[D66] Vaccinaties: Wie geeft wannneer wat aan wie ? (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #411)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Algemeen Dagblad
Datum:  10 november 2020
Auteur: Edwin van der Aa, Chris van Mersbergen, Sander van Mersbergen
URL:    
https://www.ad.nl/dossier-coronavirus/minister-de-jonge-bepaalde-regels-gelden-wellicht-langer-voor-mensen-zonder-vaccinatie~a38416c8/


Minister De Jonge: 'Bepaalde regels gelden wellicht langer voor
mensen zonder vaccinatie'
---------------------------------------------------------------

Het is niet uitgesloten dat mensen die een coronavaccin nemen, straks 
voordelen hebben ten opzichte van niet-gevaccineerden. Dat zegt minister 
Hugo de Jonge (Volksgezondheid) in antwoord op vragen van deze site.

'U moet het zo zien dat bepaalde maatregelen wellicht langer zullen 
gelden voor mensen zonder vaccinatie', aldus De Jonge vanmiddag op het 
Binnenhof. 'Of dat bepaalde risicogroepen inderdaad weer meer mogen 
omdat ze al een vaccinatie hebben gehad. Maar dat gaan we echt allemaal 
nog uitwerken, dat komt er nog aan.'

Het maakt volgens De Jonge ook uit welk vaccin straks het eerst 
beschikbaar is, en bij welke delen van de samenleving dat specifieke 
vaccin het beste werkt. 'Als er een vaccin komt dat ouderen en 
kwetsbaren heel goed beschermt, dan biedt dat natuurlijk weer 
fantastische kansen om maatregelen voor de jongeren te versoepelen.'


Stroomversnelling

Het is voor zover bekend voor het eerst dat De Jonge zich uitspreekt 
over dit onderwerp. De vraag hoe Nederland straks om zal gaan met een 
coronavaccin is in een stroomversnelling gekomen nu de Amerikaans-Duitse 
combinatie Pfizer/BioNTech gisteren ontzettend veelbelovende 
tussentijdse resultaten presenteerde.

Vandaag werd bekend dat Nederland samen met de andere EU-landen een 
definitieve deal met Pfizer en BioNTech heeft gesloten over de aankoop 
van in elk geval 200 miljoen doses van het vaccin. Daarvan zijn er een 
kleine acht miljoen bestemd voor Nederland. Ook met vijf andere 
vaccinontwikkelaars hebben de Europese landen al afspraken gemaakt.

Mocht een vaccin straks naar Nederland komen, dan bepaalt minister De 
Jonge op basis van een advies van de Gezondheidsraad wie als eerste in 
aanmerking komt voor een prik, hoe de hele vaccinatiecampagne wordt 
ingericht, en dus ook of mensen die een vaccin nemen, eventueel een 
voordeeltje te wachten staat. Het advies van de Gezondheidsraad wordt in 
de tweede helft van volgende week verwacht. De Jonge hoopt dan ook de 
vaccinatiestrategie van het kabinet te kunnen presenteren.

Het coronavaccin gloort aan de horizon. Wie krijgt dat als eerste? Wie 
gaat al die prikken zetten? En hebben mensen met een vaccin straks meer 
bewegingsvrijheid dan anderen? Lees hieronder het antwoord op vijf 
prangende vragen over het vaccin.


1. Wie mag eerst?

Dat besluit minister Hugo de Jonge, mede op basis van een advies van de 
Gezondheidsraad. Die raad is op dit moment nog druk met de laatste 
details. De Jonge hoopt het advies in de tweede helft van volgende week 
te krijgen, zei hij gisteren.

Dan de inhoud: ouderen en zorgpersoneel zullen in het advies op nummer 
een komen te staan, voorspelt Maarten Postma, hoogleraar Global Health 
Economics aan de Rijksuniversiteit Groningen. 'Ouderen kun je verder 
specificeren: bijvoorbeeld eerst 80-plussers, dan 75-plussers, en zo 
verder. Bij zorgpersoneel kun je de medewerkers van verzorgingshuizen 
voorrang geven boven de rest. Daarnaast kun je kijken naar mensen onder 
de 60 of 65 die extra risico lopen, dat gebeurt bij de griepprik ook. 
Wat lastig is: je kunt niet selecteren op overgewicht, een erkende 
risicofactor. Dat is te stigmatiserend.'

Postma was lid van de Nederlandse Gezondheidsraad en is nu lid van de 
Britse evenknie ervan. 'In het Verenigd Koninkrijk hebben we het advies 
een maand geleden al uitgebracht en dat zag eruit zoals ik net vertelde. 
Ik kan me niet voorstellen dat Nederland tot een ander besluit komt. Het 
gaat om hetzelfde virus en dezelfde vaccins.'

In ons land beginnen doelgroepen zich al te roeren: zo wil onderwijsbond 
Aob dat leraren voorrang krijgen. 'In Engeland staan de leraren nog niet 
op het prioriteitenlijstje', doet Postma vast aan 
verwachtingsmanagement.


2. Maakt het nog uit welk vaccin er beschikbaar komt?

Jazeker. Maandag verblijdden Pfizer en BioNTech de westerse wereld met 
veelbelovende tussentijdse resultaten van het coronavaccin dat zij 
ontwikkelen. Wat we weten: het vaccin beschermt tot nu toe in 90 procent 
van de gevallen tegen het coronavirus. Een ontzettend hoog percentage, 
veel hoger dan verwacht. Maar wat we nog niet weten: beschermt het 
ouderen net zo goed als jongeren? En zo nee, hoeveel minder dan?

Postma: 'Misschien beschermen andere vaccins die eraan komen, van 
AstraZeneca of Janssen uit Leiden bijvoorbeeld, ouderen wel beter. Dat 
weten we nu nog niet, straks wel.' Het ene vaccin zou dus net wat meer 
geschikt kunnen zijn voor het zorgpersoneel, het andere voor de ouderen.

Een vaccin kan iemand beschermen tegen ernstig ziek worden, maar kan er 
ook voor zorgen dat mensen het coronavirus minder snel verspreiden. Hoe 
een vaccin op deze twee vlakken scoort, maakt ook uit bij de beslissing 
wie het krijgt. Een vaccin dat er vooral voor zorgt dat mensen niet 
zwaar ziek worden, is geschikt voor de oudere doelgroep. Een vaccin dat 
verspreiding voorkomt, kun je reserveren voor jongeren, die vaak veel 
meer sociale contacten hebben.


3. Waar kan ik mijn vaccinatie straks halen?

Ook dat is nog niet besloten. Eigenlijk zijn er twee opties: de 
huisartsen, die traditioneel de griep- en pneumokokkenprik voor hun 
rekening nemen. Of de GGD's, die de andere vaccinaties doen. 'Maar een 
middenweg kan ook', zegt een woordvoerder van de Landelijke Huisartsen 
Vereniging (LHV).

Voor vaccineren bij de huisarts is wel wat te zeggen, vindt ook de 
Groningse hoogleraar Postma. 'De doelgroep zal straks in de eerste 
maanden grotendeels hetzelfde zijn als die bij griep. Bovendien is het 
de vraag of de GGD, die al maanden overbelast is, er ook nog eens een 
gigantische vaccinatiecampagne bij kan hebben.'

Ook de huisartsen hebben zo hun praktische problemen. 'De campagne rond 
de griep- en pneumokokkenvaccinatie was heel pittig, om die praktisch 
uit te voeren in een 1,5 metersamenleving. Veel huisartsen hebben daar 
in hun praktijk niet genoeg plek voor, dus moeten ze uitwijken. Ook het 
feit dat voor veel vaccins twee prikken nodig zijn met een periode 
ertussen, betekent nogal wat extra regelwerk.'

Kortom: veel huisartsen willen wel hun bijdrage leveren, denkt de LHV, 
maar dan moet het praktisch wel uitvoerbaar zijn. 'En, niet 
onbelangrijk: we willen niet dat de reguliere huisartsenzorg in het 
gedrang komt.'


4. Hoeveel mensen moeten gevaccineerd zijn om ons van het virus te 
verlossen?

'Om ons oude leven terug te krijgen, schat ik dat 80 tot 90 procent van 
de bevolking zich zou moeten laten vaccineren met een bijna perfect 
vaccin', zegt hoogleraar Postma. Het bijna perfecte vaccin lijkt zich nu 
aan te dienen, dat van Pfizer. Maar om aan die 80 of 90 procent te komen 
en daarmee echt groepsimmuniteit te bereiken, dat is nog niet zo 
makkelijk. Dus het leven van vroeger is nog ver weg.

Om te beginnen wordt niet verwacht dat er, als de vaccinaties starten - 
begin 2020 bijvoorbeeld - meteen miljoenen vaccins beschikbaar zijn. 
Honderdduizenden is realistischer. Minister De Jonge gaat er vanuit dat 
het 'alles bij elkaar maanden en maanden' duurt om iedereen in de juiste 
volgorde te vaccineren.

Een ander punt: niet iedereen is meteen geinteresseerd in een prik. 
Postma: 'Ik begrijp dat mensen huiverig zijn, omdat het vaccin in 
recordtijd is ontwikkeld. Tegelijk moet je erop vertrouwen dat de 
beoordelende instanties net zo streng zijn als normaal. Ik denk dat je 
als overheid gewoon eerlijk moet zijn en het publiek zoveel mogelijk 
informatie moet geven. Heel veel mensen zullen toch een vaccin willen, 
gezien de crisis waar we nu in zitten.'

Dat klopt: Nieuwsuur peilde in september dat zeven op de tien 
Nederlanders bereid zijn om zich te laten vaccineren tegen corona. Mocht 
dat uitkomen, dan kan groepsimmuniteit uiteindelijk best dichtbij komen, 
vooral omdat de meeste mensen die al corona hebben gehad een tijdje 
beschermd zijn tegen het virus.

Maar dat is toekomstmuziek. Eerst zal er sprake zijn van het maandenlang 
opbouwen van die gezamenlijke immuniteit. Het goede nieuws: elke maand 
zal het daardoor wat makkelijker zijn om het reproductiegetal, de 
beroemde R, onder de 1 te houden, waardoor het virus zich moeilijker 
verspreidt. Ons oude leven, of iets dat er op lijkt, komt dus steeds een 
stapje dichterbij.


5. Tenslotte: hebben gevaccineerden straks voordelen ten opzichte van 
niet-gevaccineerden?

Minister De Jonge wilde dat gisteren in gesprek met deze site niet 
uitsluiten. 'U moet het zo zien dat bepaalde maatregelen wellicht langer 
zullen gelden voor mensen zonder vaccinatie', zei De Jonge. 'Of dat 
bepaalde risicogroepen inderdaad weer meer mogen omdat ze al een 
vaccinatie hebben gehad. Maar dat gaan we echt allemaal nog uitwerken, 
dat komt er nog aan.'

Niemand in Nederland is verplicht om een vaccin te nemen. Maar in de 
zorg zal het personeel de druk wel voelen om het te doen, omdat daar 
gewerkt wordt met kwetsbare patienten of clienten. Eerder dit jaar bleek 
al dat ziekenhuizen erover dachten om personeel zonder vaccin de toegang 
tot bepaalde afdelingen te weigeren.

Een professor van de universiteit van Oxford opperde om mensen die het 
vaccin nemen een geldbedrag te geven, om ze te belonen voor hun bijdrage 
aan de maatschappij. Een ander mogelijk 'cadeau' voor gevaccineerden: de 
vrijheid om weer op vakantie te gaan.

--------
(c) 2020 DPG Media B.V.