[D66] Van Dissel gebruikte privemail voor werkgerelateerde communicatie (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #901)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

[Van 9-12 april 2022 werden de Covid-19 data van het RIVM vervalst en 
sinds 16 april tot de dag van vandaag worden ze opnieuw vervalst]

Bron:   Volkskrant
Datum:  19 april 2022
Auteur: Willem Feenstra en Erik Verwiel
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/ook-omt-voorzitter-jaap-van-dissel-gebruikte-privemail-voor-werkgerelateerde-communicatie~b8ad0123/


Ook OMT-voorzitter Jaap van Dissel gebruikte privemail voor
werkgerelateerde communicatie
-----------------------------------------------------------

Niet alleen voormalig minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge, maar 
ook OMT-voorzitter Jaap van Dissel gebruikte tijdens de coronacrisis 
zijn privemail voor werkgerelateerde communicatie. Via zijn 
Gmail-account mailde Van Dissel met bewindspersonen, ambtenaren, 
OMT-leden en collega's van het RIVM, blijkt uit onderzoek van de 
Volkskrant.

Het gebruik van prive-accounts door ambtenaren of bewindspersonen wordt 
sterk ontraden om twee redenen: het levert veiligheidsrisico's op en de 
kans bestaat dat communicatie zich aan het zicht onttrekt. Zo worden de 
mails vaak niet vrijgegeven na een verzoek op basis van de Wet 
openbaarheid van bestuur (WOB) en krijgt ook de Tweede Kamer er niet per 
definitie inzage in, terwijl dat voor bijvoorbeeld een parlementaire 
enquete wel van belang kan zijn.

Als directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM en 
voorzitter van het Outbreak Management Team (OMT) speelde Van Dissel een 
cruciale rol in de coronacrisis. Hij was de schakel tussen het 
belangrijkste adviesorgaan en het kabinet, en een vaste deelnemer aan de 
Catshuisbijeenkomsten, waar de lijnen voor het coronabeleid werden 
uitgezet. Mede daardoor is zijn communicatie belangrijk voor het 
reconstrueren van het beleid en de aankomende parlementaire enquete.


Expliciete waarschuwing

Een woordvoerder van het RIVM bevestigt dat Van Dissel zijn privemail 
gebruikte. 'Gezien de grote hoeveelheden e-mail die hij ontving, maakte 
dit zijn werk gemakkelijker.' Op de verschillende plekken waar Van 
Dissel werkte, waren de RIVM-systemen volgens de woordvoerder 'niet 
altijd even bruikbaar'. Zo kon het soms 'lang duren om in te loggen' en 
was het versturen van grotere bestanden 'lastig'.

Aan het begin van de coronacrisis werd intern bij het RIVM nog expliciet 
gewaarschuwd voor het gebruik van privemail, blijkt uit documenten die 
via een WOB-verzoek zijn vrijgegeven. 'Er is een verhoogde dreiging van 
ongenode gasten geconstateerd', staat in een mail van 7 april 2020 aan 
tientallen medewerkers. 'Ook digitaal is de alertheid verhoogd vanwege 
pogingen in te breken. Let dus zelf ook op met vertrouwelijke 
informatie. Nooit via privemail, uitsluitend achter de firewall.'

Volgens het RIVM was Van Dissel zich bewust van de veiligheidsrisico's, 
en gebruikte hij zijn privemail 'daarom niet voor (departementaal) 
vertrouwelijke stukken'. Uit door het ministerie van Volksgezondheid 
gepubliceerde WOB-stukken blijkt echter dat sommige bijlagen van Van 
Dissels mails dermate vertrouwelijk zijn dat ze niet openbaar gemaakt 
worden.


Ongerustheid bij Kamerleden

Begin april waren Tweede Kamerleden tijdens het debat over de 
mondkapjesdeal met Sywert van Lienden kritisch op Hugo de Jonge, die als 
minister van Volksgezondheid vanuit zijn iCloud-account mails 
verstuurde. Ook De Jonge voerde de complexiteit van de systemen aan als 
reden. 'Soms zit je te rommelen met wachtwoorden die gewoon te vaak 
ververst moeten worden, waardoor je niet meer weet welk wachtwoord je 
had ingegeven', zei hij.

De kritiek van de Kamer was voor Van Dissel reden voortaan uitsluitend 
zijn werkmail te gebruiken. 'De discussie rondom het gebruik van een 
privemailadres door Hugo de Jonge heeft Jaap doen besluiten geen gebruik 
meer te maken van zijn privemail', aldus het RIVM. Of andere 
RIVM-medewerkers eveneens prive-mailaccounts gebruikten, is volgens de 
organisatie 'niet na te gaan en ook niet uitgesloten'.

Kamerleden zeggen te vrezen voor de transparantie rond de 
coronabesluitvorming nu nog een hoofdpersoon zijn priveaccount 
gebruikte. 'Dat er dingen misgaan in een crisis, begrijp ik wel', zegt 
Lisa Westerveld (GroenLinks). 'Maar wij moeten dat als Kamer achteraf 
wel kunnen controleren.' Kees van der Staaij (SGP): 'De waarden van 
veiligheid en openbaarheid zijn in het geding bij gebruik van 
privemail.' Attje Kuiken (PvdA) begrijpt dat er onder druk 'dingen 
gebeuren die niet handig zijn', maar vindt het structureel gebruiken van 
priveaccounts 'ondermijnend en uit veiligheidsoogpunt ook zeer 
onverstandig'.


Geen onderlinge prive-e-mails

Volgens de Kamerleden doen bewindspersonen en ambtenaren die tijdens de 
coronacrisis hun priveaccounts gebruikten er goed aan hun mails 
proactief aan de Kamer te verstrekken. 'Dat is nodig voor de 
transparantie en voorkomt een hoop irritatie', aldus Westerveld.

Het RIVM laat weten dat Van Dissel via zijn privemail niet heeft 
gecommuniceerd met het priveaccount van Hugo de Jonge. De organisatie 
erkent dat 'wellicht het beeld zou kunnen ontstaan' dat de transparantie 
in het geding is, maar noemt het 'onwaarschijnlijk' dat er informatie 
verloren is gegaan. Van Dissel zou 'in principe' altijd het 
RIVM-secretariaat of andere RIVM-adressen hebben ge-cc'd, waardoor zijn 
mails beschikbaar blijven voor WOB-verzoeken en onderzoeken.

--------
(c) 2022 DPG Media B.V.