mede toe dat de mediapersoonlijkheid uiteindelijk onder lucratieve 
voorwaarden mondkapjes mocht leveren.

Dat blijkt uit interne documenten die de Volkskrant in handen heeft 
gekregen met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB). Van 
Lienden en zijn twee compagnons Bernd Damme en Camille van Gestel zouden 
uiteindelijk minstens 20 miljoen euro verdienen aan de omstreden 
mondkapjesdeal.

Uit de interne documenten blijkt dat De Jonge op vrijdagavond 10 april 
2020, een dikke week voordat de overheid een lucratieve order gunde aan 
Van Lienden, via WhatsApp contact opnam met Bas van den Dungen, de 
secretaris-generaal van het ministerie van Financien. Die topambtenaar 
hielp VWS tijdens de coronacrisis bij het inkopen van 
beschermingsmiddelen voor de zorg.

De Jonge, die binnen het kabinet niet verantwoordelijk was voor de 
inkoop van beschermingsmiddelen, maakte in zijn appjes aan Van den 
Dungen duidelijk dat hij wilde dat er een samenwerking tot stand kwam 
tussen zijn ministerie en zijn partijgenoot. Eerder was dat mislukt, 
omdat het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH), de inkooporganisatie 
van VWS, de motieven van de ex-scholierenleider wantrouwde. Uit de 
WOB-stukken kan opgemaakt worden dat De Jonge ook het telefoonnummer van 
Van Lienden doorstuurde naar de topambtenaar.

De Jonge hoopte dat de weerstand tegen Van Lienden alsnog overwonnen kon 
worden, blijkt uit het app-verkeer. De minister schreef aan de 
topambtenaar: (...)

Door te verwijzen naar een uitspraak van de Amerikaanse politicus Lyndon 
B. Johnson, die critici graag in zijn eigen kamp trok om ze zo het 
zwijgen op te leggen, lijkt De Jonge ook de motivatie te geven voor zijn 
interventie. De eerste keer dat de minister contact opnam met de 
topambtenaar, 10 april, was precies de dag dat Van Lienden een aantal 
bijtende tweets met kritiek op de overheid de wereld in slingerde. Zo 
schreef Van Lienden: (...)

Minister De Jonge stuurde Van den Dungen dezelfde avond onder andere een 
tweetbericht waarin de ex-scholierenleider zich beklaagde dat een van 
zijn afnemers was lastiggevallen door de inspectie. (...)

Ook beweerde Van Lienden dat de overheid faalde in het verstrekken van 
beschermingsmiddelen en pleitte hij voor meer samenwerking met zijn 
non-profitstichting Hulptroepen Alliantie: (...)

Minister De Jonge stuurde daarnaast ook nog screenshots van 
app-berichten die Van Lienden eerder op de dag aan zijn politiek 
assistent had gestuurd. Daarin klaagde de ex-scholierenleider over de 
'diep frustrerende' ervaringen met VWS, dat hem zou tegenwerken: (...)

Ook hintte Van Lienden op commerciele aspiraties: (...)

Topambtenaar Van den Dungen ondernam na het ontvangen van die berichten 
van De Jonge nog dezelfde avond actie, hoewel het paasweekend voor de 
deur stond. De secretaris-generaal rapporteerde aan De Jonge: (...)

Op de suggestie van de topambtenaar om 'een call' met Van Lienden te 
regelen, reageerde De Jonge meteen enthousiast: (...)

Een uur later, rond 22.00 uur, liet Van den Dungen weten dat hij nog 
voor dat weekend een afspraak had gemaakt met Van Lienden 'om nu echt 
meters te maken'. Ook de verantwoordelijke minister Martin van Rijn 
(Medische Zorg) zou deelnemen aan het gesprek. Van den Dungen: (...)

Een dag na het app-verkeer met De Jonge begonnen de gesprekken tussen 
Van den Dungen en Van Lienden over een grote order, blijkt uit de 
interne documenten. De mediapersoonlijkheid liet onder andere aan de 
topambtenaar weten: (...)

Andere medewerkers binnen VWS verbaasden zich ondertussen over de 
voorkeursbehandeling die Van Lienden opeens kreeg, terwijl hij in de 
weken daarvoor nog was afgewezen. Een ambtenaar vroeg zich af: (...)

Er was binnen het ministerie ook kritiek op de bemoeienis van De Jonge, 
die blijkbaar eerder al iemand anders had benaderd om 'een lijntje' met 
Van Lienden te onderhouden, zo staat in een app-bericht van 10 april: 
(...)

De bemoeienis van De Jonge wordt verder omschreven als 'ongemakkelijk'.

Op zondag 12 april mailde Van Lienden zijn eerste (dan nog non-profit-) 
aanbod naar Van den Dungen. In de cc stonden onder anderen prins 
Constantijn, Barbara Baarsma van de Rabobank en Coolblue-topman Pieter 
Zwart.

Weer een dag later (13 april) spraken Van Lienden, Van Rijn en Van den 
Dungen af dat er een 'ondernemingsrisico' verdisconteerd mocht worden in 
de prijs die de mediapersoonlijkheid in rekening zou brengen bij de 
overheid, zo blijkt uit het app-verkeer. Op de vraag van Van Lienden 
hoeveel hij mocht leveren, antwoordde Van den Dungen: 'Ik zou zeggen 
veel!!'

De bemoeienis van minister De Jonge leidde zo binnen enkele dagen tot 
een doorbraak voor Van Lienden. Volgens de ex-scholierenleider speelde 
de door De Jonge aangesproken topambtenaar daarbij een cruciale rol. Aan 
secretaris-generaal Van den Dungen schreef Van Lienden: (...)

VWS gedroeg zich na de ingreep van De Jonge als de vragende partij die 
graag wilde samenwerken met Van Lienden. Een belangrijke voorwaarde was 
dat diens Hulptroepen Alliantie niet zou concurreren met VWS bij de 
aankoop, het transport en de distributie van mondmaskers, zo maakte Van 
den Dungen al op 12 april duidelijk aan de CDA-minister: (...)

De topambtenaar deelde daarnaast ook De Jonges beduchtheid voor de 
mediamacht van Van Lienden, blijkt uit een app-bericht dat hij op 12 
april aan een andere ambtenaar stuurde: (...)

De uiteindelijke deal met Van Lieden werd doorgedrukt door de top van 
het ministerie. Toen inkooporganisatie LCH bleef tegenstribbelen - en 
pleitte voor kleinere orders - kreeg Van Lienden op 14 april toestemming 
om een app-bericht van Van den Dungen door te sturen naar het LCH. 
Daarin schreef de topambtenaar dat Van Lienden 'zoveel als mogelijk' 
mocht leveren om zo de door het ministerie gewenste 'oversupply' te 
realiseren.

De Jonge hield in die dagen nog steeds een vinger aan de pols. De 
CDA-minister ging ervan uit dat de Hulptroepen Alliantie helemaal zou 
opgaan in het LCH en reageerde verbaasd toen Van Lienden toch zijn eigen 
webshop begon met zijn non-profitorganisatie. Op 16 april stuurde de 
CDA-bewindspersoon een screenshot van Van Liendens Hulptroepen-site naar 
een app-groep van VWS.

Topambtenaar Van den Dungen reageerde daar weer op: (...)

Uiteindelijk kreeg Van Lienden op 19 april zwart op wit een toezegging 
voor een order van 40 miljoen mondkapjes ter waarde van 100 miljoen 
euro. Die order sloot hij af met zijn net opgerichte commerciele 
bedrijfje, waardoor alle winsten naar hem en zijn compagnons zouden 
vloeien. Naar de buitenwereld bleef Van Lienden zich voordoen als een 
weldoener die 'om niet' mondmaskers veiligstelde voor de zorg.

Binnen het ministerie waren de commerciele belangen van Van Lienden van 
ondergeschikt belang, laat secretaris-generaal Van den Dungen in een 
reactie weten. 'Iedereen was in paniek', aldus zijn woordvoerder. 'De 
opdracht was: zorg dat er mondkapjes zijn. Of het om een commercieel 
bedrijf ging of niet, was niet iets wat toen speelde.'

Buiten de eigen portefeuille

De bemoeienis van minister De Jonge in de aanloop naar de deal van Van 
Lienden is opmerkelijk, omdat hij zich daarmee inzette voor een 
partijgenoot die deel uitmaakte van de verkiezingsprogrammacommissie van 
het CDA (inmiddels heeft Van Lienden zijn lidmaatschap opgezegd). 
Bovendien overschreed De Jonge met zijn optreden de grenzen van zijn 
eigen portefeuille. De CDA-minister heeft het afgelopen jaar steeds 
geweigerd om commentaar te geven op de deal van Van Lienden, omdat de 
kwestie naar eigen zeggen niet tot zijn portefeuille zou behoren.

De Volkskrant onthulde in mei 2021 de geheime coronadeals van Sywert van 
Lienden. Inmiddels loopt er al maandenlang een onderzoek van Deloitte 
naar de zaak. 'Dat onderzoek moet de feiten in kaart te brengen en 
ieders rol en verantwoordelijkheid daarbij', laat een woordvoerder van 
VWS in reactie weten. Hugo de Jonge, die inmiddels minister van 
Volkshuisvesting is, wil geen commentaar geven. Zijn toenmalige en 
huidige politiek assistent, Bart van den Brink, laat weten dat hij 
contact opnam met Van Lienden, omdat die in zijn tweets kritiek uitte 
over de langdurige zorg en de rol van de inspectie. Die twee onderwerpen 
maakten wel deel uit van De Jonges portefeuille. De Jonge zou zich niet 
hebben bemoeid met de inhoud van de deal die uiteindelijk werd gesloten.

Het Openbaar Ministerie kondigde een maand geleden aan dat het 
strafrechtelijk onderzoek doet naar Van Lienden, Damme en Van Gestel en 
hun stichting Hulptroepen Alliantie wegens mogelijke oplichting. 
Aanleiding voor het onderzoek is de aangifte van uitzendconcern 
Randstad, dat personeel had uitgeleend aan de stichting. Het drietal 
werd kort na de aankondiging van het onderzoek opgepakt en zat enkele 
dagen vast.

Van de 40 miljoen mondkapjes die Van Lienden en zijn twee compagnons 
voor ruim 100 miljoen euro verkochten aan de overheid, zijn er 
uiteindelijk maar 630 duizend naar de zorg gegaan. De rest ligt nog op 
voorraad of is afgekeurd voor de zorg.

--------
VERANTWOORDING

Om het berichtenverkeer rond de mondkapjesdeal van Sywert van Lienden te 
achterhalen diende de Volkskrant in mei 2021 twee verzoeken in het kader 
van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) in bij de ministeries van VWS 
en Financien. Die waren niet van plan om deze gegevens snel te 
publiceren. Het ministerie van Financien hield in eerste instantie de 
boot af omdat topambtenaar Van den Dungen onder VWS zou vallen. Van den 
Dungen was tijdens de coronacrisis tijdelijk bij VWS gestationeerd, maar 
is in dienst bij Financien. Nadat de Volkskrant bezwaar had gemaakt, 
werden de gegevens alsnog vrijgegeven. Alle betrokkenen hebben de 
afgelopen twee weken de tijd gehad bezwaar te maken tegen deze 
beslissing van Financien; daar is geen gebruik van gemaakt.

De Volkskrant ging in beroep tegen het uitblijven van een besluit van 
VWS, waarna de rechtbank half januari besloot dat VWS de gegevens alsnog 
binnen een maand moest publiceren. Tegen die uitspraak is het ministerie 
in beroep gegaan. Voor dit artikel zijn daarom alleen de berichten 
gebruikt die het ministerie van Financien heeft vrijgegeven.

--------
(c) 2022 DPG Media B.V.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Bron:  Telegraaf
Datum: 23 maart 2022
URL:   
https://www.telegraaf.nl/nieuws/748191570/de-jonge-gaf-de-sywert-deal-een-zet-van-lienden-dacht-vanaf-begin-aan-geld

'De Jonge gaf de Sywert-deal een zet, Van Lienden dacht vanaf
begin aan geld'
-------------------------------------------------------------

DEN HAAG - CDA'er Hugo de Jonge heeft zich als minister van 
Volksgezondheid (VWS) actief bemoeid met de mondkapjeshandel van 
partijgenoot Sywert van Lienden. Hoewel de inkoop van 
beschermingsmiddelen niet zijn verantwoordelijkheid was, zorgde De Jonge 
er persoonlijk voor dat een topambtenaar contact opnam met Van Lienden. 
Die interventie leidde er mede toe dat de mediapersoonlijkheid onder 
lucratieve voorwaarden mondkapjes mocht leveren.

Dat schrijft de Volkskrant op basis van interne documenten. Van Lienden 
en zijn twee compagnons Bernd Damme en Camille van Gestel zouden 
minstens 20 miljoen euro verdienen aan de omstreden mondkapjesdeal.

De Jonge nam op 10 april 2020, een dikke week voordat de overheid een 
order gunde aan Van Lienden, via WhatsApp contact op met Bas van den 
Dungen, de secretaris-generaal van het ministerie van Financien. De 
Jonge maakte in appjes duidelijk dat hij wilde dat er een samenwerking 
tot stand kwam tussen zijn ministerie en zijn partijgenoot.

'Vanaf begin commerciele bv'

Van Lienden en zijn partners waren vanaf het begin van plan hun 
mondkapjesdeal met de overheid via een commerciele bv uit te voeren. 
Daags voor de onderhandelingen gaven ze een notaris opdracht deze bv op 
te richten. Dat staat volgens het AD in het boek Sywerts Miljoenen van 
Jan-Hein Strop en Stefan Vermeulen van onderzoeksplatform Follow The 
Money, dat donderdag verschijnt.

Als voorman van de Hulptroepen Alliantie, een stichting zonder 
winstoogmerk, schoof Van Lienden in het voorjaar van 2020 aan tafel bij 
het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) met een 
non-profitvoorstel voor de levering van 120 miljoen mondkapjes.

De commerciele bv die Van Lienden, Damme en Van Gestel hadden bestemd 
voor de overheidsdeal - Relief Goods Alliance (RGA) - was toen al drie 
dagen in oprichting, zo staat in e-mails in handen van de auteurs. Op 11 
april verzocht Damme de notaris er vaart achter te zetten. Terwijl hij 
op 12 april in een e-mail aan het ministerie van VWS juist schreef: „Dat 
doen we met hart voor de mensen in de zorg, zonder winstoogmerk, vrij 
van belangen en zonder direct geld te vragen aan de Rijksoverheid.'

--------
(c) 2022 Mediahuis