[D66] Burger vernietigend over corona-aanpak kabinet (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #844, addendum)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Vrij Nederland
Datum:  10 december 2021
Auteur: Thijs Broer
URL:    https://www.vn.nl/niemand-is-de-baas/


Niemand is de baas in Nederland, en Hugo de Jonge al helemaal niet
------------------------------------------------------------------

De chaos rond de boosterprik laat een hardnekkig patroon zien, schrijft 
Thijs Broer. Nederland is een land waar niemand de baas is, en al 
helemaal niet op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

In augustus moest Hugo de Jonge tot teleurstelling van zijn gezin zijn 
vakantie in Italie vroegtijdig afbreken vanwege de stijgende 
besmettingscijfers. Terwijl hij over de volle wegen door Duitsland 
terugreed, met zijn vrouw aan het stuur zodat hij zelf met Mark Rutte en 
zijn ambtenaren kon bellen, dacht hij: daar gaan we weer.

Toen De Jonge een paar dagen later tijdens een speciaal ingelaste 
persconferentie bekendmaakte dat de coronamaatregelen onverhoopt zouden 
worden verlengd tot 21 september, en dat nieuwe maatregelen niet uit te 
sluiten waren, dacht de rest van Nederland dat ook: daar gaan we weer.


A fine mess

Het is een hardnekkig patroon in het coronabeleid: steeds grijpt het 
kabinet te laat in, met halfslachtige maatregelen die steeds moeilijker 
uit te leggen zijn. Het meest pregnante voorbeeld is misschien wel 
Dansen met Janssen. Op 18 juni kondigde De Jonge een nieuwe reeks 
versoepelingen aan, die eerder van kracht zouden zijn dan voorzien in 
het openingsplan dat in het voorjaar werd opgesteld: per 26 juni 
verdween de mondkapjesplicht, de maximale groepsgrootte en het 
thuiswerken. Grote evenementen mochten weer doorgaan, met toegangstesten 
maar zonder mondkapjes en afstand houden. En de horeca mocht weer 
helemaal open, ook de nachtclubs en de discotheken. Vijf dagen later 
lanceerde de coronaminister nog een spontaan plannetje, buiten het OMT 
om: iedereen die wilde kon een prik van Janssen halen, en dan dezelfde 
avond nog naar de disco, op vertoon van een QR-code - terwijl het vaccin 
pas twee weken na inenting volledig werkt.

'Dansen met Janssen', noemde hij het tijdens een 'persmoment' in de hal 
van het ministerie.

Maar op 1 juli schoot het aantal positieve tests zo snel omhoog, dat De 
Jonge en Rutte zich half juli alweer gedwongen zagen tot nieuwe 
maatregelen: de nachtclubs en discotheken moesten de volgende dag alweer 
dicht, meerdaagse evenementen werden verboden. Tijdens de 
persconferentie ontstond zo'n grimmige sfeer, dat de twee 
coronakopstukken elkaar de volgende dag belden: 'Die persconferentie was 
gewoon bagger,' zei Rutte. 'Another fine mess we created'.


Hekkensluiter

Inmiddels is het december, en zijn nieuwe maatregelen over elkaar heen 
gebuiteld onder dreiging van de stijgende besmettingscijfers en de 
Omicron-variant. Alle horeca en niet-essentiele winkels dicht om vijf 
uur, terugkeer van de mondkapjes en de anderhalve meter, buitensport 
zelfs voor kinderen na vijf uur verboden. En het einde is voorlopig niet 
in zicht.

En intussen blijkt Nederland hekkensluiter in Europa bij het toedienen 
van de boosterprik. Op tal van locaties staan duizenden oude en 
kwetsbare mensen in de kou en de regen in de rij omdat de GGD'en niet op 
de toestroom zijn berekend. Ter verdediging verwijst Hugo de Jonge naar 
de Gezondheidsraad, die pas begin november met een langverwacht advies 
over de boosterprik kwam aanzetten, maar intussen zijn het de GGD'en en 
het ministerie zelf die hebben verzuimd tijdig een flinke 
boostercampagne op touw te zetten.

Aan de goede wil van de bevolking ligt het niet. Afgelopen week meldden 
zich binnen de kortste keren bijna tienduizend vrijwilligers - 
huisartsen, verpleegkundigen, geneeskundestudenten - om met het zetten 
van de prikken te helpen. Maar al die goede wil strandt in de 
bureaucratie. Veelzeggend was een twitterbericht van voormalig huisarts 
en ziekenhuisbestuurder Wim Schellekens, die zich ook als vrijwilliger 
heeft opgegeven, samen met een bevriende oud-huisarts. Ze kregen een 
oproep voor een 'intakegesprek', onlinetraining en instructie ter 
plaatse over drie weken. 'Voor ons is 5 min. medisch en 15 min. 
logistiek echt genoeg. Hoezo urgent?'

Waarop journalist Ton F. van Dijk, scherp als altijd, signaleerde: 'Dit 
is in een notendop het probleem: een overgeorganiseerd land gewend aan 
polderpolitiek moet opeens een acute crisis bestrijden.'


Circus

Precies dat patroon maken Peter Kee en ik zichtbaar in ons nieuwe boek 
Code rood. Het verhaal achter het coronabeleid: Nederland is een land 
waar niemand de baas is, en al helemaal niet op het ministerie van VWS. 
De zorg is in Nederland zo decentraal georganiseerd, dat de minister 
niet beschikt over doorzettingsmacht, maar wel als 
hoofdverantwoordelijke wordt aangesproken. En intussen lopen tal van 
belangengroepen in het poldercircuit een consistent beleid in de weg.

Ook aan het begin van het vaccinatieprogramma vorig jaar was dat patroon 
te zien. Pas in november kwam de Gezondheidsraad met een advies. Ondanks 
waarschuwingen van experts als coronagezant Feike Sijbesma zette VWS in 
op niet meer dan twee vaccins - AstraZeneca en Janssen - waarna Pfizer 
als eerste vaccin op de markt bleek te komen en de hele 
vaccinatiestrategie moest worden omgegooid. En vervolgens begon de ene 
na de andere belangengroep te eisen als eerste aan de beurt te komen: 
het ziekenhuispersoneel, de politiebonden en de boa's, de 
onderwijsbonden, de Landelijke Huisartsenvereniging, de 
vrachtwagenchauffeurs, de ME'ers, want 'deze mensen kunnen echt fysiek 
contact niet voorkomen. Ze zitten ook met z'n allen in een ME-bus.'

Je kan er donder op zeggen dat dat circus ook dit jaar weer op gang komt 
als de ouderen en de kwetsbaren straks hun booster eindelijk hebben 
gekregen.

Intussen heeft Hugo de Jonge alvast geroepen dat de geldigheid van de 
QR-code in februari vervalt voor wie dan nog geen boosterprik heeft 
gekregen - zoals het er nu naar uitziet een volstrekt onhaalbaar doel. 
Ook dat is tijdens de coronacrisis een herhalend patroon gebleken. 'De 
Genesis 1-strategie', noemt Hugo de Jonge dat zelf: Zeg: 'er zij licht' 
en er is licht. Keer op keer stelt de onmachtige minister ambitieuze 
doelen om het ambtenarenkorps tot grotere prestaties aan te zetten, want 
als het is aangekondigd, moeten ze wel. Zodat de ambtenaren op het 
ministerie ongetwijfeld ook denken: daar gaan we weer.

En zo modderen we voort, de winter in, en kalft het vertrouwen in het 
coronabeleid zienderogen af.

--------
(c) 2021 Vrij Nederland