[D66] Totale lockdown: waarom doen we dat eigenlijk niet? (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #386)

Sat Oct 24 11:30:42 CEST 2020

Bron:   NRC Handelsblad
Datum:  23 oktober 2020
Auteur: Hanneke Chin-A-Fo
URL:    
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/23/totale-lockdown-waarom-doen-we-dat-eigenlijk-niet-a4017247
Opm:    Eigenwijze hoogleraren weten alles beter,

https://www.ad.nl/binnenland/huidig-coronabeleid-is-enorme-schade-aan-economie-horeca-cultuur-en-zorg-niet-waard~ade0541b/

Totale lockdown: waarom doen we dat eigenlijk niet?
---------------------------------------------------
Van verschillende kanten wordt gepleit voor een korte en strenge 
lockdown. Premier Rutte wil daar voorlopig niet aan. 'Als het moet, moet 
het, maar dan wel op basis van de feiten.'

Is de gedeeltelijke lockdown genoeg? De besmettingscijfers van deze 
week, die vrijdag boven de tienduizend positieve tests uitkwamen, 
stellen niet gerust. Nederland is bepaald niet aan het winnen van het 
virus en als individu kun je daar een lichte angst aan overhouden: zie 
met deze cijfers nog maar eens besmetting voor te blijven. De winter 
moet nog beginnen.

Omdat het effect van de maatregelen van 14 oktober nog moet doorwerken 
in de aantallen, voelen deze dagen als een soort schemerzone. We weten 
alleen niet of we richting dag of nacht gaan. De veiligheidsregio Twente 
ziet het duister al naderen: omdat daar inmiddels een op de vijf tests 
positief is, pleitte burgemeester Gerritsen van Almelo voor een 'zware 
lockdown'.

Het Red Team, een alliantie van specialisten die het coronabeleid 
kritisch volgt, is ervan overtuigd dat Nederland met het huidige beleid 
blijft schipperen tussen schemer en nacht. In een van frustratie 
doordrenkt ongevraagd advies pleitte het donderdag voor een korte en 
strenge lockdown. Punt een op de to-dolijst volgens het team: 'Inzien 
dat het huidige beleid onnodig schadelijk is voor gezondheid en 
economie.'

Premier Rutte (VVD) wilde vrijdag na een ingelaste ministerraad nog geen 
conclusies trekken. 'Nu besluiten tot een strengere lockdown terwijl het 
effect van de maatregelen nog niet te zien is, zou enorme gevolgen 
hebben voor ons allemaal', zei hij op een persconferentie. 'Als het 
moet, moet het, maar dan wel op basis van de feiten.' De resultaten van 
de verscherpte maatregelen zijn volgens hem pas 'na twee of drie weken' 
te zien.

Elders in Europa is de lockdown al terug. De Tsjechische premier Andrej 
Babis bood de bevolking donderdag zijn excuses aan toen hij een nieuwe 
lockdown inluidde. 'Sorry dat ik had uitgesloten dat dit ooit nog nodig 
zou zijn', zei hij. 'Ik kon me gewoon niet voorstellen dat het weer zou 
gebeuren.' Met ongeveer negentig positieve tests per honderdduizend 
inwoners per dag heeft Tsjechie momenteel een van de hoogste 
besmettingsgraden van Europa. Zonder rigoureus ingrijpen zou het 
zorgstelsel in november bezwijken, aldus Babis.

Ook in Ierland en Wales is sinds woensdag sprake van zelfisolatie, in de 
Beierse regio Berchtesgadener Land sinds dinsdag. In Manchester geldt 
sinds vrijdag een regime waarbij mensen niet binnen hoeven te blijven, 
maar thuis geen gasten meer mogen ontvangen. En de pubs zijn gesloten.

De Tsjechische lockdown is exact hetzelfde als die in maart: inwoners 
mogen alleen nog van huis als het nodig is voor werk, om familie te 
bezoeken of om naar de supermarkt te gaan. De scholen en de horeca waren 
al twee weken dicht. Andere lockdowns zijn iets lichter dan de eerste 
keer. In Ierland blijven de scholen ditmaal open en mogen fabrieken 
blijven draaien. Ook in Wales blijft een gedeelte van het onderwijs 
functioneren.

Veel andere Europese overheden breken zich momenteel het hoofd over de 
vraag of ze iets soortgelijks moeten doen. Babis was misschien radicaal 
omdat hij een tweede lockdown voor onmogelijk had gehouden, maar veel 
andere leiders waren nauwelijks realistischer. Zij classificeerden de 
kans op herhaling als een onwaarschijnlijk worstcasescenario. De winst 
van dit wegdenken was een redelijk onbezorgde zomer.

Jojo-effect

Het Nederlandse kabinet, dat de komende dagen de eerste resultaten zal 
wegen van de 'gedeeltelijke lockdown' waar we nu in zitten en wellicht 
dinsdag besluiten voor de komende weken bekendmaakt, kreeg dus donderdag 
van het Red Team het advies om met een harde ingreep een einde te maken 
aan het huidige 'jojo-effect van verwerven en inleveren van vrijheden'.

Dat jojo-effect hebben we het afgelopen halfjaar allemaal ondervonden: 
het aantal mensen met wie we mochten samenkomen, wisselde steeds, de 
horeca ging dicht-open-dicht, we keerden terug naar kantoor en gingen 
weer naar huis. Elke persconferentie van de premier leidde weer tot 
nieuwe aanpassingen in een net gevonden routine. RIVM-hoofd Jaap van 
Dissel voorziet dat het 'tot december en misschien tot januari' zal 
duren voor de huidige uitbraak onder controle is.

Hoe vermijdbaar is het jojo-effect? Het kabinet maakt steeds de afweging 
tussen pandemiebestrijding en een zo open mogelijke samenleving. De 
strategie is om het virus beheersbaar te houden, met de zorgcapaciteit 
als leidende parameter. Loopt de beddenbezetting in de ziekenhuizen op, 
dan worden de regels zo streng als nodig om die omlaag te krijgen. 
Daarna volgt zo snel mogelijk versoepeling, om de schade aan de economie 
en het sociale leven te beperken.

Het Red Team, dat niet de last van de verantwoordelijkheid draagt, pleit 
voor een strategiewijziging: niet beheersbaar maken, maar indammen, een 
woord dat in Nederland nauwelijks nog gebruikt is sinds het begin van de 
eerste lockdown half maart.

Indammen begint met een korte en strenge lockdown, die de ruimte schept 
om een nieuw beleid op te tuigen waarmee het aantal besmettingen wordt 
gedrukt. Dat beleid moet vooral bestaan uit veel, snel en preventief 
testen. Periodieke sneltesten op scholen, in studentenhuizen, 
verpleeghuizen en kerken en moskeeen moeten helpen uitbraken vroegtijdig 
op te sporen. Met fijnmazigere rioolwaterpeilingen wil het Red Team 
uitbraken op wijkniveau signaleren.

Korte pijn kost het minst

Het Internationaal Monetair Fonds wees er vorige week op dat 
volksgezondheid en economie geen tegengestelde belangen zijn. 'Lockdowns 
kunnen economisch herstel versnellen doordat zij het virus terugdringen 
en het vrijwillig afstand houden minder noodzakelijk maken', schreef het 
instituut. De korte pijn kost het minst.
https://www.imf.org/en/Topics/imf-and-covid19

Om een tweede lockdown te laten werken, is het wel noodzakelijk om er op 
een heel andere manier weer uit te komen dan Nederland in de zomer deed, 
onderstreept het Red Team. Een lockdown is slechts een pauze om 'een 
geheel nieuwe dans te leren', schrijft het, refererend aan de 
veelgebruikte 'hamer en dans'-metafoor. Daarbij is de hamer de lockdown 
en de dans de manier waarop we na indamming met het virus blijven 
omgaan.

Het Red Team is aanhanger van het model waarmee Duitsland de herfst en 
winter wil doorkomen: veel testen, snel en gedegen bron- en 
contactonderzoek en strikte isolatie van positief geteste personen, al 
dan niet buiten de thuissituatie. 'Een lockdown zou eigenlijk maar een 
keer gebruikt mogen worden', merkt het getergd op.

Op verschillende plekken in Europa is de lockdown terug van weggeweest. 
Nederland zit nu halverwege een 'gedeeltelijke lockdown'. Maandag 
beslist het kabinet of er nieuwe coronamaatregelen nodig zijn. Tsjechie, 
Ierland, Wales en een regio in Zuid-Duitsland besloten het openbare 
leven alweer voor een belangrijk deel stil te leggen.

--------
(c) 2020 NRC