[D66] Tweede golf is nijpender en zorgwekkender (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #366)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  13 oktober 2020
Auteur: Peter de Graaf
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/ziekenhuisbaas-tweede-golf-is-nijpender-en-zorgwekkender-dan-eerste-golf~bdb1d360/


Ziekenhuisbaas: 'Tweede golf is nijpender en zorgwekkender
dan eerste golf'
----------------------------------------------------------

De burger moet zich ernstig achter de oren krabben, zegt Bart Berden, 
bestuursvoorzitter van het Elisabeth TweeStedenziekenhuis. Met lede ogen 
ziet hij het nonchalante gedrag aan van Nederlanders: 'Alle hens aan dek 
in de ziekenhuizen zal beduidend moeilijker worden tijdens de tweede 
golf.'

'De situatie is voor de ziekenhuizen op dit moment nijpender en 
zorgwekkender dan tijdens de eerste golf van coronabesmettingen in het 
voorjaar', aldus Berden, bestuursvoorzitter van het 
Elisabeth-TweeStedenziekenhuis (ETZ) in Tilburg. In het ETZ werd eind 
februari de eerste coronapatient van Nederland binnengebracht. Na 
'patient nul' liep het aantal besmettingen vooral in Brabant en later 
ook in omliggende provincies razendsnel op.

'We hebben ons weliswaar beter kunnen voorbereiden. Maar de tweede golf 
komt sneller en heftiger dan gehoopt. En door meerdere factoren is de 
situatie voor de zorg nu kritischer dan destijds.'

'De vorige keer bleef het vooral beperkt tot Brabant, Limburg en 
Zuid-Holland', aldus Berden, die tevens voorzitter is van het Regionaal 
Overleg Acute Zorg in Brabant. 'Toen het ons echt over de schoenen ging 
lopen, konden we patienten uitplaatsen naar andere regio's. Dat is nu 
veel moeilijker. De tweede golf spoelt over heel Nederland en trekt van 
west naar oost.'

De Brabantse ziekenhuizen hebben inmiddels enkele tientallen patienten 
uit ziekenhuizen in de Randstad overgenomen. Maar als het aantal 
besmettingen ook in Brabant pijlsnel blijft oplopen, zal die 
behulpzaamheid waarschijnlijk spoedig en noodgedwongen moeten worden 
verminderd.


Problemen in de zorg

Een tweede factor: het zal dit keer minder 'alle hens aan dek' kunnen 
zijn in de ziekenhuizen. Veel zorgmedewerkers zitten zelf al thuis 
wegens corona, omdat ze positief zijn getest of in afwachting zijn van 
een test. De thuis- en verpleeghuiszorg kampt met dezelfde personele 
problemen, waardoor ook de doorstroming van patienten vanuit de 
ziekenhuizen naar verpleeghuizen of thuiszorg tegenvalt.

Daarnaast heeft het zorgpersoneel nog veel last van de naweeen van de 
eerste golf. Sommigen zijn nog letterlijk bekaf van die tropenmaanden, 
anderen zitten nog vol twijfels en onzekerheden over de ongekende crisis 
die over hen heen spoelde: in wat voor bizarre situatie ben ik 
terechtgekomen, heb ik het wel goed gedaan?

'We hebben veel jonge mensen naar het front gestuurd', zegt Berden. 'Een 
arts-assistent die in zijn eerste diensten vier mensen zag overlijden. 
Dat is heel ingrijpend. Zorgmedewerkers zeggen al snel: ik heb dit vak 
niet voor niets gekozen. Als ze moeten, dan gaan ze ervoor. Maar ik 
bespeur ook meer terughoudendheid en angst: wat houd ik er zelf aan 
over? De weerbaarheid van het ziekenhuispersoneel is lager. Alle hens 
aan dek zal beduidend moeilijker worden tijdens de tweede golf.'


Achterstand niet ingelopen

Een derde factor: het zal niet meer 'alle ballen op corona' zijn. 'We 
hebben in het voorjaar onvoorstelbaar veel reguliere zorg moeten 
uitstellen - dan heb je het over honderdduizenden patienten die niet 
behandeld of gediagnosticeerd werden', verzucht Berden. 'Die achterstand 
is nog steeds niet ingelopen; dat geeft al een extra druk op de zorg. 
Bovendien willen we niet nog een keer tegen mensen met borst- of 
keelkanker zeggen: jullie moeten even wachten, want coronapatienten 
krijgen voorrang. De balans tussen corona en niet-corona wordt veel 
kritischer beoordeeld.'

De norm is om maximaal 20 procent van de reguliere zorg af te schalen om 
plaats te maken voor coronapatienten, vertelt Berden. Maar in het westen 
van Nederland zijn al ziekenhuizen die 30 tot 40 procent zijn 
afgeschaald, of daar vannacht zelfs overheen zijn gegaan. 'We gaan in de 
richting van 60 procent reguliere zorg. De spanning neemt toe, ook 
tussen artsen, over die balans tussen reguliere en coronazorg. We zien 
in huis stevige discussies tussen behandelaars van coronapatienten en 
behandelaars van patienten met andere klachten. Een groeiend aantal 
artsen wil corona niet zomaar voorrang geven. Die norm van 80 procent 
reguliere zorg vinden we belangrijk. Want er is in de eerste golf al 
zoveel achterstand opgelopen.'

Daarom begrijpt de Tilburgse ziekenhuisbaas eigenlijk niet waarom veel 
Nederlanders zich zo slecht aan de coronamaatregelen houden. Hij ziet 
met lede ogen de drukte aan op straat en in de winkels, al die klanten 
zonder mondkapjes in de supermarkten. Van buitenlandse collega's krijgt 
hij eveneens veel verbaasde reacties over de burgerlijke 
ongehoorzaamheid in Nederland. 'Er is hier zoveel weerstand tegen 
simpele maatregelen', constateert Berden. 'Het lijkt wel of het hier 
niet wordt opgepakt, en men elke maatregel ten koste vindt gaan van het 
eigen persoonlijk leven. In het buitenland is men gehoorzamer en worden 
de regels beter gevolgd.'


Drie basisregels

Hij is als zorgbaas blij met de verscherpte maatregelen van het kabinet. 
Maar ze hadden eigenlijk niet eens gehoeven, onderstreept hij. 'We 
kunnen er heel lang en moeilijk over doen, maar als we ons gedrag gewoon 
aanpassen en ons aan de drie basisregels houden - handen wassen, afstand 
houden en drukte vermijden - dan komt het wel goed. Zo is het bij de 
eerste golf ook goed gekomen. Maar als de tweede golf zo doorgaat, dan 
moeten we in de ziekenhuizen straks ongemakkelijke keuzes gaan maken. Ik 
vind dat de individuele burger maar eens achter zijn oren moet krabben: 
wil ik dit wel op mijn geweten hebben?'

Want bij dreigende capaciteitsproblemen in ziekenhuizen komt opnieuw 
'het gevoelige thema van schaarste en triage' aan de orde. Daarover 
ontwikkelen de Federatie Medische Specialisten (FMS) en artsenfederatie 
KNMG nu richtlijnen: wat te doen bij schaarste van capaciteit, welke 
keuzes moeten dan gemaakt worden. Berden: 'Want je wilt een individuele 
arts aan de poort niet opzadelen met dat vreselijke dilemma: wie kan nog 
wel en wie niet behandeld worden?'

--------
(c) 2020 DPG Media B.V.