[D66] Jodiumtabletten hamsteren?

[René Oudeweg]

https://www.radboudumc.nl/nieuws/2022/jodiumtabletten-hamsteren-vanwege-dreiging-in-oekraine-heeft-dat-zin

 radboudumc.nl
Jodiumtabletten hamsteren vanwege dreiging in Oekraïne: heeft dat zin? -
Vijf vragen aan nucleair geneeskundige Marcel Janssen van het Radboudumc
5-7 minutes

14 maart 2022

Nu Poetin dreigt met nucleaire wapens en twee grote kerncentrales in
Oekraïne in handen heeft, vrezen veel mensen een nucleaire ramp. Daarom
hamsteren sommige mensen jodiumtabletten. De pillen, die de schildklier
beschermen tegen de schade van radioactief jodium, zijn inmiddels bijna
overal uitverkocht. Is dat een probleem? ’Nee’, zegt nucleair
geneeskundige Marcel Janssen van het Radboudumc. ‘Nu pillen inslaan
heeft geen zin. Door de afstand van 2000 kilometer tot Oekraïne is het
onwaarschijnlijk dat de hoeveelheid straling schadelijk zou zijn voor
ons. Bovendien heeft de overheid voldoende voorraad en tijd mocht het
toch misgaan’.
Hoe werken jodiumtabletten?

‘In het lichaam neemt vrijwel alleen de schildklier jodium op. Bij een
nucleaire ramp komt radioactief jodium vrij. Dit kan zich met de wind en
regen over een groot gebied verspreiden, en via lucht, water en de
voedselketen in het lichaam komen. Als je radioactief jodium
binnenkrijgt neemt de schildklier het voor een deel (in Nederland
gemiddeld 15-20%) op. Dat leidt vooral bij jonge mensen tot een iets
grotere kans op schildklierkanker. Jodiumtabletten bevatten
niet-radioactief kaliumjodide. Dit zit ook in onze voeding, in zeevis,
zeewier, zuivelproducten, en in brood en keukenzout. In de tabletten zit
een veel grotere hoeveelheid jodium, honderden keren zo veel als we
dagelijks via de voeding binnenkrijgen. Dat verzadigt tijdelijk de
jodiumopname in de schildklier, en blokkeert zo de opname van
radioactief jodium. Dat plas je dan uit en zo bescherm je de schildklier.’
Heeft het zin om bij een kernramp jodiumtabletten te slikken?

‘Ja, in de directe omgeving zeker, maar er bestaat een kans op
schijnveiligheid. Na een kernramp zoals die in Tsjernobyl, zagen we dat
de kans op schildklierkanker in de gebieden met de hoogste radioactieve
neerslag vooral verhoogd was onder mensen die op het moment van het
ongeval erg jong waren. Ook nu, 35 jaar later, komt er nog steeds meer
schildklierkanker voor in dat gebied dan verwacht. Daarbij speelt mee
dat mensen daar relatief weinig jodium in de normale voeding hebben,
zodat hun schildklieren veel meer van het binnengekregen jodium opnemen
dan in Nederland, waardoor de blootstelling destijds ook relatief hoog
was. Verder zijn er in die tijd helemaal geen beschermende maatregelen
genomen. In de omgeving van Fukushima, waar de mensen veel jodium
binnenkrijgen in hun dieet, zien we geen duidelijke stijging van het
risico op schildklierkanker, terwijl daar nauwelijks jodiumpillen zijn
ingenomen na de ramp met de kerncentrale.

In Nederland is de jodiumvoorziening in het dieet redelijk goed, maar
niet hoog. Waarschijnlijk heeft het slikken van jodiumtabletten daarom
bij jonge mensen wel zin voor de bescherming tegen schildklierkanker.
Maar bij een kernramp komen naast radioactief jodium veel meer
schadelijke radioactieve stoffen vrij. Die geven veel meer problemen,
vooral vanwege de langere halfwaardetijd. Jodiumtabletten beschermen
alleen heel specifiek tegen schildklierkanker door blootstelling aan
radioactief jodium, niet tegen andere radioactieve stoffen of de
effecten van straling in het algemeen. We moeten daarom oppassen dat de
jodiumtabletten geen schijnveiligheid geven.’
Wanneer en hoe lang slik je jodiumtabletten?

‘Jodiumtabletten zijn bedoeld voor eenmalig gebruik zo kort mogelijk na
de kernramp. Bij langdurige blootstelling in het milieu kan een extra
dosis nodig zijn, afhankelijk van metingen na een kernramp. De dosering
is afhankelijk van de leeftijd. Jodiumpillen moet je zo kort mogelijk na
de blootstelling innemen. Na 12 uur heeft het weinig zin meer, behalve
als de blootstelling aan radioactief jodium blijft doorgaan.
Jodiumpillen slikken uit voorzorg is niet nodig, want ze werken snel.’
Moet de overheid nu al jodiumpillen beschikbaar stellen voor alle
Nederlanders, zoals in België?

‘Nee dat is volgens mij niet nodig. Mocht het mis gaan in Oekraïne, dan
zijn de radioactieve stoffen niet direct in Nederland. Oekraïne ligt op
meer dan 2000 kilometer afstand. De radioactieve stoffen komen via de
lucht naar ons toe, en zullen afhankelijk van de weersomstandigheden en
de windrichting minimaal een paar dagen reistijd hebben. Dat geeft ons
als het mis gaat voldoende tijd voor de verspreiding van jodiumpillen.
Deze pillen zijn voldoende op voorraad. Vooraf uitdelen is daarom niet
nodig.’
Waarom hebben sommige mensen in Nederland al jodiumpillen van de
overheid in huis?

‘Mensen die in Nederland dichtbij een kerncentrale wonen, hebben in het
verleden van de overheid jodiumpillen ontvangen. Dat zijn ruim 1,2
miljoen huishoudens. De kans op een ongeval met een kerncentrale is heel
erg klein. Maar als dat gebeurt, dan is dat veel dichterbij dan een
kernramp in Oekraïne. Daardoor is er bij een ongeval in Nederland geen
tijd meer voor verspreiding van jodiumpillen. Het is dan goed als de
jodiumpillen al in huis zijn.’

    Meer weten over deze onderwerpen? Klik dan via onderstaande buttons
door naar meer nieuws.