[D66] Vaccinweigeraar met spijt: 'Mijn ogen zijn geopend. Ik ben gered door het ziekenhuis' (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #737)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  4 augustus 2021
Auteur: Hessel von Piekartz en Ellen de Visser
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/vaccinweigeraar-met-spijt-mijn-ogen-zijn-geopend-ik-ben-gered-door-het-ziekenhuis~bda833b4/


Vaccinweigeraar met spijt: 'Mijn ogen zijn geopend. Ik ben gered door
het ziekenhuis'
---------------------------------------------------------------------

Geen coronavaccin willen en vervolgens doodziek worden. Zulke patienten 
treffen artsen deze weken op de ic's aan. 'Ze zijn ziek, gruwelijk ziek. 
Dan komt de eerlijkheid boven. Ze vertellen dan: ik ben verkeerd 
beinvloed.'

Zijn vrouw had hem nog zo aangespoord het vaccin te nemen, maar 
Jefferson van der Heijden (43) uit Hellevoetsluis had zijn keuze 
gemaakt. Hij ergerde zich aan de opdringerige vaccinatieboodschap, vond 
de vele berichten in de media te pusherig, en dan steeds weer opnieuw 
die brief in de bus om toch vooral een prik te komen halen. Dat vaccin 
was bovendien wel erg snel ontwikkeld, wie weet wat daar allemaal in zou 
zitten. Trouwens: hij was jong en gezond, zo snel zou hij van corona 
niet ziek worden.

Totdat hij vorige week door de ambulance naar het Rotterdamse Erasmus MC 
moest worden gebracht: ruim veertig graden koorts, een dubbele 
longontsteking, hij kon niet meer praten, kreeg onmiddellijk extra 
zuurstof. Nu zit hij weer thuis op de bank, nog wat hoesterig en 
kortademig maar met een duidelijke boodschap: laat je vaccineren, kijk 
wat er kan gebeuren als je dat niet doet. 'Mijn ogen zijn geopend. Ik 
ben gered door het ziekenhuis, ik heb veel geluk gehad.' Hij heeft al 
zijn niet-gevaccineerde vrienden inmiddels overtuigd, vertelt hij: 'Ze 
hebben allemaal meteen een afspraak gemaakt. Ik wil het vaccin aan 
niemand opdringen, maar mensen moeten wel mijn verhaal horen. Dan zie je 
hoe fout het kan gaan.'

Het vaccin weigeren, daarvan de gevolgen ondervinden, en dan toegeven 
dat je een grote vergissing hebt gemaakt: door het hele land, van 
Amsterdam tot Heerlen en Rotterdam tot Den Bosch, staan artsen deze 
weken aan het bed van ernstig zieke patienten die openlijk hun spijt 
betuigen, vertellen ze aan de Volkskrant. De verhalen zijn soms 
dramatisch. Internist Guy Mostard van het Zuyderland-ziekenhuis in 
Heerlen vertelt over een gezonde man van nog geen 50 die hem zei dat 
complottheorieen op internet hem helemaal gek hadden gemaakt. 'Vlak 
voordat hij naar de ic werd gebracht, belde hij zijn vrienden op met de 
boodschap: laat je alsjeblieft vaccineren.' Internist Pieter Willem 
Kamphuisen van het Tergooi-ziekenhuis in Hilversum maakte mee dat een 
ouder echtpaar dat zich niet had laten vaccineren samen ziek werd, 
waarna een van beiden overleed en de ander niet naar de uitvaart kon.


Microchips en complottheorieen

Naast patienten met een immuunstoornis, bij wie het vaccin niet 
aanslaat, en enkele half-gevaccineerde patienten zijn verreweg de meeste 
covidpatienten in de ziekenhuizen niet gevaccineerd, zo blijkt uit een 
recente peiling. Het zijn patienten die meestal allang de kans hebben 
gehad om de prik te halen. Het levert in de ziekenhuizen heel wat nieuwe 
gespreksstof op. Artsen horen hoe nepnieuws, misinformatie, en 
spookverhalen van vrienden en familie de patienten hebben weerhouden van 
vaccinatie.

Het zijn openhartige gesprekken, zegt Shakiba Babri, arts-assistent 
interne geneeskunde aan het Erasmus MC. 'Een patient die ik vorige week 
sprak was bang om covid te krijgen, maar nog banger voor het vaccin. Hij 
dacht zelfs dat er misschien een microchip in verwerkt zat.'

Een andere patient van Babri was ervan overtuigd dat hij het vaccin niet 
meer nodig had omdat hij dacht dat hij toch al covid had gehad. 'Hij had 
eerder wat milde klachten gehad, dacht dat het corona was, maar heeft 
zich niet laten testen. Of hij het nou heeft gehad of niet: hij nam het 
vaccin niet en kwam in het ziekenhuis terecht. Het schrijnende is: hij 
was helemaal niet per se tegen vaccinatie. Nu heeft hij spijt dat hij 
niet naar een arts is gegaan voor informatie.'

In het Zuyderland-ziekenhuis noteren de artsen zelfs de beweegredenen 
van niet-gevaccineerde patienten in dossiers, vertelt internist Mostard. 
'Er staan allerlei aantekeningen bij: zo'n vaccin kan niet goed zijn, is 
te snel geproduceerd, of de patient dacht aan complottheorieen. Ga maar 
door.' Als hij patienten vraagt naar hun beweegredenen, krijgt hij vaak 
een eerlijk antwoord. 'Ze draaien er niet omheen, ze zijn ziek, 
gruwelijk ziek. Dan zie je meestal dat de eerlijkheid en het ware gevoel 
naar boven komen. Ze zijn op hun kwetsbaarst en zeggen wat ze werkelijk 
vinden. Ze vertellen dan: ik ben verkeerd beinvloed. Ik vind het bij ons 
werk horen om die waarom-vraag te stellen. Je komt erachter hoe iemand 
in het leven staat.'


Activistisch

Waar Nederlandse artsen zulke verhalen veelal voor zichzelf houden, 
vindt het relaas van spijtoptanten in het buitenland veelvuldig de weg 
naar het publiek. Medici proberen met de vaak angstaanjagende verhalen 
twijfelaars over de streep te trekken. Zo beschreef een dokter uit de 
Amerikaanse staat Arkansas eind vorige maand in een video op Facebook de 
'spijt op de gezichten' van niet-gevaccineerde ernstig zieke 
covidpatienten.

Een collega-arts uit Alabama schreef in een Facebook-post: 'Vlak voordat 
ze aan de beademing worden gelegd, smeken ze me om het vaccin. Dan houd 
ik hun hand vast en zeg ik dat het me spijt maar dat het te laat is. Als 
ze een paar dagen later overlijden, knuffel ik hun nabestaanden en zeg 
dat de beste manier om hun geliefde te herdenken is door zichzelf te 
laten vaccineren en iedereen aan te moedigen hetzelfde te doen.'

Nederlandse artsen kennen vergelijkbare verhalen, maar gebruiken die 
overtuigingstactiek nog niet. 'Wij zijn toch wat minder activistisch', 
zegt de Hilversumse internist Kamphuisen.

Toch kan het delen van persoonlijke verhalen van spijtoptanten een goede 
manier zijn om weigeraars en twijfelaars te overtuigen, denkt internist 
Mostard van het Zuyderland-ziekenhuis. 'Besluitvormers, ministers, het 
RIVM, artsen: ze hebben hun verhaal al honderd keer verteld. Er is een 
groep die zich niks aantrekt van autoriteiten, soms zijn het mensen die 
in complotten geloven. Als iemand die zelf tot die groep behoort naar 
buiten treedt, zou dat kunnen helpen.'

De spijtoptanten zelf staan daar bovendien vaak welwillend tegenover. 
Een paar maanden geleden zochten medewerkers van het 
Zuyderland-ziekenhuis zelfs mede op verzoek van een spijtoptant de media 
op met een foto van zwaar beschadigde longen. Na de tijdelijke prikstop 
van het AstraZeneca-vaccin vanwege een zeer zeldzame bijwerking riepen 
de artsen in een open brief op tot een daadkrachtiger vaccinatiebeleid. 
De voordelen van het vaccin wegen op tegen het minimale risico op een 
bijwerking, luidde hun boodschap. De patient wiens longfoto boven de 
brief stond, had het vaccin vanwege alle commotie geweigerd. 'We hoorden 
de enorme spijt in zijn stem en zagen de wanhoop in zijn ogen', schreven 
de artsen. 'Het virus had hem geveld en dat had wellicht niet gehoeven.'

Mostard, een van de ondertekenaars van de brief, herinnert zich nog hoe 
de patient in het ziekenhuis binnenkwam. 'Hij gaf duidelijk aan: breng 
het maar naar buiten. Laat zien wat de gevolgen zijn van mijn 
beslissing.'


Kwetsbaar

Hoewel verhalen van niet-gevaccineerden kunnen fungeren als wake-upcall, 
willen artsen hun opgenomen covidpatienten niet in het ziekenhuisbed tot 
de orde roepen. De patienten gaan tijdens hun opname door een zwaar 
proces: fysiek zijn ze op hun zwakst, vaak zijn ze angstig. Juist op 
zo'n moment moet je niet-gevaccineerde patienten niet veroordelen, zegt 
internist Kamphuisen. 'We hebben altijd een zorgplicht, we behandelen 
ook patienten die roken en longkanker of een hartinfarct krijgen.'

Je moet mensen nooit op hun zwakste moment wijzen op hun fouten, vindt 
ook Armand Girbes, hoofd van de ic-afdeling van het Amsterdamse VUmc. 
'We geven kwetsbare patienten geen trap na, dat is een heel belangrijk 
principe in de zorg.'

Bovendien heeft het lang niet altijd zin patienten of hun familieleden 
aan te spreken. Zelfs tijdens of na een covid-opname blijven sommigen 
het bestaan van het virus ontkennen, merkt Girbes. 'Ik sprak met 
familieleden van een ernstig zieke covidpatient die volhielden dat het 
virus niet bestond. Ze waren ervan overtuigd dat het om een andere 
ziekte ging. Artsen zouden gebrainwashed zijn door het RIVM. 
Misinformatie kan heel hardnekkig zijn.'

De grote invloed van complottheorieen en misinformatie laat zien dat de 
schuld van vaccinatietwijfels niet altijd per se bij de patient moet 
worden gelegd, zegt Girbes. 'Het is goed om naar onszelf te kijken. 
Hebben we wel alles gedaan om mensen over de streep te krijgen? Het is 
met al die nonsens die op internet de ronde doen heel makkelijk om de 
verkeerde informatie tot je te nemen.'

Voor de niet-gevaccineerde Jefferson van der Heijden werden de werking 
en het nut van het vaccin pas in het ziekenhuis duidelijk uitgelegd. 'Ze 
namen er de tijd voor, vertelden heel duidelijk dat het vaccin niet 
klooit met je dna. Dat het gewoon een wapen is tegen het virus. Er zit 
niks engs in, ons lichaam heeft het heel hard nodig.'

Hij gaat het vaccin zelf alsnog halen. Want ook voor hem is de waarheid 
pijnlijk hard: had hij de prik wel gehaald, dan was zijn opname hem 
vrijwel zeker bespaard gebleven. 'Zelf had ik dit nooit zien aankomen en 
veel anderen zien dat ook niet. Maar het is gelul als je denkt: ik ben 
gezond, ik kan het aan. Iedereen kan het krijgen. En je kunt er gewoon 
aan doodgaan. Onderschat het niet.'

--------
(c) 2021 DPG Media B.V.