[D66] Geheim telefoonverkeer legt ernstige corruptie bij politie bloot

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Telegraaf
Auteur: John van den Heuvel en Mick van Wely
Datum:  16 september 2020
URL:    
https://www.telegraaf.nl/nieuws/1151344252/geheim-telefoonverkeer-legt-ernstige-corruptie-bij-politie-bloot


Geheim telefoonverkeer legt ernstige corruptie bij politie bloot
----------------------------------------------------------------

Amsterdam - Het omvangrijke rechercheonderzoek 26Lemont, naar de 
communicatie tussen criminelen, heeft ernstige corruptie bij de politie 
en andere opsporingsdiensten blootgelegd. Een speciaal 
anti-corruptieteam gaat nu onderzoek doen naar de 'platte dienders' die 
criminelen faciliteren.

Dat zegt korpschef Henk van Essen van de Nationale Politie in een 
interview met De Telegraaf naar aanleiding van vragen van deze krant 
over het onderzoek 26Lemont naar de encryptiedienst EncroChat. Vorige 
week zijn tijdens een besloten bijeenkomst over het nieuwe 
Multidisciplinair Interventieteam, dat ondermijnende criminaliteit moet 
aanpakken, grote zorgen geuit door de politie over ambtelijke corruptie 
die nu is blootgelegd.


Betonrot van de organisatie

'De informatie is dermate ernstig en de omvang zodanig, dat we dit 
speciale team de verkregen informatie laten onderzoeken. Corruptie is 
het betonrot van onze organisatie', zegt Van Essen. Maandag werd al een 
rechercheur uit Veenendaal opgepakt voor corruptie. Volgens ingewijden 
gaat het om een zeer ernstig lek dat criminelen gevoelige informatie 
verschafte.

Het is misschien wel de schokkendste 'vangst' uit het onderzoek 
26Lemont. Een eerste zoekslag in 23 miljoen berichten laat een diepe 
verwevenheid van boven- en onderwereld zien. De politie blijkt uiterst 
kwetsbaar.

Als speurders van de Rijksrecherche dit voorjaar eigendommen van de van 
corruptie verdachte 44-jarige motoragent Orm K. uit Utrecht doorzoeken, 
stuiten ze op een speciale telefoon. Op het toestel kan de gebruiker 
veilig communiceren via de encryptiedienst EncroChat. Een dienst die 
volgens politie en justitie vrijwel louter voor criminele doeleinden 
wordt gebruikt.


Vorstelijke betaling

K. zou mogelijk zelfs twee jaar lang criminelen tegen vorstelijke 
betaling hebben voorzien van gevoelige informatie. Is dat waarvoor hij 
de EncroChat-telefoon gebruikte? Justitie laat het onderzoeken, zo 
maakte een officier begin deze maand bekend. De 23 miljoen berichten die 
in juli door de politie werden gekaapt van het bedrijf EncroChat worden 
nu doorzocht op berichten van zijn telefoon.

Deze week was het weer raak. Een 33-jarige politieman werd maandag 
opgepakt voor schending van het ambtsgeheim, ambtelijke corruptie en 
computervredebreuk. Politie en OM houden de kaken stijf op elkaar over 
het onderzoek, maar bevestigen dat de man uit Veenendaal een rechercheur 
is van de landelijke eenheid en op basis van informatie uit het 
EncroChat-onderzoek is opgepakt. Het zou gaan om een ernstige 
corruptiezaak waarbij het er tot dusver op lijkt dat 
rechercheonderzoeken schade hebben opgelopen.


Klip en klaar

De hoogst baas van de nationale politie, korpschef Henk van Essen, 
betitelt de informatie over corruptie die uit de EncroChat-data is 
gekomen als 'ernstig'. 'Dit onderzoek heeft klip en klaar duidelijk 
gemaakt dat de corruptie onmiskenbaar aanwezig is en eerder toeneemt dan 
afneemt. Laat duidelijk zijn: corruptie is de betonrot van onze 
organisatie. Het bewust lekken van informatie aan criminelen is een van 
de ernstigste misdrijven die er is. Vandaar dat de aanpak ervan de 
hoogste prioriteit heeft.'

In juli maakten politie en OM bekend dat ze maandenlang de communicatie 
van gebruikers van de dienst EncroChat volgden. Ze keken als het ware 
mee over de schouders van criminelen bij het bespreken en beramen van 
misdaadactiviteiten. Er zijn op basis van de informatie inmiddels zeker 
honderd arrestaties verricht. Liquidaties en ontvoeringen werden 
verijdeld en 20 drugslabs, zeker 8000 kilo cocaine, 12.000 kilo crystal 
meth en zo'n 14 miljoen euro aan contant misdaadgeld zijn in beslag 
genomen. De politie beschikt nog over 23 miljoen ontcijferde 
misdaadberichten die worden doorzocht.


Meerdere signalen

Op basis van eerste scans zijn meerdere signalen van corruptie naar 
voren gekomen. Van Essen kan niet zeggen hoeveel gevallen er onderzocht 
worden en op welke niveaus lekken zijn waargenomen. 'Veel berichten 
moeten nog nader geanalyseerd. Daarbij speelt ook een operationeel 
belang. Maar uit het onderzoek 26Lemont vloeien de komende tijd meerdere 
corruptieonderzoeken voort. Meer dan de voorgaande jaren.'

Volgens bronnen rond het onderzoek worden nu al zo'n  tien ernstige 
lekken onderzocht. Het gaat daarbij niet om bijvoorbeeld het checken van 
de antecedenten van iemand voor prive-doeleinden, maar echt om het 
doorsluizen van gevoelige informatie aan criminelen.

'Een politieman kan onder druk worden gezet als hij chantabel is, maar 
ook simpelweg gekocht worden', legt Van Essen uit. 'Het draait bij 
criminelen allemaal om informatie. Informatie is goud waard. Over 
lopende onderzoeken, maar ook over personen, adressen en voertuigen. De 
criminelen zoeken platte contacten die in belangrijke 
informatieknooppunten zitten. Beambten, maar ook personen die vanuit 
bedrijven toegang hebben tot persoonsgegevens.'


Kleding- en elektronicaketens

Zo is uit het EncroChat-onderzoek naar voren gekomen dat criminelen 
beschikken over contacten binnen grote, gerenommeerde ketens op het 
gebied van kleding en elektronica. Die hebben toegang tot gegevens van 
klanten.

De eerste signalen over corruptie binnen de politie en ook andere 
organisaties waren dermate zorgwekkend dat de politie een speciaal team 
heeft opgetuigd om onderzoek te doen naar de EncroChat-lekken, het Team 
Aanpak Corruptie. 'We zetten niet zomaar zo'n team op na een signaal. Er 
is dus echt wel wat aan de hand', zegt Van Essen. Het team, dat 
inmiddels meerdere corruptiezaken onderzoekt, bestaat uit vijftien tot 
twintig rechercheurs van de landelijke eenheid van de politie en de 
Rijksrecherche.

'De aanpak van corruptie is een van de vier pijlers bij de bestrijding 
van ondermijnende criminaliteit. De andere zijn de focus op waar en 
waaraan geld wordt verdiend, het aanpakken van witwassen en de 
bestrijding van het geweld. We zien dat de onderwereld zich steeds beter 
in de bovenwereld nestelt; maatschappij breed. En die ontwikkeling 
moeten we stuiten', zegt Van Essen.


Zeer pikante informatie

Of en hoeveel corruptie bij andere opsporingsdiensten het onderzoek naar 
EncroChat heeft blootgelegd, willen Van Essen en het Openbaar Ministerie 
niet zeggen. Vaststaat, zo melden direct betrokkenen rond het onderzoek 
26Lemont naar EncroChat, dat er zeer pikante informatie is ontdekt over 
advocaten, makelaars en notarissen die de onderwereld gefaciliteerd 
zouden hebben. Zo zouden er tal van witwasconstructies zijn blootgelegd. 
Vorige maand onthulde De Telegraaf al dat een groep advocaten volgens 
het OM bij een eerder onderzoek rond de 'Mocro-maffia' fungeerde als een 
soort doorgeefluik van de onderwereld door vertrouwelijke informatie te 
lekken. Dat bleek deels eveneens uit gekraakte telefoonberichten van een 
andere dienst.

Politiemensen die gebruik hebben gemaakt van de dienst EncroChat voor 
het faciliteren van de onderwereld moeten peentjes zweten, sinds in juli 
operatie operatie 26Lemont tegen EncroChat bekend is gemaakt.

'Er zijn aanhoudingen verricht en er zullen de komende tijd meer 
aanhoudingen volgen', waarschuwt Van Essen. 'Maar let wel: we moeten 
alle signalen goed onderzoeken. Er zijn al voorbeelden geweest waarbij 
een signaal uiteindelijk niet bleek te kloppen of tot niets leidde.'


'Het bedrijfsproces'

Van Essen benadrukt dat het bestuderen van de relevante berichten uit de 
berg EncroChat-data goed inzicht kan geven over hoe corruptiecontacten 
lopen. 'We kunnen veel leren van 'het bedrijfsproces'.'

Corruptie bij de politie is een hardnekkig probleem. Het aantal agenten 
dat wegens het oneigenlijk gebruik van de politiesystemen het korps uit 
is geknikkerd, verdubbelde in de laatste twee jaar ten opzichte van de 
twee jaar ervoor. Er is de laatste jaren van alles geroepen vanuit de 
politie om de integriteitsschendingen aan te pakken. Zo wil de politie 
al langere tijd software invoeren waarmee verdacht zoekgedrag door 
politiemensen binnen de systemen automatisch wordt opgemerkt. Maar het 
is er nog steeds niet.

'Dat komt er volgend jaar wel', zegt Van Essen nadrukkelijk. 'Maar het 
is een taai proces. We lopen  tegen privacywetgeving op. Je kunt ook 
niet iedere mail of app van een politieman checken. Dat wil ik ook niet. 
Ik wil niet dat maatregelen leiden tot een collectief wantrouwen. 
Vertrouwen is mijn uitgangspunt, maar ik wil ook realistisch zijn. 
Corruptie is er en we zitten er bovenop.'


Corruptie ook preventief bestrijden

De korpschef wil naast repressief optreden de corruptie ook preventief 
bestrijden. 'Nog meer aandacht voor het fenomeen op de opleiding en meer 
mogelijkheden bij het screenen van politiemensen.'

Een nieuw wetsvoorstel ligt nu bij de Eerste Kamer. 'De nieuwe 
screeningswet maakt onderzoek doen naar de omgeving van de politieman 
mogelijk en een politieman krijgt de plicht om belangrijke veranderingen 
in de privesfeer, zoals schulden, te melden. Daarnaast kan een 
medewerker op verschillende momenten gescreend worden in plaats van 
alleen aan het begin van een loopbaan.'

Reageren? Mail naar jvdheuvel at telegraaf.nl of m.van.wely at telegraaf.nl

--------
(c) 2020 TMG Landelijke Media B.V.