[D66] Column: De beste voorzorgsmaatregel tegen corona? Zet Jaap van Dissel aan de kant (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #324)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Vrij Nederland
Datum:  25 september 2020
Auteur: Thijs Broer
URL:    https://www.vn.nl/jaap-van-dissel-aan-de-kant/


De beste voorzorgsmaatregel tegen corona? Zet Jaap van Dissel
aan de kant
-------------------------------------------------------------

Nu het wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van mondkapjes zich 
opstapelt, denkt columnist Thijs Broer weer aan OMT-voorzitter Jaap van 
Dissel, die zich er krampachtig tegen verzette. Inmiddels krijgt het 
kabinet de volle laag vanwege zijn bedenkelijke adviezen.

Nu de gevreesde tweede golf van het coronavirus is gekomen en de ene na 
de andere internationale expert benadrukt hoe belangrijk het gebruik van 
mondkapjes is, moest ik opeens weer denken aan Jaap van Dissel, de 
RIVM-directeur die zich in de eerste maanden van de coronacrisis 
krampachtig verzette tegen de gedachte dat mondkapjes uberhaupt zouden 
kunnen helpen bij het bestrijden van het virus. Er zou 'geen sluitend 
bewijs' voor de effectiviteit zijn en het zou 'schijnveiligheid' bieden.

Deze week was het de vooraanstaande Duitse viroloog Christian Drosten 
die het gebruik van mondkapjes noemde als de eerste maatregel die kan 
helpen voorkomen dat de gezondheidszorg de komende weken en maanden 
overbelast raakt, onder verwijzing naar 'duidelijk wetenschappelijk 
bewijs'.

Ongeveer op hetzelfde moment stelde Theo Vos, hoogleraar 
gezondheidsinformatie en corona-onderzoeker aan Washington University, 
in EenVandaag dat hij niet begreep waarom mondkapjes in Nederland niet 
op veel grotere schaal verplicht worden gesteld, want het middel is 
'effectief, makkelijk en goedkoop'. Vos en zijn collega's berekenden dat 
het grootschalig gebruik van mondkapjes de verspreiding van het virus 
met veertig procent kan afremmen. Als we daar nu in Nederland aan 
beginnen, zijn er in januari 25 in plaats van duizend doden per dag.

Maar wat zei Jaap van Dissel, voorzitter van het door het kabinet heilig 
verklaarde Outbreak Management Team, toen NRC hem in mei voorlegde 
waarom hij zich eigenlijk zo tegen het gebruik van mondkapjes verzette? 
'Wij hebben de anderhalve metersamenleving. Dan hebben mondkapjes geen 
meerwaarde. Nou jij weer.'


Een leven lang spijt

Zelfs nu het wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van 
mondkapjes zich opstapelt en ook het gebrek eraan geen argument meer is 
- inmiddels worden overal op de wereld mondkapjes van medische kwaliteit 
in reusachtige hoeveelheden geproduceerd - heeft het OMT nog steeds niet 
geadviseerd dat ze op grotere schaal verplicht moeten worden gesteld.

Sinds het tamelijk onthutsende interview van Van Dissel in NRC is de 
OMT-voorzitter zelden meer in de media verschenen - talloze 
interviewverzoeken verdwenen bij het RIVM in de prullenbak - en ook aan 
de persconferenties van het kabinet doet hij al maanden niet meer mee. 
Daardoor is de aandacht voor Van Dissels kwalijke rol weggezakt en 
krijgt het kabinet nu de volle laag vanwege zijn bedenkelijke adviezen.

Afgelopen week nog moest Mark Rutte zich in het zoveelste coronadebat in 
de Tweede Kamer in bochten wringen om overeind te houden dat de 
rampzalige richtlijn om geen beschermend materiaal verplicht te stellen 
voor zorgpersoneel in de verpleeghuizen wel degelijk op medisch advies 
was gebaseerd, en niet door schaarste ingegeven. Maar precies dat 
medisch advies van Jaap van Dissels OMT was het probleem: de man die 
zich zo krampachtig verzette tegen het gebruik van mondkapjes door het 
brede publiek, meende dat bij 'vluchtig contact' tussen zorgpersoneel en 
patienten mondkapjes en andere beschermende materialen helemaal niet 
nodig waren - met mogelijk duizenden doden tot gevolg.

De richtlijn werd uiteindelijk pas half augustus stilletjes aangepast, 
waarmee het RIVM impliciet erkende dat het zorgpersoneel en de patienten 
in de verpleeghuizen nodeloos in gevaar waren gebracht.

Al in het voorjaar pleitten academische buitenstaanders als Bert 
Slagter, wiskundige en complexiteits-expert (die overigens deze week op 
Twitter glashelder uitlegde dat ook slechte mondkapjes beter werken dan 
je verwacht), voor het omarmen van het voorzorgprincipe: als we wachten 
tot alle feiten op tafel liggen zijn we te laat, zoals de afgelopen 
maanden keer op keer is gebleken. Ook ongekroond oppositieleider 
Lodewijk Asscher hamerde er vorige week nog op dat het kabinet het 
voorzorgprincipe moet hanteren, nu het tij nog gekeerd kan worden. 
Liever direct ingrijpen dan straks een leven lang spijt.

De beste voorzorgsmaatregel zou nu zijn: zet Jaap van Dissel met zijn 
tunnelvisie zo spoedig mogelijk aan de kant, voordat bij de 
parlementaire enquete dit najaar nog eens publiekelijk wordt vastgesteld 
wat we eigenlijk al weten.

--------
(c) 2020 Vrij Nederland