[D66] Planbureau schetst doemscenario

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Telegraaf
Datum:  9 juni 2022
Auteur: Marlou Visser
URL:    
https://www.telegraaf.nl/financieel/631377138/doemscenario-cpb-tot-1-1-miljoen-huishoudens-in-de-problemen-door-prijsdreun
Ref:    
https://www.volkskrant.nl/economie/hoge-energieprijzen-kunnen-1-op-7-huishoudens-in-de-knel-brengen~ba8470d8/


Doemscenario CPB: tot 1,1 miljoen huishoudens in de problemen door 
prijsdreun
-----------------------------------------------------------------------------

AMSTERDAM - Door de hoge prijzen voor energie, voedsel en brandstof 
komen honderdduizenden huishoudens in de financiele problemen. Konden 
met het prijsniveau van januari 2021 al ongeveer een half miljoen 
huishoudens niet rondkomen, daar komen nog eens 170.000 tot 650.000 bij, 
blijkt uit een doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB).

De rekenmeesters hebben uitgezocht wat er gebeurt als energie eind 2023 
drie (basisscenario) tot zeven (donkerste scenario) keer zo duur zou 
zijn als begin 2021. In mei 2022 was energie ongeveer vijf keer zo duur 
als begin 2021. Brandstofprijzen liggen momenteel zelfs al wat hoger dan 
in het donkerste scenario.

In het basisscenario komen dan 170.000 huishoudens extra in de knel, in 
het donkerste zijn dat er nog eens 650.000. Dat betekent dat, samen met 
de half miljoen huishoudens die al niet rond kon komen, 9 tot 15% van de 
bevolking iedere maand problemen heeft met betalen van hun maandelijkse 
lasten en andere noodzakelijke uitgaven.

Het planbureau heeft ervoor gekozen scenario's door te rekenen voor eind 
2023, omdat dan vrijwel alle huishoudens al te maken zullen hebben met 
de nieuwe, hogere energietarieven. Nu is dat nog niet voor iedereen het 
geval.


Tekorten

Deze honderdduizenden huishoudens komen in het basisscenario gemiddeld 
EU 75 tekort, en in het donkerste EU 130, al zijn er ook ruim 100.000 
huishoudens die iedere maand zo'n EU 500 te weinig zullen hebben. Ruim 
de helft van de huishoudens kan het hoge prijsniveau dankzij reserves 
ruim een jaar volhouden zonder de uitgaven te verlagen, maar liefst 
350.000 huishoudens houdt het maximaal drie maanden vol. Zij hebben 
vrijwel geen financiele buffers.

Vooral huishoudens met een laag inkomen (tot EU 1500 bruto per maand 
voor een alleenstaande of EU 2070 voor een stel) komen in de problemen. 
Liefst 84% van deze groep zou in het donkerste scenario problemen hebben 
om rond te komen, of heeft dat al eerder. Ook van de groep net boven die 
lage inkomens, tot een modaal salaris, komt ongeveer een kwart niet meer 
rond in het donkerste scenario.

Van de groep die betalingsproblemen zou krijgen heeft 39% een baan. Een 
slordige 27% is gepensioneerd, 69% is huurder, 61% is alleenstaand, 18% 
heeft kinderen en 63% heeft een auto. Ook bij de groepen met een hoger 
inkomen zal een deel van de huishoudens betalingsproblemen krijgen door 
de prijsstijgingen.


Oplossingen

De tegemoetkomingen van het kabinet - tijdelijke btw-verlaging en hogere 
teruggave op energie, accijnsverlaging op brandstof, eenmalig EU 800 
voor lagere inkomens - zijn voor deze kwetsbare huishoudens geen 
structurele oplossingen, oordeelt het CPB. De maatregelen komen 
bovendien deels bij groepen terecht die ze niet nodig hebben. Het 
isoleren en verduurzamen van woningen is evenmin de oplossing, want het 
kost tijd, en beperkt bovendien maar deels het energieverbruik.

Deze kwetsbare huishoudens zouden wel zijn geholpen met hogere 
uitkeringen, een hoger minimumloon of bijvoorbeeld 'het verzilverbaar 
maken van heffingskortingen', schrijft het planbureau in de 
aanbevelingen. Dat laatste is een plan uit het D66-verkiezingsprogramma, 
waarbij huishoudens die geen of te lage inkomsten hebben, een 
belastingkorting in geld krijgen uitgekeerd.

--------
(c) 2022 Mediahuis