[D66] Wetenschappers: Nederlandse coronabeleid niet gebaseerd op laatste wetenschappelijke inzichten (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #362)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

[He he - dit zeg ik al maanden]


Bron:    NRC Handelsblad
Datum:   12 oktober 2020
Auteurs: Ad Bax (NIH, Maryland), Daniel Bonn (Universiteit va
          Amsterdam), Daan Frenkel (University of Cambridge),
          Detlef Lohse (Universiteit Twente), en is mede
          ondertekend door 37 onderzoekers, onder wie Nynke
          Dekker (TU Delft), Robbert Dijkgraaf (Princeton), Bob
          Pinedo (VU) en Cisca Wijmenga (Rijksuniversiteit
          Groningen) en anderen,
          https://bit.ly/3nLxwua
URL:     
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/12/rivm-laat-wetenschapsadvies-zien-en-maak-dan-pas-beleid-a4015635


RIVM, laat wetenschapsadvies zien en maak dan pas beleid
--------------------------------------------------------
Het Nederlandse coronabeleid is niet gebaseerd op de laatste 
wetenschappelijke inzichten, constateert een groep wetenschappers. Het 
RIVM loopt zo achter de feiten aan.

De coronacrisis treft alle landen. Sommige landen missen de middelen om 
er iets aan te doen, en anderen ontbreekt het aan de wil. Maar zeker in 
West-Europa zijn zowel de wil als de middelen aanwezig om de pandemie te 
bestrijden. Toch doen niet alle landen dat even goed. In de lente kon 
men dat nog wijten aan gebrek aan kennis, maar nu zijn de verschillen 
veelzeggend.

Het is deprimerend om te zien dat in de afgelopen maand de toename van 
het aantal infecties in Nederland sneller is gestegen dan in enig ander 
West-Europees land - en dat komt niet omdat we zoveel testen: Nederland 
staat met het aantal testen per persoon in Europa op de 30ste plaats, 
onder alle andere West-Europese landen. Ook ontbrak het Nederland in het 
afgelopen half jaar niet aan deskundigheid, medische infrastructuur of 
excellente artsen, verpleegkundigen en verzorgers. Evenmin ontbrak het 
aan financiele middelen om op te treden.

De relatief slechte prestaties van Nederland in het anticiperen en 
bestrijden van de tweede golf van de pandemie zijn naar onze mening 
deels te wijten aan het feit dat wetenschappelijke inzichten over de 
verspreiding van Covid-19 die in de wetenschappelijke wereld inmiddels 
algemeen aanvaard zijn in Nederland te laat en te weinig het beleid 
hebben bepaald.


Alle wetenschapsgebieden van belang

Bekeken met de kennis die we nu hebben lijkt een belangrijke oorzaak 
hiervan dat in Nederland het wetenschappelijk advies niet onafhankelijk 
is van het beleidsadvies.

Dat beleidsadvies komt (terecht) van het RIVM - een overheidsinstelling. 
Het Outbreak Management Team (OMT), dat in principe onafhankelijk advies 
zou kunnen geven over het te voeren beleid, wordt voorgezeten door de 
directeur van het RIVM en de leden van het OMT moeten schriftelijk 
verklaren om in woord en geschrift niet af te wijken van de OMT-lijn. De 
adviezen van het OMT zijn weliswaar openbaar, maar het feitenmateriaal 
waarop de adviezen zijn gebaseerd wordt veelal niet bekendgemaakt: het 
is vanuit het wetenschappelijk veld dan ook lastig om deze input met 
andere bronnen te vergelijken, of om constructief input te geven.

Let wel: het RIVM is een excellente instelling, en de deskundigheid van 
de leden van het OMT staat niet ter discussie. Maar het OMT heeft niet 
de brede samenstelling van bijvoorbeeld SAGE in het Verenigd Koninkrijk 
(in SAGE zitten medici, economen, ingenieurs, chemici, natuurkundigen 
etc.) of van de Duitse Akademie Leopoldina. Het OMT had, om 
begrijpelijke redenen, in de acute fase een sterk medisch focus.

Maar bij de aanpak van Covid-19 zijn nu vrijwel alle wetenschapsgebieden 
van belang: wat er met het virus gebeurt tussen het moment dat het een 
drager verlaat en bij een vatbaar persoon landt wordt niet bepaald door 
de biologie, net zomin als de reactie van de burgers op 
coronamaatregelen. De relevante expertise is in Nederland aanwezig maar 
de communicatie tussen het wetenschappelijk veld en RIVM/OMT is verre 
van optimaal. Terwijl het er nu juist om gaat om het RIVM te versterken 
zodat het beleid flexibel kan inspelen op nieuwe inzichten. Dat is nu 
niet het geval: zelfs nu nog staan op de website van het RIVM 
richtlijnen die achterhaald zijn (zoals we eind september, tot onze 
schande, van de belangrijkste Amerikaanse corona-adviseur Anthony Fauci 
hebben moeten horen).

Het had niet zo ver hoeven komen - en het kan zo niet verder.


Wetenschapsadvies moet openbaar

In Nederland moet wetenschappelijk advies natuurlijk 
beleidsondersteunend zijn, maar het moet worden ontkoppeld van beleid - 
en dat geldt niet alleen voor de huidige crisis. Zoals al in mei door de 
vorige en de huidige president van de KNAW is betoogd in de Volkskrant: 
het wetenschappelijk advies moet een veel breder gebied bestrijken dan 
tot nu toe het geval is. Het advies moet openbaar zijn en getoetst 
kunnen worden. Het RIVM kan dan beleidsvoorstellen doen, op basis van 
dit advies en andere inzichten, in overleg met een hopelijk wat breder 
opgezet 'Epidemic-Analysis/Advisory-Team' (waarbinnen het OMT zich op de 
acute fase concentreert).

Ook zijn er in Nederland meer dan genoeg excellente, veelal jonge 
onderzoekers die graag hun kennis ter beschikking stellen van het 
algemeen belang. Wel is het nodig dat de verbindingslijnen tussen 
wetenschap en beleid professioneel worden georganiseerd, zodat adviezen 
helder en eenduidig worden gecommuniceerd. Ook leden van de KNAW en de 
Jonge Akademie zouden hierin een belangrijke rol kunnen spelen.

--------
(c) 2020 NRC