[D66] D66 verzwijgt grensoverschrijdend gedrag door prominent partijlid

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  16 april 2022
Auteur: Natalie Righton en Avinash Bhikhie
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/d66-verzwijgt-grensoverschrijdend-gedrag-door-prominent-partijlid~b4cacf4a/


D66 verzwijgt grensoverschrijdend gedrag door prominent partijlid
-----------------------------------------------------------------

De D66-partijtop houdt al een jaar lang de conclusies uit een 
vertrouwelijk rapport achter waarin staat dat een invloedrijk partijlid 
zich schuldig heeft gemaakt aan 'grensoverschrijdende gedragingen'. Dat 
blijkt uit documenten die in handen zijn van de Volkskrant.

Ten minste vier D66'ers eisen opheldering en roepen op tot een nieuw 
onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in de partij. D66-leider 
Sigrid Kaag wil niet reageren op de bevindingen van de Volkskrant. Zij 
verwijst naar het partijbestuur, 'aangezien dit hele onderzoek in 
opdracht van en onder verantwoordelijkheid van het partijbestuur heeft 
plaatsgevonden'.

Het bestuur stelt dat Kaag 'geen inzage' heeft gehad in het 
vertrouwelijke rapport, maar wil niet zeggen of zij op een andere wijze 
op de hoogte is gesteld van de conclusie dat een partijprominent in de 
fout is gegaan. De beschuldigde man, Frans van Drimmelen, noemt de zaak 
een 'pijnlijke privekwestie: Ik ga daar verder niet op in'. Hij heeft 
vergeefs getracht via een kort geding de publicatie van de Volkskrant 
tegen te houden.

In documenten in handen van de Volkskrant wordt tot in detail beschreven 
hoe de partijstrateeg en voormalig voorzitter van de talentencommissie 
in 2015 en 2016 langdurig een vrouwelijke D66-medewerker heeft 
'gestalkt, bedreigd en gechanteerd'. Daarin wordt ook bevestigd dat de 
politie hier destijds een officieel waarschuwingsgesprek met hem over 
voerde. In het vertrouwelijke rapport dat vorig jaar in opdracht van het 
D66-bestuur is opgesteld door onderzoeksbureau Bing, wordt geconcludeerd 
dat de man zich inderdaad schuldig heeft gemaakt aan 
'grensoverschrijdende gedragingen' jegens de D66-medewerkster.


'Zo ken ik onze partij niet'

Partijleider Kaag zei, vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar, 
dat er uit het Bing-onderzoek zou zijn gebleken dat er in haar partij 
'geen sprake was van een structureel onveilige omgeving. Zo ken ik onze 
partij ook niet'. Kaag baseerde haar conclusie destijds op een openbaar 
Bing-rapport dat op 24 februari 2021, drie weken voor de stembusgang, 
werd gepubliceerd. Daarin staat dat er 'geen situaties van seksuele 
intimidatie of machtsmisbruik' door Van Drimmelen zijn gebleken.

Naar nu blijkt is Bing na de oplevering van dit publieke rapport met 
medeweten van het partijbestuur nog drie weken doorgegaan met het 
finaliseren van een 'vertrouwelijke bijlage' over grensoverschrijdend 
gedrag in de partij. Toen Kaag de eerste onderzoeksresultaten op 24 
februari becommentarieerde, was het onderzoek dus nog niet afgerond. 
Daarna is nog extra informatie opgevraagd bij betrokkenen.

Het slachtoffer kreeg de conclusies van de 'vertrouwelijke bijlage' die 
haar in het gelijk stelden pas te horen op 17 maart 2021 om 19.37 uur, 
anderhalf uur voor het sluiten van de stembussen, staat in de 
documenten. Hierdoor is bij haar de indruk gewekt dat de conclusies niet 
mochten lekken voor verkiezingsdag.


Doofpot

De pogingen van de vrouw om de afgelopen jaren niet alleen bij het 
partijbestuur maar ook bij de politieke leiding erkenning te krijgen 
voor wat haar is overkomen, zijn op niets uitgelopen. Ze zocht driemaal 
contact met Kaag over de zaak, maar telkens wilde de D66-leider niet 
inhoudelijk met haar in gesprek.

Kaags woordvoerder bevestigt dat ze in december 2020 telefonisch met de 
vrouw heeft gesproken. Maar over het laatste contactmoment in april 
2021, dus nadat de conclusies uit het vertrouwelijk rapport van Bing 
bekend waren, wil ze niks zeggen. Het slachtoffer heeft Kaag toen 
'geattendeerd' op de conclusie dat er wel degelijk grensoverschrijdend 
gedrag heeft plaatsgevonden, staat in de documenten, maar is toen door 
'Kaag naar de advocaat van D66 verwezen'.

Tot frustratie van het slachtoffer hebben het partijbestuur en de 
politieke leiding nu al ruim een jaar nagelaten om de werkelijke 
conclusie over de grensoverschrijdende kwestie publiekelijk te 
bevestigen. Ook is de suggestie van de man dat hij is 'vrijgepleit' en 
dat alle beschuldigingen tegen hem 'ongegrond' zijn verklaard, nooit 
tegengesproken door de partijtop. Het gebrek aan erkenning kan 
schadelijk zijn voor de vrouw, omdat de suggestie in de lucht blijft 
hangen dat zij een valse melding zou hebben gedaan. 'De waarheid is in 
de doofpot is beland', vindt het slachtoffer.


Oproep

De oproep om opheldering over de zaak-Van Drimmelen en nieuw onderzoek 
naar andere grensoverschrijdende kwesties in eigen kring wordt gedaan 
door oud-D66-bestuurslid Saskia Boelema, huidig vertrouwenspersoon van 
de Jonge Democraten Jelle Ages, afdelingsvoorzitter Daphnie Ploegstra en 
voormalig politiek assistent Marleen Weener. Het duo Ages en Ploegstra 
hoort bij een groep van zes tot tien D66'ers die het afgelopen anderhalf 
jaar tevergeefs bij het bestuur opheldering probeerde te krijgen over 
diverse klachten. Telkens werd de groep met een kluitje in het riet 
gestuurd, zo blijkt uit e-mails die zijn ingezien door de Volkskrant.

Zeker drie andere (voormalige) D66-prominenten steunen de oproep ook, 
maar durven niet met hun naam in de krant, omdat zij vrezen voor 
gevolgen voor hun loopbaan. Ages wil benadrukken niet namens de Jonge 
Democraten, maar op persoonlijke titel te spreken.

De leden zijn van mening dat onderzoeksbureau Bing het eerste onderzoek 
over onveiligheid binnen D66 niet goed heeft uitgevoerd en 
onprofessioneel te werk is gegaan - 'broddelwerk', noemen ze het 
rapport. Het bureau meldt bovendien dat er bijvoorbeeld negentien 
klachten over onveiligheid zijn binnengekomen, maar dat geen van die 
klachten verder werd onderzocht.

Volgens Bing gebeurde dit niet omdat sommige vrouwen vreesden voor hun 
carriere als het wel zou gebeuren. In andere zaken bleef extra onderzoek 
uit omdat de partijtop dat zelf al zou hebben uitgevoerd.

--------
Verantwoording - Zo keam dit onderzoek tot stand

Voor het onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag binnen D66 heeft de 
Volkskrant gesproken met zeker twaalf betrokkenen. Ondanks 
herhaaldelijke verzoeken wenst het vrouwelijke slachtoffer van Frans van 
Drimmelen uit privacy-overwegingen geen commentaar te geven. Haar visie 
op de gebeurtenissen staat onder meer beschreven in gelekte 
schriftelijke communicatie in handen van de Volkskrant. Daarnaast 
beschikt de krant over de vertrouwelijke bijlage van het 
onderzoeksbureau Bing waarin de grensoverschrijdende gedragingen 
gedetailleerd worden beschreven. De documenten zijn ontvangen via een 
bron, die vanwege de gevoeligheid van de materie anoniem wil blijven. De 
identiteit van de bron is bekend bij de hoofdredactie.

De namen van de drie anonieme partijprominenten die steun geven aan de 
oproep om opheldering over #MeToo-kwesties in de partij, zijn bekend bij 
de hoofdredactie.

--------
(c) 2022 DPG Media B.V.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Bron:   Volkskrant
Datum:  16 april 2022
Auteur: Natalie Righton en Avinash Bhikhie
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/het-was-wel-onveilig-voor-vrouwen-bij-d66-maar-die-conclusie-hield-de-partijtop-liever-stil~b065539b/


Het was wel onveilig voor vrouwen bij D66. Maar die conclusie
hield de partijtop liever stil
-------------------------------------------------------------
Onafhankelijk onderzoek wees vorig jaar uit dat de #MeToo-klachten over 
D66-partijstrateeg Frans van Drimmelen ongegrond zouden zijn. Uit 
gelekte documenten blijkt nu dat hij wel degelijk over de schreef ging. 
En de partijtop is daarvan al een jaar op de hoogte.

'Door het aanhoudend zoeken van contact is voorbijgegaan aan de wens van 
de (vrouw) om geen contact meer te hebben. Betrokkene had deze gestelde 
grens van (de vrouw) moeten respecteren en de constatering dat hij dat 
niet heeft gedaan, leidt tot de conclusie dat betrokkene zich 
grensoverschrijdend richting (de vrouw) heeft gedragen door een patroon 
van contactpogingen, telefoontjes zonder nummerherkenning en de 
eerdergenoemde I-Messages, het voicemailbericht en het sms-bericht de 
dag erna.'

Deze conclusie van onderzoeksbureau Bing bevestigt wat een vrouwelijke 
D66-medewerker al die tijd al heeft beweerd over de invloedrijke 
D66-partijstrateeg Frans van Drimmelen. Volgens haar heeft hij haar in 
2015 en 2016 lange tijd 'gestalkt, bedreigd en gechanteerd', staat in 
schriftelijke communicatie in handen van de Volkskrant. Maar al die tijd 
krijgt zij geen erkenning van D66 dat ze in haar werkomgeving is 
lastiggevallen door de machtige partijman.

Aanwijzingen dat er iets grondig was misgegaan, zijn jaren genegeerd 
door de partijtop. Zelfs na tussenkomst van de politie in 2016 trof D66 
geen harde maatregelen tegen de man. Als het in 2021 alsnog komt tot een 
extern onderzoek door bureau Bing, wordt haastig geconcludeerd dat 
'seksuele intimidatie en machtsmisbruik' niet bewezen kunnen worden. Met 
dat rapport in de hand (geopenbaard op 24 februari 2021, vlak voor de 
Tweede Kamerverkiezingen) kon partijleider Sigrid Kaag publiekelijk 
verklaren dat in haar partij 'geen sprake was van een structureel 
onveilige omgeving'; Van Drimmelen kon stellen dat beschuldigingen tegen 
hem 'ongegrond' waren verklaard.

Tot nu. In de vertrouwelijke bijlage van het Bing-rapport en andere 
gelekte schriftelijke communicatie staat zwart op wit wat D66 keer op 
keer heeft bestreden: partijprominent en machtig lobbyist Frans van 
Drimmelen heeft zich wel degelijk schuldig gemaakt aan 
'grensoverschrijdende gedragingen' jegens de vrouwelijke D66-medewerker.

Deze conclusie trok bureau Bing naar nu blijkt al drie weken na het 
uitbrengen van het eerdere (gunstige) openbare rapport, precies op de 
avond dat partijleider Sigrid Kaag op tafel sprong om haar historische 
verkiezingsoverwinning te vieren (17 maart 2021). Die vertrouwelijke 
conclusie werd toen naar het partijbestuur en betrokkenen gestuurd, maar 
werd nooit openbaar gemaakt. Het slachtoffer heeft Kaag omstreeks april 
2021 nogmaals 'geattendeerd' op de conclusie die haar in het gelijk 
stelde, zo staat in de gelekte communicatie. Sindsdien vraagt zij de 
partij om een 'rectificatie' van de eerdere uitspraken. Toch houdt de 
partijtop de werkelijke conclusie in het rapport van Bing nu al een jaar 
achter voor de buitenwereld en weigert Kaag publiekelijk recht te zetten 
dat Van Drimmelen wel degelijk ernstig over de schreef is gegaan.

Vier D66-leden die inmiddels op de hoogte zijn van de vertrouwelijke 
conclusie van het Bing-onderzoek reageren geschokt op de handelswijze 
van de partijtop. Ze eisen opheldering over de gang van zaken en willen 
ook dat er nieuw, grondig en deskundig onderzoek komt naar negentien 
andere klachten die vorig jaar zijn binnengekomen bij onderzoeksbureau 
Bing, maar die nooit verder zijn onderzocht.

Het lijkt wel een patroon, vinden oud-bestuurslid Saskia Boelema, huidig 
vertrouwenspersoon van de Jonge Democraten Jelle Ages, 
afdelingsvoorzitter Daphnie Ploegstra en voormalig politiek assistent 
Marleen Weener. Telkens als D66 door onwelgevallige zaken in het nieuws 
dreigt te komen, is de primaire reactie om die zaken weg te moffelen. Ze 
schetsen een partijcultuur waar beeldvorming de boventoon voert. Voor 
sommigen resulteert dat in een jarenlange strijd voor erkenning van 
grensoverschrijdend gedrag in de eigen werkomgeving - met alle pijnlijke 
gevolgen van dien.


I. Patroon van ontkenning

Als een vrijwillige affaire, zo begint de relatie tussen de vrouwelijke 
D66-medewerker en partijstrateeg Frans van Drimmelen aanvankelijk. Maar 
als zij dat in de zomer van 2015 thuis heeft opgebiecht en het contact 
met hem afkapt, wil hij geen nee meer horen. 'Ondanks het verzoek om 
geen contact op te nemen blijft hij toch dwingende, intimiderende en 
chanterende berichten' sturen, zo staat in de gelekte schriftelijke 
communicatie.

Oud-bestuurslid Saskia Boelema zag destijds meerdere berichten van hem 
aan de vrouw en bevestigt dat beeld. Van Drimmelen gebruikt 
'vertrouwelijke informatie' om de vrouw onder druk te zetten om alsnog 
het gesprek met hem aan te gaan, staat in het gelekte document. Ook 
duikt hij onverwachts op voor het raam van haar werkkamer. Op straat 
'spreekt hij haar intimiderend toe' en 'hij volgt haar in Den Haag'. De 
'situatie levert veel angst en stress op' bij de vrouw.

Het stalkingsgedrag houdt maandenlang aan, in elk geval tussen september 
2015 en april 2016. Omdat de partij weigert in te grijpen vindt de vrouw 
dat haar werkgever haar geen veilige werkomgeving biedt, staat in het 
gelekte document. Vanaf oktober 2015 neemt zij partijvoorzitter Letty 
Demmers in vertrouwen over het escalerende gedrag van de man, maar die 
onderneemt volgens het document vrijwel 'geen enkele actie om de 
strateeg aan te spreken of om een veilige werkomgeving te bieden'. Op 
initiatief van het slachtoffer zelf krijgt ze een andere werkkamer, uit 
het zicht van de straat, herinnert oud-bestuurslid Boelema zich.

Op dinsdag 12 april 2016 trekt de vrouw aan de bel bij de bredere 
partijtop omdat het stalkingsgedrag aanhoudt en 'het echt niet langer 
gaat'. Haar 'persoonlijk welzijn is in het geding' en zij wordt 'in haar 
functioneren belemmerd', staat in het vertrouwelijke document. Zij 
vertelt toenmalig partijleider Alexander Pechtold en voorzitter van de 
senaatsfractie Thom de Graaf over het grensoverschrijdende gedrag van de 
man en zegt dat ze naar de politie gaat stappen.

De politie voert later inderdaad een waarschuwingsgesprek met Van 
Drimmelen, herinnert Boelema zich. Volgens het gelekte document en de 
vertrouwelijke bijlage van het Bing-rapport gaat het om een formeel 
'waarschuwingsgesprek', waarin de politie duidelijk maakt aan de dader 
dat zijn stalkingsgedrag moet stoppen, omdat anders aangifte en een 
strafrechtelijk onderzoek volgen. 'De politie voert niet zomaar een 
stopgesprek, daar moet aanleiding toe zijn', bevestigt woordvoerder 
Wendy Gehrmann van de Landelijke Politie. Ze benadrukt dat zij niet op 
deze individuele zaak ingaat. 'Maar in zijn algemeenheid moeten er 
bijvoorbeeld bewijzen of duidelijke aanwijzingen van stalkingsgedrag 
zijn voordat we het gesprek aangaan.'

Ondertussen belooft de partijtop - Demmers, Pechtold en De Graaf - aan 
het vrouwelijke slachtoffer dat ze de partijstrateeg streng zullen 
toespreken. Ze leggen Van Drimmelen daarna slechts enkele milde sancties 
op. Zo mag hij zich niet meer met de kandidatenlijst voor de Tweede 
Kamer bemoeien en later mag hij niet meer op het D66-kantoor komen waar 
zij werkt. Wel blijft hij in functie als voorzitter van de 
talentencommissie. Eind 2016, kort nadat de vrouw haar baan bij D66 
heeft opgezegd, wordt Van Drimmelen tot ontsteltenis van Boelema in ere 
hersteld. Hij mag zijn baan nog twee jaar houden. 'Het einde van het 
liedje is dat Frans is uitgezwaaid met een groot diner en een dikke bos 
bloemen. De lastiggevallen vrouw heeft de partij teleurgesteld 
verlaten', zegt Boelema.

Het slachtoffer zet de aangifte tegen de man niet door, omdat ze bang is 
dat dit haar loopbaan en privacy zal schenden. De zaak is Boelema altijd 
blijven achtervolgen. 'We hebben dit niet goed aangepakt. We hebben 
hiermee het verkeerde signaal afgegeven aan vrouwen in de partij. Dat 
probeer ik nu alsnog recht te zetten.' Zij is niet de enige. Jaren na 
het stalkingsgedrag van Van Drimmelen klimt een anonieme blogster in de 
pen en explodeert de zaak alsnog.


II. Steen in de vijver

De geruchten over het grensoverschrijdende gedrag van Van Drimmelen gaan 
al jarenlang rond in de partij, als een anonieme blogster op 10 december 
2020 online een steen in de vijver gooit. Ze verhaalt over een 
partijcultuur waarin prominente mannelijke D66'ers zich 'veelvuldig 
schuldig maken aan het intimideren en manipuleren van veelal vrouwen'. 
Zij zouden zich met grote regelmaat 'storten op stagiaires en (jonge) 
vrouwen met ambitie binnen de partij' en daar zouden regelmatig 
ongelukken uit voortkomen. Ook de hardnekkigste geruchten over de 
invloedrijke D66-partijstrateeg Van Drimmelen zet ze zwart op wit: 'Hij 
wilde meer op seksueel en relationeel vlak. Ik niet. Vervolgens kon ik 
het vergeten met mijn ambities in de partij.'

Door die uitspraak gaan alle alarmbellen af bij de partijtop. Van 
Drimmelen is zeer machtig: jarenlang bepaalt hij mede wie kans maakt op 
posities als partijvoorzitter, Tweede Kamerlid en lid van het Europees 
Parlement. Nog steeds zit hij vooraan bij partijbijeenkomsten en toont 
hij zich op sociale media een actief en betrokken lid van D66. Ook 
partijleider Kaag heeft persoonlijk veel te danken aan Van Drimmelen. 
Hij heeft haar 'min of meer gelanceerd in de partij', toen hij rond 2016 
als eerste bij het landelijk bestuur haar naam noemde voor hoge functies 
binnen D66, herinnert oud-bestuurslid Boelema zich.

De anonieme blogster stelt dat Van Drimmelen zijn machtspositie 
misbruikt. Tegen vrouwen die niet ingaan op zijn avances zou hij zich 
'venijnig' gaan gedragen of een 'dreigende houding' aannemen. De ergste 
beschuldiging is dat Van Drimmelen een vrouwelijke D66-medewerker 
langdurig 'zwaar zou hebben geintimideerd en gestalkt'.

'Niemand reageerde echt verbaasd toen dit artikel verscheen', zegt 
afdelingsvoorzitter Daphnie Ploegstra. 'Dit is een verhaal dat veel 
D66-vrouwen al jaren kennen.' Oud-politiek adviseur Marleen Weener: 
'Politiek is per definitie een onveilige omgeving voor jonge vrouwen.' 
Ze heeft zelf het nodige meegemaakt. Ze weet nog goed hoe ze als 
twintiger in 2012 regelmatig met leden van het landelijke 
D66-campagneteam achter de computer ging zitten om de meisjes van 21 te 
googlen met wie een (andere) partijprominent nu weer naar bed zou zijn 
geweest. 'Ik weet natuurlijk niet of dat waar was, maar wat ik frappant 
vind, is dat we het kennelijk allemaal zo normaal vonden. Daar was toch 
een duidelijk machtsverschil.'

Jaren later, toen Weener in Rotterdam werkte als politiek adviseur van 
D66, had ze zelf een grensoverschrijdende ervaring met een D66-man. 
'Vier jaar lang had ik me uit de naad gewerkt voor D66 Rotterdam. Ten 
overstaan van dertig partijgenoten - onder wie prominente Tweede 
Kamerleden kreeg ik van de lokale fractievoorzitter Samuel Schampers als 
dank te horen dat ik 'wel wist hoe groot de lul van gemeenteraadslid Jos 
was'', zegt ze. 'Hier werd gesuggereerd dat ik mijn positie misschien te 
danken had aan een oudere man met wie ik naar bed zou zijn geweest.'

Weener breekt bij het D66-diner. 'Er waren mensen die lachten tijdens 
die toespraak. Ik voelde me tot op het bot vernederd. Ik verliet het 
diner en ben in tranen naar huis gefietst. Ik heb de hele nacht nog 
liggen huilen.'

Als ze Schampers er de volgende dag via mail mee confronteert, schrijft 
hij allereerst terug 'met oprechte excuses', maar daarna bagatelliseert 
hij haar klacht: 'In mijn ogen zijn dit soort grapjes juist een teken 
dat je 'one of the guys' bent, anders maak je dat soort plagerijtjes 
niet.' Weener verlaat de partij teleurgesteld.

Ondanks het feit dat meerdere (jonge) D66-leden dit soort verhalen 
kennen, met elkaar uitwisselen en daarmee het beeld bevestigen dat de 
anonieme blogster in december 2020 schetst over de partij, toont de 
partijtop zich enorm verbaasd.

'Ik ben mij te pletter geschrokken', zegt partijleider Sigrid Kaag over 
de beschuldigingen in het anonieme blog. Later zal ze toegeven dat ze 
bij haar aantreden als partijleider, drie maanden eerder, al was 
ingelicht over 'een casus', maar dat haar toen was verteld dat de zaak 
'in samenspraak met betrokkenen goed was onderzocht en afgerond'.

Pas na het anonieme blog dringt bij de partijtop door dat hier nog 
onduidelijkheid over bestaat. Binnen een paar uur kondigt Kaag een 
diepgravend onderzoek aan door bureau Bing. 'In mijn partij is er geen 
enkele ruimte voor grensoverschrijdend gedrag', zegt ze. 'Wanneer daar 
sprake van zou zijn, past maar een weg: stevig ingrijpen.'


III. Sussende toon

Verbazing overheerst bij sommige D66'ers als Bing op 24 februari 2021, 
drie weken voor de Tweede Kamerverkiezingen, het publieke rapport over 
grensoverschrijdend gedrag binnen D66 oplevert. Daarin staat dat uit het 
onderzoek 'geen situaties van seksuele intimidatie of machtsmisbruik' 
door Van Drimmelen zijn gebleken.

Verschillende leden hebben bij Bing de ernst van de situatie duidelijk 
gemaakt en getuigenissen afgelegd over Van Drimmelen. Daarover lezen ze 
niets terug in het openbare rapport. Ook tal van andere informatie 
ontbreekt, waaronder een politieverklaring dat er destijds wel degelijk 
sprake was van stalkingsgedrag en een waarschuwingsgesprek. Bing 
beschikte al over die verklaring voordat het rapport uitkwam, staat in 
de gelekte schriftelijke communicatie.

Er is meer reden tot ongemak. In het rapport staat ook dat er nog 
negentien extra meldingen zijn binnengekomen van D66'ers die zich 
'onveilig hebben gevoeld binnen de partij'. In negen gevallen ging het 
om seksueel grensoverschrijdend gedrag, varierend van 'ongewenste 
WhatsApp-berichten, het maken van ongepaste en seksistische/denigrerende 
opmerkingen dan wel een arm om de schouder geslagen krijgen bij of na 
een informele gelegenheid van D66 tot in een casus het herhaaldelijk 
vragen om seksueel contact'. In alle gevallen zou de dader hier niet Van 
Drimmelen zijn, maar andere machtige D66'ers, die niet bij naam genoemd 
worden.

Ondanks de ernst van de meldingen wordt geen van de klachten verder 
onderzocht. Volgens Bing gebeurt dit niet omdat sommige vrouwen 'bang 
zijn voor de gevolgen voor henzelf en hun loopbaan'. In andere zaken 
blijft extra onderzoek uit omdat de 'casussen al eerder binnen de partij 
kenbaar zijn gemaakt'.

Kaags reactie op het rapport leidt tot op de dag van vandaag tot 
teleurstelling bij diverse D66-leden. 'Uit het rapport blijkt voor mij 
nergens dat in onze vereniging sprake is van een structureel onveilige 
omgeving. Zo ken ik onze partij ook niet', verklaarde ze vorig jaar. 
Samen met partijvoorzitter Anne-Marie Spierings suggereert ze daarna dat 
het aantal binnengekomen #MeToo-klachten bij onderzoeksbureau Bing hun 
meevalt, gezien het grote ledenaantal (28 duizend, aldus Spierings) en 
gezien de lange periode waarover de klachten gaan (twintig jaar, aldus 
Kaag). 'Het is wel belangrijk om dat kader te hebben', zegt Kaag tegen 
Nieuwsuur.

Die sussende toon schiet bij Boelema, Ploegstra, Ages en Weener in het 
verkeerde keelgat. Boelema zegt dat ze had gehoopt dat Kaag met de 
belofte van nieuw leiderschap 'het boetekleed had aangetrokken' en noemt 
het 'ontmoedigend' dat dit niet is gebeurd. Ook noemt ze het 
'onbestaanbaar dat dit geval van stalking niet is gesanctioneerd'. 
Weener is harder. 'Haar reactie op het Bing-rapport maakte mij 
misselijk. Kaag lijkt dit in de doofpot te willen stoppen.' Dat zo veel 
mensen hebben laten weten dat zij niet willen dat hun klacht verder werd 
onderzocht uit vrees voor de gevolgen, is toch het bewijs dat D66 wel 
een probleem heeft, merkt Ages op.


IV. Onbereikbare Kaag

Kaag is vorig jaar door het slachtoffer op de hoogte gesteld dat ook 
Bing inmiddels heeft geconcludeerd dat Van Drimmelen zich schuldig heeft 
gemaakt aan 'grensoverschrijdende gedragingen'. Toch blijkt de 
partijleider niet bereid om dat in het openbaar te erkennen.

Terwijl de feiten er niet om liegen. De letterlijke passage uit de 
vertrouwelijke bijlage van 17 maart 2021 luidt: 'grensoverschrijdende 
gedragingen door een patroon van contactpogingen, telefoontjes zonder 
nummerherkenning en de i-messages, een bedreigend voicemail bericht en 
sms bericht'.

Verzoeken van het slachtoffer aan de partijtop om publiekelijk het beeld 
te corrigeren dat er geen grensoverschrijdend gedrag zou hebben 
plaatsgevonden, zijn tot op heden niet gehonoreerd. Nadat het 
slachtoffer in december 2020 al tweemaal met de D66-leider had gebeld om 
te vragen hoe de partij haar veiligheid en privacy zou gaan waarborgen 
in het aangekondigde onderzoek, nam zij omstreeks april 2021 nogmaals 
contact op met de partijleider. Zij 'attendeert' Kaag er dan op dat de 
nieuwe conclusies van Bing haaks staan op wat Kaag eerder publiekelijk 
heeft verkondigd. Maar alle drie de keren wil Kaag niet inhoudelijk in 
gesprek met het slachtoffer. Zij wordt eerst doorverwezen naar 
onderzoekers en daarna naar 'de advocaat van D66'.

Dat er angst heerst om #MeToo-kwesties in eigen kring te erkennen, 
ondervond ook oud-D66-bestuurslid Boelema. Haar werd vorig jaar nog door 
landelijk bestuurslid Aletta Hekker gevraagd om niet over de zaak-Van 
Drimmelen te praten met journalisten, omdat dit de partij zou kunnen 
schaden. Met die afspraak breekt ze nu, omdat ze vindt dat D66 eerlijk 
moet toegeven dat de partij niet goed heeft gehandeld bij deze kwestie.

Ook de actieve leden Ploegstra en Ages voelen al ruim een jaar hoe de 
partijtop probeert om klachten over grensoverschrijdend gedrag klein te 
houden, zodat D66 niet slecht in het nieuws komt. Samen met zes tot tien 
kritische D66'ers uitten ze maandenlang hun zorgen bij het partijbestuur 
over het in hun ogen gebrekkige onderzoekswerk van Bing en de 
afhandeling van de klachten. Telkens werden ze afgepoeierd door het 
bestuur, blijkt uit mails die de Volkskrant heeft ingezien.

Dat gebeurt eigenlijk al zes jaar. Leden die kritische vragen stellen 
over de macht van D66-mannen, riskeren dat ze publiekelijk voor schut 
worden gezet of geintimideerd, heeft Ages zelf ervaren. 'Is het 
wenselijk en integer dat een belangrijke Haagse lobbyist tegelijkertijd 
invloed heeft op wie er in de Tweede Kamer komt?', waagde Ages op 
zaterdag 16 april 2016 over Van Drimmelen te vragen tijdens het 
landelijke D66-congres in Arnhem. Ages is op dat moment bestuurslid van 
de jongerenvereniging Jonge Democraten en vindt het best spannend om die 
vraag over de machtige partijstrateeg te stellen aan partijtoppers 
Alexander Pechtold, Thom de Graaf en Sophie in 't Veld.

Hij heeft op dat moment geen idee dat de twee heren op het podium vier 
dagen eerder al via het vrouwelijke slachtoffer een klacht over 
grensoverschrijdend gedrag door Van Drimmelen hebben ontvangen. 
Partijvoorzitter Letty Demmers, die daar ook van op de hoogte is, vindt 
het 'een goede vraag', zegt zij vanaf het podium tegen Ages.

Wat zich daarna voltrekt, zal Ages nooit vergeten. Frans is zeer 
integer, laat Pechtold de zaal weten. Ja, hij is lobbyist, maar ook 
partijman. En bovendien iemand die zijn twee petten heel goed zou kunnen 
scheiden. Ook senator De Graaf wil benadrukken dat echt niet getwijfeld 
hoeft te worden aan de integriteit van Van Drimmelen. Daar blijft het 
niet bij: europarlementarier In 't Veld wil ook graag delen dat zij geen 
enkele reden heeft om vragen te stellen bij de integriteit van de 
lobbyist.

'Het leek wel of de drie partijprominenten elkaar wilden overtoepen in 
het beschermen van Van Drimmelen', zegt Ages. Nog verbaasder is hij als 
Van Drimmelen diezelfde middag verhaal komt halen. 'Ik hoor dat jij over 
mij hebt gepraat. Weet jij niet dat ik heel integer ben?', vraagt Van 
Drimmelen. Ages voelt zich ongemakkelijk als Van Drimmelen steeds een 
stap in zijn persoonlijke ruimte zet, ook als Ages zelf een beetje 
afstand probeert te nemen. 'Het voelde intimiderend.'

Toch doet Ages een poging om zijn vraag toe te lichten. 'Stel, u 
vertegenwoordigt de fabrikant van de JSF en tegelijkertijd moet de Kamer 
daar nog een besluit over nemen. Ondertussen heeft u als voorzitter van 
de talentencommissie invloed op de samenstelling van de Kamerlijst van 
D66 en weet u precies wie er van pas kan komen bij uw lobbywerk voor de 
JSF en wie niet. Dan is dat toch niet integer?', vraagt Ages. Van 
Drimmelen kijkt hem lachend aan. 'Dat is toevallig. Ik vertegenwoordig 
ook de fabrikant van de JSF!'

Na het verschijnen van de anonieme klacht over Van Drimmelen, eind 2020, 
besluit Ages zich te melden bij Bing. Hij denkt dat zijn relaas voor de 
onderzoekers nuttige informatie is om verder te onderzoeken welke 
invloed Van Drimmelen precies heeft. Hij hoort niets meer van ze. Van 
Drimmelen wordt al die tijd met rust gelaten.


V. Oproep D66-leden

Terwijl de partijtop van D66 de conclusie over het grensoverschrijdende 
gedrag van een partijprominent achterhoudt voor de leden, is ze een stuk 
strenger tegen anderen die in de fout gaan. Kaag en andere prominente 
D66-leden twitteren bijvoorbeeld sinds de tv-uitzending over misstanden 
bij talentenjacht The Voice in januari regelmatig dat 
grensoverschrijdend gedrag onacceptabel is.

'Als je dat vindt, dan moet je zelf ook in de spiegel durven kijken wat 
er in je eigen partij gebeurt', zegt Boelema. 'Pijnlijk' vond ze het dat 
uitgerekend een D66-staatssecretaris - Gunay Uslu - John de Mol op het 
matje riep over grensoverschrijdend gedrag bij zijn tv-programma. Des te 
meer omdat Uslu resoluut is over wat er moet gebeuren om seksueel 
grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer tegen te gaan. 'Het ligt niet 
aan loketten, het is een heel werkklimaat. Daar gaat 't om. Het moet 
echt doorbroken worden.' D66-minister van Emancipatie Robbert Dijkgraaf 
stelde begin dit jaar zelfs een speciale regeringscommissaris 
grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld in om de 'schijnwerper te 
zetten' op het probleem van seksueel overschrijdend gedrag.

'Ik denk dat Uslu en Dijkgraaf nog niet weten hoe er in hun eigen partij 
is omgegaan met dit soort kwesties', zegt Boelema. Weener: 'Het probleem 
is dat de machtigste bovenlaag, zoals Kaag, niet wordt lastiggevallen 
door mannelijke partijleden. Ze richten zich eerder op vrouwen die nog 
niet veel macht hebben, zoals stagiaires en fractiemedewerkers. Kaag 
heeft bij D66 nooit zo'n lage positie gehad, ze heeft geen idee', aldus 
Weener.

Als Kaag zegt dat grensoverschrijdend gedrag geen structureel probleem 
is binnen D66, dan is dat volgens Weener 'deels omdat het haar niet goed 
uitkwam met de verkiezingen op komst'. Maar deels is de waarheid nog 
veel problematischer: 'Kaag kent haar eigen partij niet.'

De vier bezorgde D66'ers roepen de partijtop op tot nieuw onderzoek, 
ruiterlijke erkenning van fouten uit het verleden en het serieus 
bespreekbaar maken van grensoverschrijdend gedrag binnen D66. Dat is nu 
onvoldoende het geval. Het partijbestuur heeft sinds vorig jaar 
weliswaar een nieuw 'Team Verantwoord Gedrag', maar de nieuwe 
gedragsregels waarmee dit team kwam, zijn afgelopen november enkel 
stilletjes op de site gepubliceerd. 'Ik kreeg over elke stap in de 
formatie een e-mail, maar over dit belangrijke thema heb ik vanuit de 
partijtop niets vernomen', zegt Boelema, 'terwijl je hier juist zo veel 
mogelijk ruchtbaarheid aan moet geven.' Ploegstra: 'Als wij het zelf 
intern niet goed geregeld hebben, kunnen we het ook niet geloofwaardig 
uitstralen naar de buitenwereld.'

Voor het vrouwelijke slachtoffer van Van Drimmelen is de zaak 'een 
donderwolk die boven haar hoofd blijft hangen', zo wordt geschreven in 
de gelekte schriftelijke communicatie. Telkens vreest zij het risico dat 
de zaak opnieuw in de media wordt opgerakeld en dan met de onjuiste 
conclusie erbij: dat Van Drimmelen zou zijn vrijgepleit. Het maakt dat 
de suggestie in de lucht blijft hangen dat zij een valse melding over 
grensoverschrijdend gedrag zou hebben gedaan. Op de vraag van het 
partijbestuur wat zij nodig heeft om door te gaan, antwoordt de vrouw 
volgens de schriftelijke communicatie: 'Erkenning dat het destijds fout 
is gegaan.'

--------
Verantwoording - Zo kwam dit onderzoek tot stand

Voor het onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag binnen D66 heeft de 
Volkskrant gesproken met zeker twaalf betrokkenen. Ondanks 
herhaaldelijke verzoeken wenst het vrouwelijke slachtoffer van Frans van 
Drimmelen uit privacy-overwegingen geen commentaar te geven. Haar visie 
op de gebeurtenissen staat onder meer beschreven in gelekte 
schriftelijke communicatie in handen van de Volkskrant. Daarnaast 
beschikt de krant over de vertrouwelijke bijlage van het 
onderzoeksbureau Bing waarin de grensoverschrijdende gedragingen 
gedetailleerd worden beschreven. De documenten zijn ontvangen via een 
bron, die vanwege de gevoeligheid van de materie anoniem wil blijven. De 
identiteit van de bron is bekend bij de hoofdredactie.

De namen van de drie anonieme partijprominenten die steun geven aan de 
oproep om opheldering over #MeToo-kwesties in de partij, zijn bekend bij 
de hoofdredactie.


Wederhoor

Samuel Schampers:

'Het spijt me dat mijn woorden zo veel pijn hebben gedaan. Ik heb dat 
destijds niet goed aangevoeld. Daar heb ik vier jaar geleden mijn 
excuses voor aangeboden en dat doe ik nu weer.'


Frans van Drimmelen:

'Uw vragen slaan op een uiterst pijnlijke privekwestie, die ook deels is 
beschreven in een vertrouwelijk rapport met veel privacygevoelige 
informatie. Ik ga daar verder niet op in. Ik heb indertijd alle vragen 
van Bing uitgebreid beantwoord en heb aan het onderzoek alle medewerking 
verleend.'


Partijleider Sigrid Kaag:

Sigrid Kaag wil niet reflecteren op haar rol als partijleider in de 
kwestie-Van Drimmelen, maar verwijst voor antwoorden door naar het 
landelijk bestuur. Ze erkent wel in december 2020 met het vrouwelijke 
slachtoffer telefonisch contact te hebben gehad om 'haar op het hart te 
drukken mee te werken aan het Bing-onderzoek'. Op vragen over het 
contact in april 2021, na het verschijnen de vertrouwelijke conclusies, 
wil ze geen antwoord geven.

Het partijbestuur antwoordt verder namens Kaag dat de partijleider 'geen 
inzage heeft gehad in de vertrouwelijke bijlage'. Maar de vraag of zij 
wel op de hoogte is geweest van de conclusies uit dit vertrouwelijke 
deel, wordt niet beantwoord. Kaag wil hier ook geen uitspraak over doen 
nu de Volkskrant deze belastende conclusie aan haar heeft voorgelegd.

Ook Alexander Pechtold en Thom de Graaf zijn niet ingegaan op vragen van 
de Volkskrant. Het partijbestuur laat weten dat de twee prominenten in 
2016 wel 'enkele gesprekken hebben bijgewoond, maar zij waren niet 
verantwoordelijk voor en niet betrokken bij de afhandeling'.


Partijbestuur:

Het partijbestuur blijft zich scharen achter het onderzoek van Bing 
waarin staat dat er 'niet is gebleken dat sprake was van seksuele 
intimidatie of machtsmisbruik door betrokkene'. Maar 'dat betekent niet 
dat er geen sprake kan zijn geweest van ongewenst gedrag', stelt het 
bestuur. 'Er staat immers ook dat er wel sprake is geweest van 
gesprekken met de politie.' Volgens het bestuur is hierover in de 
publieksversie van het rapport 'niet meer informatie opgenomen, om te 
voorkomen dat privacygevoelige informatie hieromtrent in het rapport zou 
komen te staan'.

Het bestuur wil 'vanwege de door betrokkenen gewenste vertrouwelijkheid' 
niet ingaan op wat er in de vertrouwelijke bijlage staat. Het bestuur 
wil dus ook niet bevestigen of het klopt dat Bing op 17 maart 2021 heeft 
geconcludeerd dat Frans van Drimmelen zich schuldig heeft gemaakt aan 
'grensoverschrijdende gedragingen'. Precies die conclusie wil het 
slachtoffer juist wel openbaar hebben.

Het bestuur wijst het verzoek van D66'ers tot het instellen van een 
nieuw onafhankelijk onderzoek af. 'Er bestaat op dit moment geen 
aanleiding om opnieuw onderzoek te doen naar meldingen die reeds zijn 
onderzocht.' Er wordt niet ingegaan op de constatering van Bing zelf dat 
diverse klachten niet zijn onderzocht.

Oud-partijvoorzitter Letty Demmers zegt zich niet te herkennen in het 
beeld dat over haar wordt geschetst in dit artikel en wil verder geen 
commentaar geven. Het partijbestuur is niet ingegaan op het verzoek om 
de contactgegevens van Aletta Hekker te delen.


Bing-onderzoeker Bart de Jong:

Bing blijft staan achter de conclusie van het publieke rapport dat er 
'geen situaties van seksuele intimidatie en/of machtsmisbruik zijn 
gebleken'. Wel geeft het bureau toe dat er niet uit het onderzoek 
geconcludeerd kan worden dat er geen sprake is van 'structureel 
grensoverschrijdend gedrag' binnen D66, zoals Kaag meerdere malen heeft 
gesuggereerd.

Of er in de vertrouwelijke bijlage staat dat 'grensoverschrijdende 
gedragingen' door Van Drimmelen wel degelijk hebben plaatsgevonden, wil 
het bureau niet zeggen. Bing bestrijdt dat het bureau informatie geheim 
heeft gehouden. Wel is sommige informatie weggelaten uit de 
publieksversie 'in verband met de gewenste niet-herleidbaarheid'.

Bing ontkent dat het na oplevering van het openbare rapport is 
doorgegaan met het onderzoek. Tegelijkertijd erkent het bureau dat na 
publicatie in februari nog 'enkele onderdelen die geen invloed hadden op 
de conclusie' zijn voorgelegd aan betrokkenen. 'Uiteindelijk is de 
opdracht afgerond op 17 maart 2021 met de oplevering van de definitieve 
vertrouwelijke bijlage.'

--------
(c) 2022 DPG Media B.V.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Bron:   NRC Hanselsblad
Datum:  16 april 2022
Auteur: Lamyae Aharouay
URL:    
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/04/16/d66-maakte-rapport-over-grensoverschrijdend-gedrag-door-prominent-niet-openbaar-a4113915


'D66 maakte rapport over grensoverschrijdend gedrag door
prominent niet openbaar'
--------------------------------------------------------
Een rapport over grensoverschrijdend gedrag van een prominent D66'er 
wordt al een jaar lang geheimgehouden door de partij. Een eerder rapport 
over de kwestie waarin de man wordt vrijgepleit werd wel gepubliceerd.

Het partijbestuur van D66 heeft een rapport van onderzoeksbureau BING 
waarin staat dat een invloedrijke partijstrateeg 'grensoverschrijdende 
gedragingen' heeft vertoond, niet openbaar willen maken. Dat meldt de 
Volkskrant deze zaterdag. De krant beschikt over het vertrouwelijke 
rapport en schriftelijke communicatie daarover.

Het rapport staat haaks op de bevindingen uit een eerder BING-rapport 
over dezelfde zaak dat wel door D66 werd gepubliceerd. Daarin wordt 
geconcludeerd dat uit onderzoek niet is gebleken dat de D66'er over wie 
melding was gemaakt, Frans van Drimmelen, zich schuldig heeft gemaakt 
aan seksuele intimidatie en machtsmisbruik. Dat rapport werd ook meteen 
voorzien van een reactie door partijleider Sigrid Kaag. Het had volgens 
haar aangetoond dat 'nergens blijkt dat in onze vereniging sprake is van 
een structureel onveilige omgeving'.


'Vertrouwelijke bijlage'

Naar nu blijkt was het onderzoek van BING toen nog niet helemaal 
afgerond. Het onderzoeksbureau benaderde daarna nog mensen om met ze te 
praten voor wat de Volkskrant een 'vertrouwelijke bijlage' noemt. Die 
bijlage kwam drie weken later pas. Daarin zou staan dat Van Drimmelen in 
2015 en 2016 een vrouwelijke D66-medewerker heeft 'gestalkt, bedreigd en 
gechanteerd'. De vrouw die melding van grensoverschrijdend gedrag had 
gedaan kreeg die bijlage op de dag van de Tweede Kamerverkiezingen, 17 
maart 2021, om 19.37 uur - anderhalf uur voor het sluiten van de 
stembussen.

Daarna heeft de vrouw meermaals contact gezocht met Sigrid Kaag, omdat 
ze vindt dat de aanvankelijke reactie van Kaag achterhaald was door de 
nieuwe bevindingen, maar volgens haar zou Kaag daar niet inhoudelijk met 
haar over hebben willen spreken. Uit de documenten in handen van de 
Volkskrant zou blijken dat de vrouw uiteindelijk werd verwezen naar de 
advocaat van D66.


Invloedrijke D66'er

De melding van de vrouw gaat over Frans van Drimmelen, lobbyist en 
decennia actief op invloedrijke posities binnen D66. Hij was eerder 
voorzitter van de talentencommissie van de partij, adviseerde Sigrid 
Kaag en speelde een rol in de selectieprocedure van de meest recente 
Tweede Kamerverkiezingen. Op 10 december 2020 verscheen online een 
artikel waarin een anonieme auteur Van Drimmelen beschuldigde van 
seksueel overschrijdend gedrag. Geruchten daarover gingen al langer rond 
in de partij. D66 besloot daarop een onafhankelijk onderzoek in te 
stellen door BING. Van Drimmelen moest zijn werk lopende het onderzoek 
bij het door hem opgerichte lobbybureau neerleggen. Het enige rapport 
dat wel openbaar is gemaakt verscheen op 24 februari, vlak voor de 
Tweede Kamerverkiezingen, en pleit Van Drimmelen dus vrij. Hij kon 
vervolgens ook weer aan de slag bij zijn lobbybureau. In een verklaring 
schreven zijn partners toen 'blij' te zijn met de uitkomsten van het 
onderzoek.

In een reactie in de Volkskrant noemt Van Drimmelen het een 'pijnlijke 
prive-kwestie'', waar hij 'verder niet op in wil gaan'. Het 
partijbestuur zegt tegen de krant dat Kaag 'geen inzage heeft gehad in 
de vertrouwelijke bijlage' van BING, maar laat in het midden of ze er op 
een andere manier van op de hoogte is gebracht.

--------
(c) 2022 Mediahuis