[D66] Onverwacht opgedoken lijst wildhandel in Wuhan (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #690)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  15 juni 2021
Auteur: Maarten Keulemans
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/onverwacht-opgedoken-lijst-bewijst-veel-meer-wildhandel-in-wuhan-dan-bekend-toen-corona-er-uitbrak~b0be82d5/
Ref:    https://www.nature.com/articles/s41598-021-91470-2.pdf


Onverwacht opgedoken lijst bewijst: veel meer wildhandel in Wuhan
dan bekend toen corona er uitbrak
-----------------------------------------------------------------

In Wuhan werden eind 2019 op grote schaal illegaal wilde dieren 
verhandeld die het coronavirus konden overbrengen op de mens. Dat blijkt 
uit een opmerkelijk document dat volslagen onverwachts is opgedoken: een 
lijst met diersoorten die in Wuhan over de toonbank gingen, toen het 
virus daar voor het eerst opdook bij de mens.

De lijst toont onder meer aan dat er behalve de grote Huanan-versmarkt 
nog zeker op drie andere markten levende exotische dieren werden 
verhandeld. Tot dusver ging de aandacht vooral uit naar de markt van 
Huanan, omdat veel van de vroegst ontdekte patienten die markt hadden 
bezocht. Maar verspreid over de stad waren er nog eens zeker tien andere 
verkooppunten van wilde dieren.

De lijst, gepubliceerd door wetenschapsblad Scientific Reports, zou 
zomaar eens het 'tussendier' kunnen bevatten dat het coronavirus van 
vleermuizen op het Chinese platteland naar de mens heeft gebracht. 
Tussen de 38 diersoorten die erop staan, staan onder meer zoogdieren 
waarvan bekend is dat ze gevoelig zijn voor sars-achtige coronavirussen. 
Zoals nertsen, bamboeratten, civetkatten, wasberen en wezels.


Bizar toeval

Het is door bizar toeval dat de lijst bestaat. Toen de coronacrisis 
uitbrak, waren Chinese, Britse en Canadese onderzoekers al drie jaar 
bezig de dierenhandel in Wuhan in kaart te brengen, op zoek naar de voor 
mensen dodelijke tekenkoorts SFTS. Daartoe volgde men de handel in 17 
marktstallen, verspreid over vier markten in Wuhan.

'We hadden toevallig iemand op de juiste tijd op de juiste plek', 
vertelt zooloog Chris Newman, aan de telefoon vanuit Canada. 'Wie had 
kunnen bedenken dat er een heel nieuw pandemisch virus zou opduiken?' De 
groep telde in tweeenhalf jaar tijd in totaal zo'n vijftigduizend 
exotische dieren. Toen het coronavirus opdook, gingen er in Wuhan 
maandelijks zo'n twaalfhonderd dieren over de toonbank, schrijven de 
onderzoekers. Vaak illegaal, maar oogluikend gedoogd door de 
plaatselijke autoriteiten.

Dat zijn dus precies de gegevens die de WHO zo schreeuwend miste, toen 
die in januari tien knappe koppen naar Wuhan stuurde, op zoek naar de 
herkomst van het virus. Viroloog Marion Koopmans, een van de deelnemers, 
steekt haar irritatie dan ook niet onder stoelen of banken. 'Ik dacht: 
shit, had dit even gedeeld. Hoe kan het nu dat deze informatie, in een 
tijd waarin we hebben afgesproken alle data snel en publiekelijk te 
delen, zo lang blijft hangen?'


Schubdieren

Maar Newman was vooral bezig de lijst volgens de regelen der kunst 
gepubliceerd te krijgen. 'We wilden niet overkomen als zomaar wat mensen 
met zomaar wat data uit Wuhan.' Bovendien vonden de wetenschappers op de 
markten van Wuhan geen vleermuizen of schubdieren, legt hij uit. 'Dat 
maakte publicatie van ons onderzoek een stuk gecompliceerder. Er was 
aanvankelijk een sterk geloof dat schubdieren hier iets mee te maken 
hadden. En die hebben we niet gevonden.'

Koopmans is vooral geinteresseerd in andere dieren op de lijst. 
Wasbeerhonden, bijvoorbeeld. 'Die staan in aantallen verhandelde dieren 
hoog op deze lijst. En we weten uit experimenten dat wasbeerhonden 
geinfecteerd kunnen raken door coronavirussen, terwijl ze er nauwelijks 
ziek van worden. Dat maakt ze voor zo'n virus een veel geschiktere 
broedplaats dan bijvoorbeeld nertsen, die zo gevoelig zijn voor dit 
coronavirus dat het er als het ware razendsnel doorheen brandt.'

Daarnaast werd er in Wuhan levendig gehandeld in eekhoorns, egels, 
bergmarmotten, hazen, wasberen, duiven, slangen, kraaien en zelfs 
muntjaks, everzwijnen en krokodillen. Vaak werden die levend aangeboden 
en ter plekke geslacht, vertelt Newman, meestal om als delicatesse te 
worden opgegeten. Van veel dieren op de lijst is niet goed bekend in 
hoeverre ze kunnen dienen als 'kweekvat' voor coronavirussen, 
eenvoudigweg omdat daar nog geen onderzoek naar is gedaan.


Monsters

Dat de WHO-missie in Wuhan niet door de plaatselijke autoriteiten op de 
hoogte is gesteld van de handel, zal komen doordat men er eenvoudig niet 
vanaf wist, denkt Koopmans. 'We hebben er uiteraard wel naar gevraagd. 
Maar je hebt hier te maken met mensen die vanaf bovenaf zijn ingevlogen, 
die kennen de details van de situatie ter plaatse niet.' Bioloog Zhao 
Min-Zhou die in Wuhan de kramen af ging daarentegen is 
oud-douaneambtenaar, met een groot netwerk in de illegale en semi-legale 
wildhandel, vertelt Newman.

Of de dierenlijst het makkelijker maakt de herkomst van het virus te 
vinden, is de vraag. 'Dit is een late bevestiging van wat we al 
vermoedden: dat er daar op die markten wel degelijk veel levende dieren 
werden verhandeld', zegt Koopmans. De dieren zelf zijn allang verdwenen. 
En wattenstaafjestests of andere monsters heeft Zhao niet genomen. 'Dus 
komen we toch weer terug bij de aanbevelingen in ons rapport', zegt 
Koopmans. 'Ga op zoek naar de plaatsen waar de wildfarms waren 
gelokaliseerd die leverden aan deze markten.'

In elk geval druist de soortenlijst in tegen de recentelijk veel 
herhaalde theorie dat het coronavirus afkomstig zou zijn uit het 
Virologisch Instituut van Wuhan. In een andere publicatie, ook in 
Scientific Reports, komen Britse wetenschappers met nieuw, technisch 
bewijs dat die gedachte eveneens onderuithaalt: het nieuwe coronavirus 
mist de genetische 'hechtingen' die je zou verwachten bij een kunstmatig 
samengesteld virus.

Onduidelijk is in hoeverre de wildhandel in Wuhan weer is hervat. Na de 
uitbraak van het virus werden veel dierenkramen opgedoekt, en besloot 
China de 'wildboerderijen' voor exotische dieren in het zuiden van het 
land op te heffen. Maar onduidelijk is of de toch al half illegale 
dierenhandel daarmee weg is, zegt Newman. In de Chinese buurlanden is de 
wildfok en -handel nog springlevend.

'Er zou een veel strenger nageleefd verbod moeten komen op de consumptie 
van deze dieren', vindt Newman. 'Deze dieren worden weggerukt uit hun 
omgeving, en onder erbarmelijke omstandigheden verplaatst en verhandeld. 
Dat is schadelijk voor ecosystemen, een tragedie voor de dieren, en een 
tragedie voor de menselijke gezondheid.'

In hun publicatie gaat het team er prat op dat het alle dierenkramen in 
Wuhan in kaart heeft gebracht. Maar op de man af gevraagd, krabbelt 
Newman enigszins terug: 'Helemaal zeker weet je dat natuurlijk nooit.'

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.