[D66] Terug- en vooruitkijken: Groepsimmuniteit is een illusie gebleken (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #753)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  25 augustus 2021
Auteur: Dylan van Bekkum
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/groepsimmuniteit-is-duidelijk-een-illusie-gebleken~b221ea3a/


'Groepsimmuniteit is duidelijk een illusie gebleken'
----------------------------------------------------

Terwijl Nederland in relatieve coronaluwte geniet van de laatste 
zomerweken, vrezen ziekenhuizen nu alweer hachelijke situaties op de 
intensive care bij een herfstgolf. Hoe onvermijdelijk is die vijfde golf 
eigenlijk? We vragen het onze coronaverslaggever Maarten Keulemans.


Dag Maarten, als er een vijfde golf komt, hoe ziet die er dan uit?

'Als we dat toch eens wisten... Eigenlijk is het korte antwoord dat 
niemand dat weet.'


Dan wordt dit een heel kort gesprek, vrees ik. Waarom is dat zo moeilijk 
te voorspellen?

'De kaarten die op tafel liggen zijn als volgt verdeeld. De eerste kaart 
is dat 15 procent van Nederland niet is gevaccineerd, een percentage dat 
nauwelijks nog daalt. Dan heb je nog een groep mensen bij wie het vaccin 
niet goed aanslaat. Hoe groot die groep is, is niet helemaal duidelijk.

De tweede kaart is dat er een kans is op een best wel heftige griepgolf, 
van de reguliere griep. Die hebben we vorig jaar niet gehad door alle 
maatregelen tegen corona. Als je de griep niet krijgt, zakt de weerstand 
weg. En dat kan betekenen dat ouderen en kwetsbaren weer eerder in het 
ziekenhuis terechtkomen.

En de derde kaart is het virus zelf. Komen er nieuwe varianten? Raken de 
vaccins na een tijdje uitgewerkt? Dat maakt dit een heel lastig spel en 
maakt het moeilijk te overzien wat er gaat gebeuren. Hoe zwaar de zorg 
straks wordt belast, is puur afhankelijk van hoeveel van de 
niet-gevaccineerden en de mensen bij wie het vaccin niet goed aanslaat 
ziek worden. Als ze allemaal tegelijk ziek worden, dan heb je het over 
een paar duizend mensen die op de ic's terechtkomen, die dan 
overstromen. Dat kan in theorie, maar de kans dat we straks echt weer in 
lockdown gaan, lijkt mij niet groot.'


Kunnen we, met die drie kaarten, nog iets doen om het spel naar onze 
hand te zetten?

'Het is vooral afwachten. Er zijn nu acties om mensen toch te overtuigen 
om zich te laten vaccineren, van die prikbussen die de wijk in gaan. Dat 
zal misschien uitmaken. Maar of er bijvoorbeeld een nieuwe variant komt, 
is gewoon niet te zeggen. En in hoeverre het virus de ongevaccineerden 
gaat bereiken, is ook heel ingewikkeld te voorspellen. Dat is echt een 
kwestie van geluk of pech hebben.

Hoe onvoorspelbaar het kan zijn, zie je bijvoorbeeld bij de nachtclubs. 
Toen die in Nederland opengingen schoten de besmettingen omhoog. Maar 
Engeland gooide de clubs ook open en daar gebeurde niet zoveel.'


Engeland kiest er wel voor om, net als Israel en Duitsland, een derde 
'boosterprik' uit te delen. Gaan we dat hier ook krijgen?

'Daar zal de Gezondheidsraad zich volgende maand over uitspreken. Ik 
denk dat als we die gaan inzetten, het echt alleen voor de kwetsbaarste 
groep is die veel risico loopt. Als je twee keer bent ingeent, heb je 
misschien niet genoeg antistoffen om de infectie te weren, je hebt geen 
krachtschildje om je heen. Maar je hebt normaal gesproken nog wel 
immuungeheugen, zoals dat heet. Dat wil zeggen dat je diep in je cellen 
nog weet hoe het virus eruitziet. Dus als het virus je weer besmet, word 
je wel een beetje ziek, krijg je een beetje keelpijn of koorts. Maar na 
een paar dagen komt je immuunsysteem in actie tegen het virus, omdat het 
door het vaccin heeft geleerd hoe het het virus moet bestrijden.

Maar je hebt natuurlijk altijd die groep kwetsbare mensen met een slecht 
immuunsysteem. Die hebben straks mogelijk echt een probleem, want bij 
hen kan het virus die geheugenimmuniteit wellicht overwinnen en ervoor 
zorgen dat ze heel ziek worden.

Wat wel tegen die derde prik in te brengen is, is dat het moreel lastig 
te verkopen is. De Wereldgezondheidsorganisatie zegt: er zijn allerlei 
landen waar gezondheidswerkers en leraren nog niet eens zijn ingeent. 
Geef die derde prik alsjeblieft aan die landen, als je vaccins over 
hebt.'


Heeft de Wereldgezondheidsorganisatie een punt?

'Nou, ik denk dat we echt moeten gaan wennen aan het idee dat het virus 
niet meer zo gevaarlijk is en meer een normale ziekte is. Het idee was 
altijd: we hebben een nieuw virus en we gaan inenten tot we 
groepsimmuniteit hebben. Nu is duidelijk: dat is een illusie. Maar de 
vaccins houden wel degelijk veel besmettingen, en ook ernstige ziekte, 
tegen. Zo komen we steeds meer in een situatie die we met de griep 
kunnen vergelijken: een ziekte die nog wel rondgaat, maar waarvan we de 
ergste gevolgen dankzij vaccinatie of eerdere infectie niet meer 
krijgen.

Dus het is wat normaler aan het worden. We komen nu in een fase waarin 
we het normale leven weer hervatten en niet elke besmetting meer 
proberen tegen te gaan. Al moeten we nog wel blijven oppassen dat de 
zorg niet overbelast raakt.'


Moet dan niet het label 'pandemie' van corona af?

'Dat is een hele goede vraag. Ik weet eigenlijk niet wanneer we dat 
label gaan heroverwegen. Een ziekte is een pandemie als die in een 
bepaalde mate mondiaal circuleert. En dat doet het nog steeds. Kijk maar 
naar het aantal doden in Brazilie, of naar Groot-Brittannie.

Intussen is corona wel steeds meer een pandemie voor ongevaccineerden 
aan het worden. Bij die groep zit nu de grootste gezondheidsschade, dat 
zijn overwegend de mensen die ermee in het ziekenhuis belanden en eraan 
overlijden. De groep mensen die ernstig gevaar loopt is veel kleiner 
geworden.'


Pandemie of niet, ik begrijp dat jouw rubriek 'Keulemans in Quarantaine' 
weer terugkomt.

'Haha! Man, dat was stom: ik dacht voor de vakantie dat de coronacrisis 
wel op z'n einde liep, en dat alle vragen wel beantwoord waren. Maar ik 
merk dat er toch nog veel vragen leven bij onze lezers. En in deze vorm 
kan ik vragen beantwoorden die anders niet zomaar de krant zouden halen. 
Mijn eerste nieuwe aflevering zal gaan over de vraag: 'Ben je na een 
infectie net zo beschermd als na een vaccinatie?'. Dat is een vraag die 
ik vaak krijg. Het is goed dat eens uit te zoeken, maar het is niet 
direct iets wat je in een nieuwsstuk zet.

Dus we gaan nog een rondje van die rubriek draaien. Het is ook een goede 
gelegenheid om allerlei geruchten die rondgaan op sociale media te 
checken. Ook mensen die bijvoorbeeld sceptisch zijn ten opzichte van 
vaccins hebben vaak goede en terechte vragen die we eerlijk moeten 
beantwoorden, vind ik.'

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.