[D66] Wie vormen het RedTeam ? (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #336)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron  : Volkskrant
Datum:  30 september 2020
Auteur: Dion Mebius
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/wie-vormen-dat-redteam-dat-burgemeester-halsema-adviseert-over-mondkapjes-en-waarover-premier-rutte-het-heeft~b342f45d/
Ref:    https://twitter.com/C19RedTeam/


Wie vormen dat RedTeam, dat burgemeester Halsema adviseert over
mondkapjes en waarover premier Rutte het heeft?
---------------------------------------------------------------

Ze zijn deskundig, onafhankelijk en ze laten in de Tweede Kamer en in de 
media duidelijk weten wat het kabinet zou moeten doen om het coronavirus 
te bestrijden. Bijvoorbeeld het gebruik van mondkapjes. In een mum van 
tijd heeft het RedTeam een soort cultstatus bereikt. Wie zitten 
erachter? En wat is hun doel?

Eigenlijk is het de wereld op z'n kop, zegt Wim Schellekens. Zijn 
RedTeam was opgericht om het officiele Outbreak Management Team (OMT) 
van weerwoord te voorzien. Maar wat hoorde hij met de rest van Nederland 
premier Mark Rutte zeggen, maandagavond op de persconferentie? 'Het OMT 
hebben we gevraagd: breng ons advies uit over dat RedTeam-advies.'

In 'dat advies' beveelt het RedTeam, samen met topviroloog en voormalig 
RIVM-directeur Roel Coutinho, het gebruik van mondkapjes aan als extra 
maatregel om een tweede lockdown te voorkomen. Femke Halsema vroeg de 
partijen vorige week persoonlijk om daarover te adviseren, vertelde de 
burgemeester van Amsterdam maandag bij Op1. Daar stokte de opmars niet 
van het RedTeam: woensdagochtend mochten Schellekens en teamlid Bert 
Slagter de Tweede Kamer vertellen wat nodig is om het virus een kopje 
kleiner te maken.


Doorbraak

Het is de definitieve doorbraak van het RedTeam, dat in juli begon met 
vier deskundigen die in een brandbrief aan het kabinet hun zorgen 
uitten. Sindsdien breidde het team gestaag uit en veroverde het, op 
sociale media en aan talkshowtafels, zijn eigen curieuze plek in de 
nationale coronadialoog. De steeds zorgelijker coronacijfers doen de 
behoefte aan een kritisch tegengeluid alleen maar toenemen, zeker nu het 
kabinet en het OMT het zelf ook niet altijd meer lijken te weten.

Het gevolg: in de beeldvorming is het RedTeam recht tegenover de 
'zittende macht' komen te staan. 'Maar we zijn geen alternatief OMT, en 
ook geen vervanging voor het OMT', zegt veldepidemioloog en teamlid 
Amrish Baidjoe.

Dat de kabinetsadviseurs nu op hun advies moeten reageren, en Rutte dat 
op de persconferentie aankondigde, is allicht goed voor de 
naamsbekendheid van het RedTeam. Maar Baidjoe houdt er geen goed gevoel 
aan over. 'Het OMT wordt nu in z'n hemd gezet en daar is niemand bij 
gebaat. Als minister De Jonge een goede crisismanager was geweest, had 
hij gezegd: ga er samen maar even over babbelen.'

Dat frustraties hierover in het OMT leven, bleek woensdag wel toen leden 
in de Volkskrant anoniem hun beklag deden over onder meer de groeiende 
adviesrol van het RedTeam. Dat team trekt nauw op met de oppositie en 
wordt zo onderdeel van de naderende verkiezingen, klonk het ook in Den 
Haag. De adviezen van het RedTeam en de uitlatingen van PvdA-leider 
Lodewijk Asscher zouden een op een overeenkomen.

Het zijn beschuldigingen waar Schellekens en Baidjoe niets mee kunnen. 
'We hebben wel contact met de oppositie, onder wie met Asscher, maar net 
zo goed met partijen van de coalitie', aldus Schellekens. 'We zijn niet 
politiek geaffilieerd', zegt ook Baidjoe. 'Ik vind het frame dat we ons 
zouden laten gebruiken vervelend. Ja, het was de oppositie die ons al 
eerste vroeg: kunnen jullie niet je analyse delen op een hoorzitting? 
Maar juist dat uitwisselen van inzichten is het fundament van de 
wetenschap.'


Brandbrief

Samen met Arnold Bosman en Xander Koolman (zie overzicht) waren zij het 
die in juli een brandbrief stuurden. Minister Hugo de Jonge van 
Volksgezondheid had hen en zo'n honderd andere experts al uitgenodigd om 
na te denken over verbeterpunten in het beleid, maar dat proces zou veel 
te lang duren, dachten de vier. In de brief drongen ze aan op 
intensiever bron- en contactonderzoek, een laagdrempeliger testbeleid en 
het gebruik van mondkapjes.

Die samenwerking beviel goed, zegt Schellekens, maar de oorspronkelijke 
leden misten nog competenties om een volledig oordeel te kunnen geven 
over de corona-aanpak. Het RedTeam zocht daarop acht andere deskundigen 
aan uit verschillende vakgebieden, van een verpleegkundige en een 
gedragswetenschapper tot - in de persoon van Slagter - een 'expert 
complexe systemen'. De naam komt uit het bedrijfsleven, waar een 'rood 
team' afzonderlijk van een 'blauw team' aan oplossingen werkt om 
tunnelvisie te voorkomen.

Vaste prik is de videovergadering op maandagavond, met meer overleggen 
als de rest van de week daar om vraagt. Discussieren doen de twaalf 
huidige teamleden voortdurend via de berichtenapp Discord. Daar hebben 
ze ook een besloten community opgericht voor 250 personen die volgens 
het RedTeam een zinvolle bijdrage aan de discussie kunnen leveren. 'Ons 
eigen RedTeam', zegt Schellekens.


'Werden paniekzaaiers genoemd'

Sinds juli deelde het team speldenprikjes uit met brieven, rapporten en 
veelgedeelde 'draadjes' van berichten op Twitter. Dat De Jonge hen had 
uitgenodigd om mee te denken, hielp bij het krijgen van aandacht in de 
traditionele media. In de Tweede Kamer hielden leden al twee keer een 
presentatie. Volgens Schellekens praat het RedTeam ook met 
GGD-directeuren en burgemeesters. Onder wie dus met Halsema, op wier 
verzoek het team zijn mondkapjesadvies zondag vervroegd uitbracht.

Die nieuwe adviesrol verontrust leden van het OMT. Tegengas is prima, 
maar de rolverdeling moet helder blijven, klinkt het. Het RedTeam kent 
ook geen hoogleraren die al jaren meedraaien in de internationale top en 
leidende figuren zijn in ziekenhuizen. In de academische pikorde staat 
het team duidelijk lager dan het OMT.

Hem en zijn teamgenoten om die reden diskwalificeren is te makkelijk, 
vindt Baidjoe. Kijk naar de reeks waarschuwingen die het RedTeam sinds 
juli gaf. 'We werden paniekzaaiers en klagers genoemd ', zegt hij. 'Maar 
we waren spot on.'


De vijf bekendste namen uit het RedTeam:

Amrish Baidjoe, veldepidemioloog:

Hij adviseerde bij de ebola aanpak in Congo, zika in Frans-Guyana en 
malaria in Kenia. In een Bengaals vluchtelingenkamp hielp Amrish Baidjoe 
de gezondheidshulp coordineren namens de WHO voor de 
Rohingya-vluchtelingen. In de coronacrisis staat hij opnieuw armere 
landen bij, nu als lid van het crisisteam van het Internationale Rode 
Kruis vanuit Geneve.

De crises waarin hij werkt 'worden niet opgelost door de professoren van 
deze wereld', zegt Baidjoe, maar door praktijk en wetenschap te 
combineren. Veldepidemiologen, de 'boots on de ground', zijn daarin 
volgens hem onmisbaar. Hij bepleit handelen uit voorzorg: doe niet 
alleen wat je weet dat werkt, maar ook wat zou kunnen werken en 
nauwelijks negatieve bijeffecten heeft. Zoals een mondkapjesplicht.


Wim Schellekens, gepensioneerd hoofdinspecteur:

Hij is eigenlijk 'helemaal geen expert' in de bestrijding van virussen, 
moet Wim Schellekens toegeven. Zijn rol in het RedTeam is die van de 
grote coordinator, die vergaderingen inplant, afspraken met politici en 
bestuurders maakt en de vele media-optredens op elkaar afstemt. In het 
besturen heeft hij wel ruime ervaring: eerder was hij onder meer 
ziekenhuisbestuurder en hoofdinspecteur bij de Inspectie voor de 
Gezondheidzorg.

Het team is er om 'kokerdenken' bij het OMT en het kabinet te voorkomen, 
zegt Schellekens. Dat moet volgens de oud-huisarts wel constructief 
blijven en niet in een hetze ontaarden. 'Want het slechtste wat wij 
kunnen doen, is het vertrouwen van de burger in het kabinet 
ondermijnen.'


Arnold Bosman, veldepidemioloog:

Hij werkte bij de GGD en het RIVM, de twee organisaties met hoofdrollen 
in de Nederlandse bestrijding van het coronavirus. Daarna trok Arnold 
Bosman de grens over. Tussen 2006 en 2016 zat hij in Stockholm als hoofd 
van de opleiding veldepidemiologie voor ECDC, het Europese broertje van 
het RIVM. Vervolgens begon Bosman voor zichzelf, als onder meer 
consultant en instructeur in de bestrijding van besmettelijke ziektes.

De coronapandemie is 'echt het schoolvoorbeeld van een zogenoemd wicked 
problem', zei Bosman in augustus in de Tweede Kamer tijdens een door de 
oppositie georganiseerde hoorzitting over de corona-aanpak. Alleen door 
verschillende soorten expertise te bundelen kan die aanpak volgens hem 
effectief zijn. Een idee dat hij niet terugziet in de huidige 
samenstelling van het OMT.


Xander Koolman, gezondheidseconoom:

Meer dan zijn teamgenoten houdt Xander Koolman oog voor de grote 
economische gevolgen van het coronavirus. 'Dit is wat mij betreft meer 
een economische dan een gezondheidscrisis', zei hij in juli. Het 
sectiehoofd gezondheidseconomie aan de Vrije Universiteit Amsterdam 
zocht de publiciteit op om een tweede, voor de economie verwoestende 
lockdown te voorkomen. Snel meer maatregelen waren volgens hem nodig.

Twee maanden later doet het kabinet een laatste poging om die gevreesde 
tweede lockdown te voorkomen. Koolman, tussen 2016 en januari van dit 
jaar lid van de Raad van Advies van de Nederlandse Zorgautoriteit, 
vreest het ergste voor de economie. Het blijft 'moeilijk om te 
accepteren' dat het kabinet niet meer heeft gedaan, schreef hij deze 
maand op Twitter.


Bert Slagter, spreker en programmeur:

Zijn studie computerwetenschappen maakte hij niet af, maar sinds het 
begin van de crisis ontpopte Bert Slagter zich wel als veelgevraagd 
coronaspreker aan talkshowtafels. Daar treedt hij op als 'wiskundige' en 
'expert complexe systemen'. Sinds 2001 heeft Slagter een bedrijf dat 
software ontwikkelt voor organisaties. Samen met zijn broer Peter 
(eveneens lid van het Red Team) runt hij een website met nieuws over de 
fintech-sector.

Net als bij de eerste golf pleit Slagter voor stevigere maatregelen dan 
het kabinet neemt. Destijds noemde hij dat crush the curve, nu heet dat 
de hammer and dance. Een zo hard mogelijke hamer is nodig, zei Slagter 
woensdag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer. 'Hoe strenger je 
bent, hoe korter het duurt.'

--------
(c) 2020 DPG Media B.V.