[D66] Luchtvochtigheid: Van Dissel weet het weer eens beter (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #513)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Algemeen Dagblad
Datum:  19 januari 2021
Auteur: Pim Dikkers
URL:    
https://www.ad.nl/binnenland/noodkreet-wetenschappers-we-maken-het-corona-thuis-te-aangenaam-en-daar-kunnen-we-iets-aan-doen~aef7dbf1/


Noodkreet wetenschappers: we maken het corona thuis te aangenaam
en daar kunnen we iets aan doen
----------------------------------------------------------------

Het moet nog echt koud worden en we zitten massaal binnen, in ons 
gortdroge (t)huis. Waar corona juist goed bij gedijt, betogen twee 
Brabantse wetenschappers. 'Maar er is nauwelijks aandacht voor, terwijl 
de oplossingen voorhanden zijn.'

'Was je handen stuk, houd 1,5 meter afstand en...gooi die 
luchtvochtigheid omhoog.' Hij, minister-president Mark Rutte, zegt dat 
laatste nooit tijdens corona-persconferenties. Dan doen Bas van de Wiel 
en Geert Keetels het zelf maar. Voor de Brabantse wetenschappers, beiden 
werkzaam aan de TU Delft, is de relatie tussen gortdroge binnenlucht en 
snellere verspreiding van corona zonneklaar. Er dreigt een rampscenario, 
stellen de twee.


Koud buiten, droog binnen

Hoe dat zo? Om het te kunnen begrijpen, eerst de theorie. 'Het is in de 
basis niet heel veel meer dan les een in de meteorologie', zegt de 
Tilburgse hoogleraar atmosferische fysica Van de Wiel. 'Hoe kouder het 
buiten is, hoe droger de lucht binnen wordt.'

In die droge lucht voelt corona zich senang. Uitgeademde virusdeeltjes 
hebben een 'waterschil', bij droogte is deze sneller verdampt. De 
kleinere druppeltjes blijven langer in een ruimte zweven, waardoor ze 
nog kleiner worden. Deze deeltjes worden vervolgens makkelijker 
overgedragen en dringen bovendien dieper door in de longen.

Dit verhaal is niet (helemaal) nieuw, denk alleen al aan Maurice 
'aerosol' de Hond. Maar misschien is het wel actueler dan ooit. De 
tweede coronagolf blijft maar over ons heen denderen. Het wordt alsmaar 
kouder. Dan is er ook nog die zo besmettelijke Britse virusmutatie. 
'Maar er is nauwelijks aandacht voor, terwijl de oplossingen voorhanden 
zijn', stelt Keetels, meteoroloog en stromingsdeskundige uit Etten-Leur.


Wat zeggen de instanties?

De twee wetenschappers staan zeker niet alleen in hun relaas. Duizenden 
collega's over de hele wereld ondertekenden afgelopen najaar een petitie 
om de (mogelijke) relatie tussen lage luchtvochtigheid en hoge 
coronaverspreiding op de agenda van de Wereldgezondheidsorganisatie 
(WHO) te krijgen. Met succes.

'Luchtvochtigheid van 40 tot 60 procent kan helpen om de verspreiding en 
overleving van het coronavirus in binnenruimten te beperken', stelde 
bijvoorbeeld ook het Europees Centrum voor ziektepreventie en 
‑bestrijding (ECDC) al. Maar in Nederland wil het RIVM er niet aan. 'We 
hebben ze eindeloos benaderd. Je komt er gewoon niet doorheen', zegt Van 
de Wiel.

Jaap van Dissel en co stellen zich op het standpunt dat mensen vooral 
via grote virusdruppels besmet raken. En die komen zelden verder dan 1,5 
meter. Vandaar ook dat het coronabeleid goeddeels op afstand houden is 
ingericht. Het ophogen van de luchtvochtigheid komt er niet in voor. Ten 
onrechte, betogen Van de Wiel en Keetels. 'Trek het naar 40 tot 60 
procent. Maar we worden niet gehoord in een land met 17 miljoen 
virologen. Als we dit serieus nemen, kun je het R-getal 
(reproductiegetal dat aangeeft hoe snel het virus zich verspreidt, red.) 
misschien wel met 0,1 of 0,2 drukken.'


'Gooi luchtvochtigheid omhoog'

Wat de twee niet snappen: er zijn al allerlei coronamaatregelen 
ingevoerd zonder dat er op dat moment 100 procent overtuigend 
wetenschappelijk bewijs voor was. Denk aan handen wassen of het dragen 
van een mondkapje. 'En nu ligt er bewijs en laat men het liggen', meent 
Keetels. 'Gooi nou eerst die luchtvochtigheid in huis omhoog, dan gaan 
we daarna wel discussieren. Het schaadt sowieso niet. Er zijn geen 
risico's aan verbonden. We roepen op tot normaal, zoals het in de zomer 
in huis is. Het is alleen maar bedoeld om de lage extremen eruit te 
halen.'

Er komen enkele tabellen op het scherm om hun verhaal kracht bij te 
zetten. Daarbij zie je in een oogopslag dat de ontwikkelingen van de 
coronapandemie in Nederland en de droogte van de lucht hand in hand 
gaan. Op de momenten tijdens het afgelopen coronajaar dat het aantal 
besmettingen, ziekenhuisopnamen en doden hoog was (de eerste en tweede 
golf), kroop de luchtvochtigheid buiten richting of onder het kritieke 
punt. Dat had dan ook weer een soortgelijk effect op de situatie 
binnenshuis.

Eenzelfde ontwikkeling is ook terug te zien tijdens de griepgolf van 
2018, die aan veel meer mensen het leven kostte dan gebruikelijk. 
Natuurlijk zijn er meer factoren dan droge lucht alleen die daar een 
(belangrijke) rol bij hebben gespeeld. 'Maar dit signaal is zo 
duidelijk.'

Het onderzoek van Van de Wiel en Keetels is nog in volle gang. Toch 
komen ze nu al met deze noodkreet. Er is haast bij, vinden ze. 'Het is 
nu crisis. Het pad van onderzoek is veel te traag en dit ligt er al dik 
bovenop. De oplossingen zijn ook simpel.'

In ieder geval deels. In openbare gebouwen ligt het gecompliceerder, 
bijvoorbeeld door de aanwezigheid van klimaatsystemen. Dat kan deze 
coronaperiode niet meer allemaal aangepakt worden. Maar wijzelf kunnen 
best het een en ander doen om de eventuele (extra) risico's thuis - de 
kiem van verreweg de meeste coronabesmettingen - te verkleinen.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Kader: Te droog in huis?

Hoe weet je dat het te droog is in je huis? Belangrijke aanwijzingen: 
een droge keel, statische haren en je huid voelt droog aan. Met een 
sensor, te koop voor een paar euro, kun je de luchtvochtigheid precies 
meten. 'Het is nu niet tastbaar voor veel mensen', zegt Van de Wiel. 
'Dat maakt het lastig. Maar met zo'n sensor word je met de neus op de 
feiten gedrukt. Zie het als stappenteller voor je huis.'

Om de luchtvochtigheid vervolgens op te hogen, zorgt een 
luchtbevochtiger voor het snelste en beste resultaat. Als zo'n apparaat 
te duur is (de goedkoopste modellen voor kleine ruimtes beginnen bij een 
paar tientjes), zijn er een paar alternatieven. 'Planten in huis, de was 
binnen drogen, de thermostaat een paar graden lager en een bakje water 
op de verwarming, kunnen al aanzienlijk helpen.'

Op termijn hopen de wetenschappers dat hun theorie ook buitenshuis voet 
aan de grond krijgt. Keetels stelt bijvoorbeeld voor een 
luchtvochtigheidsprotocol in het leven te roepen. Zoals we dat ook 
kennen bij extreme hitte en gladheid, waar regelmatig een 'code rood' 
voor wordt afgegeven.

'Maar voor dit verschijnsel is geen aandacht, terwijl je het verloop van 
luchtvochtigheid juist heel goed kan voorspellen. Je kunt nu 
bijvoorbeeld al zien (op rekenmodellen van weerinstituut KNMI, red.) dat 
het begin februari echt kritiek zou kunnen worden. Je zou op zulke dagen 
dan minder bezoek toe kunnen staan. Of adviseren om een ander soort 
mondkapje te dragen.'

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.