[D66] Groundhog Day: Coronabeleid epische mislukking volgens experts (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #793)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Algemeen Dagblad
Datum:  3 november 2021
Auteur: Sander van Mersbergen
URL:    
https://www.ad.nl/dossier-coronavirus/coronabeleid-epische-mislukking-volgens-experts-met-persconferentie-alleen-red-je-het-niet~ad29a3d3/


Coronabeleid 'epische mislukking' volgens experts: 'Met
persconferentie alleen red je het niet'
-------------------------------------------------------

Als je (opnieuw) verrast wordt door een virus dat al twintig maanden 
onder ons is: is dat pech of falen? Hoogleraren zijn kritisch. 'Dit is 
een epische mislukking.'

Wat het kabinet precies verkeerd doet, daar zijn hoogleraren Bas van den 
Putte en Arjen Boin het niet over eens. Maar dat het kabinet gefaald 
heeft nu er gisteren weer nieuwe, strengere maatregelen aangekondigd 
zijn, dat lijdt volgens hen geen twijfel. 'Ze falen op het punt waar ze 
telkens weer op falen', zegt Van den Putte, hoogleraar 
Gezondheidscommunicatie aan de Universiteit van Amsterdam. 'De 
communicatie schiet volledig tekort.'

Boin (hoogleraar Publieke Instituties en Governance in Leiden) noemt het 
optreden van Rutte en De Jonge dit najaar zelfs 'een epische 
mislukking'. 'Het is zo'n herhaling van zetten. Er is een schrijnend 
gebrek aan lerend vermogen.'


Randjes

Goed, even bij het begin beginnen. Zowel Van den Putte als Boin 
constateren dat het kabinet met de versoepelingen van september - weg 
1,5 meter, minder thuiswerken, de meeste voorzieningen weer open, al dan 
niet met coronapas - een stap verder ging dan dat het Outbreak 
Management Team (OMT) destijds adviseerde. Van den Putte: 'Je ziet dat 
het kabinet de randjes op zoekt. Het was heel voorspelbaar dat we weer 
op dit punt zouden belanden.'

In september bood het OMT wel ruimte voor een aantal versoepelingen, 
maar niet voor zoveel tegelijk. Het loslaten van de 1,5 meter werd 
gesteund, net als een bredere inzet van de coronapas. Het 
wetenschappelijke orgaan adviseerde echter tegen versoepeling van het 
thuiswerkadvies en tegen het openstellen van discotheken. Ook was het 
OMT geen voorstander van het meteen weer toestaan van 'meerdaagse 
binnenfestivals', zoals het Amsterdam Dance Event. Gisteren meldde de 
GGD in Amsterdam dat meer dan duizend bezoekers van dat evenement besmet 
zijn geraakt, ondanks het daar verplichte coronatoegangsbewijs.


Toch weer verrast

En dus stonden Rutte en De Jonge gisteren weer achter het 
spreekgestoelte, om te zeggen dat we toch weer zijn verrast, dat het 
toch weer strenger moet. Boin kan zijn irritatie over die gang van zaken 
maar moeilijk verbergen. 'Het is elke keer hetzelfde. En ze zeggen niet: 
sorry, wij hebben het fout gedaan. Terwijl iedereen die er verstand van 
heeft - het OMT, het Red Team - voorspelde dat het zo zou gaan. In 
Israel en Groot-Brittannie zag je al waar massale versoepelingen toe 
leidden. Maar het kabinet heeft geen zin meer om offers te vragen van 
het volk. Ze drijven mee op het maatschappelijk sentiment. Dat is 
beschamend. Dan ben je geen leider, dan ben je geen knip voor de neus 
waard.'

Volgens Boin heeft het kabinet Nederland 'een sprookje voorgetoverd'. 
'Virologen roepen al heel lang dat je je niet uit een pandemie kunt 
vaccineren. Maar de lijn die het kabinet uitdroeg, was toch dat als 
iedereen maar een shot zou halen, dat het dan gedaan zou zijn met 
corona. Een idioot hoog percentage van de Nederlanders, 86 procent, is 
ook gevaccineerd. En toch gaat het nu weer de verkeerde kant uit. Dan 
klopt het verhaal dat je verteld hebt gewoon niet.'

Het is niet zo dat het kabinet tijdens het bekendmaken van de 
versoepelingen geen enkel voorbehoud maakte. Zowel Rutte als De Jonge 
waarschuwden tijdens de persconferentie van 14 september dat er nog 
steeds een golf kon komen, omdat een kleine twee miljoen mensen nog niet 
gevaccineerd waren. Daarbij werd ook gewezen op het risico dat de zorg 
weer overbelast kon raken. 'Met de paar maatregelen die straks nog 
overblijven, proberen we dat te voorkomen', zei De Jonge destijds.


Te weinig communicatie

Echt blijven hangen is die boodschap niet, denkt Van den Putte. 'Ik denk 
dat de toen aangekondigde maatregelen op zich nog wel voldoende zouden 
zijn geweest, als ze maar nageleefd waren. Maar er is gewoon te weinig 
communicatie. Met een persconferentie alleen red je het niet. Je moet 
telkens herhalen wat de maatregelen zijn, en waarom die belangrijk en 
effectief zijn. De 1,5 meter is nog steeds een dringend advies: prent 
dat mensen in. Elkaar knuffelen is niet verstandig: zorg dat mensen 
daaraan herinnerd worden. En als een coronabewijs verplicht is, moet je 
dat ook handhaven.'

Het is de vraag of mensen hun rol in het geheel nog wel zien; of ze de 
noodzaak voelen om hun gedrag aan te passen. Een snelle rekenoefening 
leert dat er nu ongeveer vijftig volledig gevaccineerden op de ic 
liggen, op een totaal aantal van 11,7 miljoen volledig gevaccineerde 
Nederlanders.  Een op de 234.000 dus, ongeveer. Dat is nog minder dan 
verwaarloosbaar.

Toch denkt Van den Putte dat veel mensen nog steeds hun 
verantwoordelijkheid willen nemen, als hen dat gevraagd wordt. 'Mensen 
die gevaccineerd zijn kunnen het virus nog steeds overdragen, en zo 
anderen in gevaar brengen. Dat willen ze niet. Bovendien wil niemand dat 
de operatie van zijn of haar vader of moeder uitgesteld wordt, omdat de 
ziekenhuizen weer vol liggen. Maar dan moet je hen wel blijven 
herinneren aan de dingen die ze moeten doen.'

Boin is een stuk pessimistischer dan zijn collega. Hij voorspelt dat de 
maatregelen die gisteren aangekondigd werden - scherpere handhaving, 
vaker thuiswerken, een mondkapje op en op meer plekken de QR-code laten 
zien - 'geen enkele zode aan de dijk zetten'. 'Over twee of drie weken 
staan ze er weer, en dan heeft het nieuwe pakket nul effect gehad. De 
coronapas verplichten in de dierentuin of in het zwembad, hoeveel 
besmettingen ga je daarmee voorkomen?'

Ondertussen is het effect van de bredere inzet van de QR-code volgens de 
Leidse hoogleraar dat ongevaccineerden steeds meer in de verdrukking 
komen. 'Het kabinet slaat routinematig de adviezen van wetenschappers in 
de wind, maar als het vervolgens misgaat, krijgen ongevaccineerden de 
schuld. Ik vind het een gevaarlijke ontwikkeling, en ik ben bang dat het 
alleen maar verder gaat. Mensen dreigen systematisch uitgesloten te 
worden. Er is een groep mensen die geen vaccin kan nemen, zij worden 
hier ook slachtoffer van. En de kleine groep mensen die geen vertrouwen 
in de overheid heeft, drijft alleen maar verder weg.'

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.