[D66] Andre Rouvoet: 'Nieuwe crisisorganisatie is nodig' (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #674)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   NRC Handelsblad
Datum:  24 mei 2021
Auteur: Pim van den DoolRik Wassens
URL:    
https://www.nrc.nl/nieuws/2021/05/24/nieuwe-crisisorganisatie-nodig-a4044706


Andre Rouvoet: 'Nieuwe crisisorganisatie is nodig'
--------------------------------------------------
Gezondheidscrisis GGD's zijn niet toegerust voor gezondheidscrises. Meer 
geld en een nieuwe organisatie zijn nodig, schrijven ze de informateur.

Om toekomstige pandemieen of andere gezondheidscrises goed te kunnen 
bestrijden, is een nieuwe, landelijk aangestuurde crisisorganisatie 
nodig. Daarvoor pleit GGD GHOR Nederland, de vereniging van de 25 
regionale GGD-directeuren, deze dinsdag in een brief aan informateur 
Mariette Hamer. De GGD's vragen in de brief structurele investeringen 
van 600 miljoen euro per jaar van een volgend kabinet, omdat zij volgens 
voorzitter Andre Rouvoet decennialang financieel 'uitgekleed' zijn.

Rouvoet zegt dat de landelijke crisisstructuur, inclusief zijn GGD's, 
'niet toegerust en voorbereid' waren op een pandemie. De regionaal 
georganiseerde GGD's moesten vorig jaar plotseling een nationale crisis 
bestrijden en dat ging moeizaam. De GGD kreeg veel kritiek op de trage 
uitbreiding van de testcapaciteit en het al snel moeten stoppen van het 
volledige bron- en contactonderzoek. Volgens Rouvoet misten zij door 
jarenlange bezuinigingen 'robuustheid en het opschalingsvermogen'. 
Desondanks klaarden de GGD's volgens hem 'een megaoperatie'.

Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) had wettelijk de regie 
over de coronabestrijding, maar had niet de macht om de GGD's aan te 
sturen. In de praktijk probeerde hij dat wel. 'Bij een volgende crisis 
moeten we het niet laten aankomen op improvisatie of last 
minute-oplossingen', vindt Rouvoet.

Als het om de GGD's zelf gaat, waarschuwt Rouvoet de politiek voor al te 
veel hervormingsdrang. Vanuit het ministerie van Volksgezondheid kwam 
tijdens de crisis vaak de klacht dat de GGD's te losjes zijn 
georganiseerd en onvoldoende als een organisatie konden worden 
aangestuurd. Rouvoet erkent dat er regionale verschillen zijn, maar 
vindt dat buiten crisistijd geen probleem. 'Publieke gezondheid is dicht 
bij de lokale situatie zitten. De gezondheidsproblematiek in Drenthe 
vraagt echt iets anders van een GGD dan die in Rotterdam.'

Rouvoet hoopt daarom dat de politiek er niet voor kiest de GGD's meer 
rechtstreeks vanuit Den Haag te gaan aansturen. Zo'n oplossing wordt in 
GGD-kringen 'niet heel warm ontvangen', zegt hij. 'Ik ken wel een aantal 
landelijk georganiseerde publieke diensten die niet vlekkeloos 
functioneren. Het gaat niet vanzelfsprekend beter als je het allemaal 
vanuit Den Haag doet.'


'Crisispoot onder dak bij RIVM'

Tijdens een crisis ligt dat anders, erkent Rouvoet. De GGD's willen dat 
een volgend kabinet werk maakt van 'een centraal aangestuurde 
crisisorganisatie met duidelijk mandaat'. Rouvoet denkt dat zo'n 
organisatie het beste kan worden ondergebracht bij het RIVM. 'Creeer 
daar een crisispoot, die je kunt activeren als er een gezondheidscrisis 
is', zegt Rouvoet. 'Dat geeft de minister van Volksgezondheid meer 
slagkracht, dan zijn de lijnen helderder.'

Bij de financiering van de GGD's is volgens Rouvoet meer landelijke 
sturing nodig. Zij krijgen hun geld van gemeenten, die in tijden van 
financiele problemen vaak sneden in hun budgetten. Dat is onwenselijk, 
zegt Rouvoet. Het leidt tot grote verschillen in waar GGD's in 
investeren: de ene steekt wel veel geld in infectieziektenbestrijding, 
de ander niet. Rouvoet wil 'een structureel budget' voor de publieke 
gezondheid. 'Op basis daarvan bieden de GGD's overal hetzelfde aan: een 
soort basisvoorziening. Het moet niet uitmaken of je in Zwolle, Heerlen 
of Den Helder woont.'

Voor de infectieziektebestrijding moeten de GGD's een vast bedrag 
krijgen, 100 miljoen euro per jaar. Vooral het tekort aan IZB-artsen, 
gespecialiseerd in infectieziektebestrijding, speelde de GGD parten met 
opschalen, zegt Rouvoet. 'Je kunt wel - en dat hebben we ook gedaan - 
achtduizend mensen opleiden en bron- en contactonderzoek laten doen, 
maar die vallen onder medische supervisie en dus heb je ook specialisten 
nodig.'


Landelijk aanpakken

De ict-systemen van de GGD wil Rouvoet op landelijk niveau aanpakken. 
Middenin de pandemie moesten de GGD's voor de coronatesten - en later 
ook het vaccineren - een geheel nieuw systeem neerzetten: CoronIT. Het 
programma voor bron- en contactonderzoek, HP Zone, was verouderd en niet 
gemaakt om op landelijke schaal te werken. 'Iedereen had zijn eigen 
IT-oplossingen, wat prima werkte tot corona iets anders vroeg.' 
Communicatie en onderlinge samenwerking werden bemoeilijkt, zegt 
Rouvoet.

Aan het volgende kabinet vraagt hij voor betere informatievoorziening 
jaarlijks honderd miljoen. 'We willen niet weer afhankelijk zijn van een 
appathon [app-tests]. Ik wil de systemen aan de voorkant klaar hebben, 
ook wat betreft koppeling met het RIVM.'

Door alle bezuinigingen en aandacht voor de pandemie, is volgens de 
GGD's ook duidelijk geworden dat de uitvoering van hun normale taken 
'piept en kraakt'. Rouvoet pleit naast de investeringen in de 
infectieziektebestrijding bijvoorbeeld voor flink meer geld voor 
jeugdgezondheidszorg. 'Daar investeren we in Nederland nu heel weinig 
in, wat tot extra druk op de jeugdzorg leidt.' De GGD's willen 100 euro 
extra voor ieder kind, in totaal 300 miljoen. Preventie is er een 
belangrijk onderdeel van, zegt Rouvoet. 'We moeten nu de keuze maken 
voor publieke gezondheid: gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering 
en preventie. Niet als leuke projecten, maar structureel. Dat is veel 
breder dan vragen om een crisisorganisatie als er weer een pandemie 
komt.'

--------
(c) 2021 Mediahuis