[D66] Oorzaak van bijwerking AstraZeneca-vaccin ontdekt (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #587)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  21 maart 2021
Auteur: Ellen de Visser
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/oorzaak-van-bijwerking-astrazeneca-vaccin-ontdekt-behandeling-goed-mogelijk~b23a76622/
Ref:    https://en.wikipedia.org/wiki/Heparin-induced_thrombocytopenia
         https://en.wikipedia.org/wiki/Immune_thrombocytopenic_purpura


Oorzaak van bijwerking AstraZeneca-vaccin ontdekt, behandeling
goed mogelijk
--------------------------------------------------------------

Bloedexperts hebben ontdekt waarom het AstraZeneca-vaccin in zeldzame 
gevallen een ernstige stoornis in de bloedstolling veroorzaakt. Er 
blijkt sprake van een extreme reactie van het immuunsysteem waardoor 
antistoffen worden aangemaakt tegen de eigen bloedplaatjes. Het goede 
nieuws is dat de aandoening valt op te sporen en te behandelen.

Afgelopen weken zetten ruim twintig Europese landen de vaccinaties met 
het AstraZeneca-vaccin stop na meldingen van een mysterieuze ziekte, een 
combinatie van trombose en een verlaagd aantal bloedplaatjes. Het 
veiligheidscomite van de EMA, de Europese medicijnautoriteit, telde 
uiteindelijk 25 gevallen: patienten kregen na de vaccinatie te maken met 
stollingen in de hersenen of in het hele lichaam. Negen van hen 
overleden.

EMA-directeur Emer Cooke zei donderdag nog dat er geen definitief bewijs 
was voor een link tussen het vaccin en de zeldzame aandoening. Inmiddels 
hebben Duitse, Britse en Italiaanse artsen in het bloed van hun 
patienten dezelfde antistoffen ontdekt. 'Het lijkt me nu wel duidelijk 
dat er een verband is met het vaccin', zegt hoogleraar Hugo ten Cate, 
trombose-expert aan het Maastricht UMC. Het risico op de bijwerking is 
extreem klein, beklemtoont hij: het gaat om een op de miljoen 
gevaccineerden.

De ziekte lijkt op een syndroom met de naam HIT, waarbij het 
immuunsysteem zo sterk wordt geactiveerd dat het lichaam antistoffen 
aanmaakt tegen de eigen bloedplaatjes. Bloedplaatjes hebben de functie 
van een soort inwendige pleister, ze vormen bij bloedingen de eerste 
hulptroepen. De antistoffen binden aan de bloedplaatjes, legt Ten Cate 
uit, en na contact met cellen van de vaatwand dragen ze vervolgens bij 
aan de vorming van bloedstolsels. Zo ontstaat een uitzonderlijke 
combinatie van te weinig bloedplaatjes (waardoor bloedingen ontstaan) en 
trombose (waardoor de bloedbaan verstopt kan raken).


Zieker

Vrijdagavond werd duidelijk dat hetzelfde ziektebeeld zich ook na 
vaccinatie (in feite een kunstmatig opgewekte infectie) kan voordoen. 
Zowel de Britse hoogleraar Marie Scully als haar Duitse collega Andreas 
Greinacher en de Italiaanse trombose-expert Marco Cattaneo bleken de 
antistoffen te hebben ontdekt bij patienten met de bloedstollingsziekte, 
die kort daarvoor met het AstraZeneca-vaccin waren ingeent. 'In korte 
tijd hebben zij alle Europese collega's op de hoogte gebracht', aldus 
Ten Cate.

Dat is van groot belang, zegt hij, omdat artsen nu weten wat ze moeten 
doen bij een patient met het ziektebeeld. 'Het medicijn van eerste keus 
bij problemen met bloedstolling, de bloedverdunner heparine, moet bij 
hen nu juist niet worden gebruikt, daar worden ze alleen maar zieker 
van.' De experts adviseren om patienten een infuus te geven met 
immunoglobulinen, waarmee het afweersysteem weer in balans wordt 
gebracht. HIT kan met een antistoffentest worden opgespoord.

Waarom de auto-immuunziekte zich vooral bij relatief jonge 
gevaccineerden en dan vooral bij vrouwen voordoet is nog niet duidelijk. 
Mogelijk roept het vaccin bij jonge mensen een krachtigere immuunreactie 
op dan bij ouderen, zegt Ten Cate, en dat maakt de kans ook groter dat 
die reactie bij hen doorschiet. Bij vrouwen kunnen hormonale factoren 
meespelen, denkt hij. Zo is bekend dat de pil heel soms ook trombose kan 
veroorzaken. In Nederland (300 duizend AstraZeneca-vaccinaties) is de 
uitzonderlijke aandoening nog niet vastgesteld.

Amerikaanse artsen rapporteren sinds kort over patienten die na inenting 
met het Pfizer- of Moderna-vaccin een andere zeldzame 
bloedstollingsziekte oplopen. Het gaat om ITP, waarbij ook antistoffen 
worden gemaakt tegen de eigen bloedplaatjes. Vakblad The American 
Journal of Hematology kwam vorige maand uit op zeventien gevallen, 
onbekend is nog of het vaccin de oorzaak is. Maar zelfs dan zou ook die 
bijwerking uiterst zeldzaam zijn: in de Verenigde Staten zijn al meer 
dan 20 miljoen mensen met een van de twee vaccins ingeent.

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.