[D66] Sywert van Lienden sluisde 9 miljoen euro naar persoonlijke holding (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #686, addendum 3)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  5 juni 2021
Auteur: Frank Hendrickx, Tom Kreling
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/ministerie-liet-van-lienden-voorwaarden-bepalen-bij-megaorder-hogere-prijs-en-vertrouwelijkheid~bda1e3dc/


Ministerie liet Van Lienden voorwaarden bepalen bij megaorder:
'hogere prijs' en 'vertrouwelijkheid'
--------------------------------------------------------------

Het ministerie van VWS gaf Sywert van Lienden de vrije hand bij het 
bepalen van de voorwaarden voor een lucratieve mondkapjesdeal van 100 
miljoen euro. De mediapersoonlijkheid mocht tal van eisen stellen: een 
'hogere prijs', 'vrijheid voor ondernemerschap' en 'vertrouwelijkheid'. 
Het ministerie willigde die allemaal in.

Dat blijkt uit geheime onderhandelingsstukken in handen van de 
Volkskrant die nog niet gedeeld zijn met de Tweede Kamer.

In de onderhandelingen met de overheid over de megaorder stelde Van 
Lienden zich op als eisende partij. De overheid moest aan allerlei 
voorwaarden voldoen voordat hij bereid was om samen te werken met het 
Landelijke Consortium Hulpmiddelen (LCH), de officiele inkooporganisatie 
van de overheid.

Op 13 april maakte Van Lienden een voorstel voor het ministerie met als 
aanhef: 'Voorwaarden om met LCH samen te kunnen werken.' In de inleiding 
staat: 'Naar aanleiding van de mail en het telefoongesprek met Bas van 
den Dungen (secretaris-generaal van het ministerie van Financien, red.) 
op 12 april geven we hieronder aan hoe we gevraagde samenwerking met LCH 
zouden kunnen vormgeven.'


Quality control

De voorman van de non-profitorganisatie Hulptroepen Alliantie stelt in 
het 12 pagina's lange stuk tal van eisen. Zo wil Van Lienden 'de quality 
control' van de mondkapjes in eigen hand houden, eist hij 'een duidelijk 
afnameschema' zonder al te veel inmenging van het LCH en bedingt hij 
'vrijheid voor ondernemerschap'. 'Inkoop voor LCH vindt plaats via nieuw 
op te richten entiteit: Relief Goods Alliance bv.'

Van Lienden geeft meteen aan dat hij als commerciele partner een hogere 
prijs gaat bedingen dan hij eerder deed namens zijn 
non-profitorganisatie, Hulptroepen Alliantie (ook dat eerste aanbod is 
in handen van de Volkskrant). 'Ten opzichte van het eerder gedane 
voorstel wordt in de driehoek kwaliteit, snelheid, prijs nu vooral 
gekozen voor snelheid en kwaliteit', zo staat in het stuk. 'De prijs zal 
iets hoger worden.'

De ex-gemeenteambtenaar had aanvankelijk via zijn non-profit stichting 
voorgesteld om voor 2,20 euro per stuk mondkapjes te leveren aan de 
overheid. Uiteindelijk kreeg hij als commerciele ondernemer een volledig 
door de overheid gefinancierde order van 20 miljoen mondkapjes voor 2,26 
euro per stuk en nog eens 20 miljoen mondkapjes voor 2,78 euro per stuk. 
VWS betaalde daardoor zo'n 13 miljoen euro meer dan in het 
non-profitaanbod. Aangezien ook nog eens het transport en de 
inklaringskosten werden overgenomen, liep het extra prijskaartje op 
richting de 20 miljoen.

Voor VWS was dat blijkbaar geen bezwaar. Afgelopen week werd via Follow 
The Money duidelijk dat de ondernemers tenminste 20 miljoen winst hebben 
gemaakt op de deal (Van Lienden 9 miljoen, twee partners elk ruim 5 
miljoen). Naar de buitenwereld hielden ze altijd vol 'om niet' te 
werken. Dat gebeurde met volle medeweten van de top van het ministerie, 
zo tonen de interne stukken aan.

Lagere ambtenaren en medewerkers van het LCH werden ondertussen juist in 
de veronderstelling gelaten dat het om een non-profitdeal ging. Binnen 
die groep is ontsteltenis ontstaan over de enorme winsten die zijn 
weggegeven. 'Er is tegen ons altijd gezegd dat deze partij door moest 
gaan omdat het onbezoldigd was', zegt een bron.


Minister Van Ark

De vertrouwelijke documenten in handen van de Volkskrant stroken niet 
met het officiele verhaal dat minister voor Medische Zaken Tamara van 
Ark tot dusver vertelt aan de Tweede Kamer. Volgens de VVD-bewindsvrouw 
deed het bedrijf van Van Lienden een aantrekkelijk aanbod om veel 
mondkapjes van goede kwaliteit voor een redelijke prijs te leveren. Het 
ministerie zou alle reden hebben gehad om daar op in te gaan.

In werkelijkheid onderhandelde VWS al met Van Lienden voordat zijn 
bedrijf uberhaupt bestond. Andere aanbieders moesten juist concrete 
aanbiedingen voorleggen bij het LCH. Die werden door professionele 
inkopers beoordeeld. Van Lienden kreeg zijn order via het ministerie, 
terwijl professionals binnen het LCH tegen waren.

Minister Van Ark zei donderdag in de Tweede Kamer dat de publicitaire 
dynamiek in die tijd - het ministerie lag onder vuur wegens een tekort 
aan beschermingsmiddelen - mogelijk een factor was bij het doordrukken 
van de order. 'Ik sluit niet uit dat het feit dat iemand zoveel 
publiciteit zocht en op zoveel plekken liet weten dat hij het zelf beter 
kon, een rol heeft gespeeld.'

Zeker is dat haar voorganger Martin van Rijn (PvdA) destijds met een 
inkooporganisatie wilde werken. Hij was bang dat Van Liendens 
non-profitorganisatie, die gefinancierd werd door onder andere CoolBlue, 
in de weg zou lopen en de prijzen kon opdrijven door in China ook 
mondkapjes in te kopen. Eerdere pogingen om Hulptroepen Alliantie op te 
laten gaan in het LCH waren op niets uitgelopen.

Na het commerciele pact met Van Lienden bleven de activiteiten van de 
non-profitorganisatie beperkt tot kleinschalige zorg. Het LCH hield de 
positie van belangrijkste inkooporganisatie.


Hoekstra

De onderhandelingen met Van Lienden werden namens VWS gevoerd door de 
secretaris-generaal van het ministerie van Financien. Hij viel formeel 
onder minister Wopke Hoekstra, maar een woordvoerder wees er eerder al 
op dat de topambtenaar destijds grotendeels bij VWS bijsprong. Als 
CDA-leider weigert Hoekstra ieder commentaar op de kwestie rond zijn 
partijgenoot.

Van Lienden zelf zegt al weken dat hij geen openheid van zaken kan geven 
vanwege een geheimhoudingsclausule. Uit het vertrouwelijke 
onderhandelingsstuk blijkt dat het voormalige lid van de 
CDA-verkiezingscommissie zelf aandrong op geheimhouding. Een van zijn 
voorwaarden om de overheid te helpen: 'De inhoud van onze overeenkomst 
is vertrouwelijk.'

VWS heeft zich ook aan die voorwaarde gehouden, totdat de Volkskrant 
drie weken geleden de geheime deals met Van Lienden onthulde.

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.