[D66] Column: Vaccinatiepolitiek (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #582)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   De Groene Amsterdammer #10-11
Datum:  10 maart 2021
Auteur: Casper Thomas
URL:    https://www.groene.nl/artikel/vaccinatiepolitiek


Vaccinatiepolitiek
------------------

In de week dat er bijna vier miljoen in Leiden geproduceerde 
coronavaccins van farmaceut Johnson & Johnson in de VS arriveerden, had 
president Joe Biden goed nieuws voor zijn land. Eind mei zijn er genoeg 
doses beschikbaar om iedere volwassen inwoner van Amerika te vaccineren. 
Het Witte Huis had bemiddeld bij een deal tussen Johnson & Johnson, dat 
een vaccin heeft, en Merck, dat geen vaccin wist te ontwikkelen maar wel 
over productiecapaciteit beschikt. Met een beetje politieke regie 
blijken concurrerende bedrijven al gauw in staat tot een samenwerking 
waar iedereen wat aan heeft.

Prikken zetten is geen wedstrijd, klinkt het vooral in de landen die 
niet in de prijzen zouden vallen als het wel een wedstrijd zou zijn. 
Ondertussen tekenen zich mondiale verschillen af die niet anders te 
duiden zijn dan in termen van succes en falen. Het relatief hoge 
vaccinatietempo in Amerika (27 op honderd volwassenen zijn een eerste 
keer gevaccineerd) is een succes. Dat in het Verenigd Koninkrijk (34 op 
honderd) een nog veel groter. Europa, met minder dan negen, schiet 
daarbij vergeleken simpelweg tekort. Een staat, of een supranationaal 
samenwerkingsverband, is er om zijn burgers te beschermen. Als het gaat 
om de corona-uitbraak ben je op dit moment veiliger aan de overkant van 
het Kanaal of de Atlantische Oceaan. Daar wordt de basisfunctie van de 
staat wat corona aangaat aanzienlijk beter uitgevoerd.

Het succes is Amerika niet komen aanwaaien. De federale overheid heeft 
noodgrepen uitgehaald. Het begon met een intensief onderzoeksprogramma 
onder Trump. Biden trok vervolgens de landelijke regie naar zich toe. Er 
werden bevoegdheden aangewend die bestemd zijn voor oorlogstijd om de 
productie van vaccins te verhogen. Het leger werd ingezet voor de 
logistiek. De rampenbestrijdingsdiensten zijn geactiveerd. Het resultaat 
is dat Amerika binnenkort drie miljoen prikken per dag zet. 'Biden laat 
zien dat de Amerikaanse overheid werkt', concludeerde politiek 
commentator Fareed Zakaria in The Washington Post.

En wat de Amerikaanse president dus ook deed, was marktmeester spelen. 
In plaats van naar de winkel te gaan in de hoop dat er genoeg flesjes op 
de plank liggen, bemoeide het Witte Huis zich met de productieketen. 
Toen Johnson & Johnson dreigde te weinig vaccins te leveren, kregen ze 
een boos telefoontje van het Witte Huis dat het onacceptabel was. 'Je 
regelt het maar', was de boodschap. Kort daarna werd de deal met Merck 
gesloten. Amerika mag dan gelden als het land van de vrije markt, als 
het erop aankomt blijkt een staatsgeleide economie prima mogelijk. 
Duidelijk is ook dat Europa onvoldoende greep op de markt heeft.

Een van de Europese landen die op de verkeerde manier opvalt is 
Nederland, waar de coronabestrijding bestaat uit maatregelen die als een 
trekharmonica heen en weer gaan, waar zelfbenoemde experts met plannen 
komen om zieken en ouderen wekenlang in hotels onder te brengen of om 
alles maar te laten waaien. Al dat gehaspel had de pas kunnen worden 
afgesneden met een succesvolle vaccinatiecampagne.

Wat de Europese landen en de EU precies hebben gedaan en gelaten wordt 
ongetwijfeld onderwerp van vele onderzoeken en pogingen tot 
introspectie. Dat de uitkomst onvoldoende is, is een conclusie die nu al 
te trekken valt. Daarvoor volstaat het contrast met landen waarmee 
Europa zich in de regel vergelijkt. Dat is de reden om de 
vaccinatiepercentages van landen naast elkaar te leggen. Niet als flauw 
wedstrijdje, maar als graadmeter om het eigen beleid te kunnen 
beoordelen.

Ondertussen laten de gevolgen zich raden. De Europese Unie kan alleen 
bestaan als het bewijst van voldoende nut te zijn in de ogen van haar 
burgers. Als het gaat om noodzakelijke bescherming tegen een ongekende 
bedreiging voor de volksgezondheid toont het Europees blok zich niet 
daadkrachtig. Zo levert het coronatijdperk nieuwe brandstof voor 
euroscepsis en wordt een nieuwe generatie anti-EU-burgers gecreeerd. De 
Nederlandse parlementsverkiezingen zijn een eerste graadmeter hiervoor. 
Anti-establishment- en anti-EU-partijen hebben er een gevoelig argument 
bij als ze willen claimen dat Europa niet werkt.

Eind juli is iedereen die dat wil minstens een keer gevaccineerd, is nu 
de peperdure belofte van Hugo de Jonge. Het zal zijn tijd als 
verantwoordelijke wel duren. Het is te hopen dat hij gelijk krijgt. Er 
hangt inmiddels heel wat meer van af dan bescherming tegen een virus.

--------
(c) 2021 De Groene Amsterdammer