[D66] Portret: De Jonge (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #406)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Volkskrant
Datum:  7 november 2020
Auteur: Willem Feenstra en Frank Hendrickx
URL:    
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/hugo-de-jonge-doet-niet-aan-een-plan-b-en-neemt-zo-grote-risico-s~ba27d45b/


Hugo de Jonge doet niet aan een plan B - en neemt zo grote risico's
-------------------------------------------------------------------

Als coronaminister ligt Hugo de Jonge geregeld onder vuur. Als 
lijsttrekker moet hij een verscheurd CDA zien te behoeden voor een 
verkiezingsnederlaag. Is die dubbelrol vol te houden?

Als begin oktober de tweede golf in de coronacrisis aanzwelt, het RIVM 
elke dag een nieuw recordaantal besmettingen meldt, de GGD's het bron- 
en contactonderzoek niet meer aankunnen en ziekenhuizen waarschuwen dat 
reguliere operaties in het gedrang komen, weten ze op het ministerie van 
Volksgezondheid wat het bijeffect zal zijn: opnieuw bijtende kritiek op 
het beleid van Hugo de Jonge.

PvdA-leider Lodewijk Asscher spreekt al van 'onheilspellende cijfers'. 
Geert Wilders twittert: 'Het kabinet heeft haar zaakjes niet op orde... 
Gaat lekker Hugo.'

In de stroom aan negatief nieuws zoeken De Jonges medewerkers naar 
lichtpuntjes. Een daarvan is de mogelijke komst van sneltests, waarvan 
de betrouwbaarheid in ziekenhuizen UMC Utrecht en Amphia in Breda wordt 
onderzocht. Microbioloog Jan Kluytmans, die verantwoordelijk is voor het 
valideren van de tests, meldt begin oktober dat het de goede kant op 
gaat.

Een woordvoerder van de minister belt hem meteen op. 'De Jonge wil 
woensdag graag langskomen, want we kunnen wel even wat goed nieuws 
gebruiken', zegt hij. Het moet wel vroeg in de ochtend, want die 7de 
oktober begint om 10.15 uur een belangrijk en moeilijk debat over de 
coronawet.

Twee dagen later staat De Jonge 's ochtends vroeg voor de ingang van het 
ziekenhuis. De media zijn ingeseind. Zoals wel vaker is de minister 
tijdens werkbezoeken in zijn element. Sociaal vaardig is hij altijd al 
geweest. Zijn broer vertelde ooit over de eerste dag van De Jonge op de 
basisschool. 'Hij stapte binnen en zei: 'Hallo allemaal, kinderen!' Dat 
is Hugo. Makkelijk in de omgang.'

Ook kritische CDA'ers zeggen dat de nieuwe partijleider op dit soort 
momenten 'gewoon een fijne vent' is. 'Hij heeft het behendige dat Rutte 
ook heeft.'

Zo gaat het deze ochtend ook in Breda. 'Het is net alsof we elkaar 
kennen, maar volgens mij hebben we elkaar nog nooit ontmoet', zegt De 
Jonge tegen Kluytmans. Al snel gaat het gesprek over wielrennen, een 
wederzijdse passie.

'Wil je jezelf laten testen, of vind je dat vervelend?', vraagt 
Kluytmans, eenmaal binnen, aan De Jonge. 'Dat ga ik doen, vind ik leuk', 
zegt De Jonge meteen. Voor hij zelf de sneltest ondergaat, waarschuwt 
Kluytmans hem nog. 'Straks kun je wel positief zijn, he.' De Jonge 
antwoordt dat hij dat helemaal niet erg vindt, 'denkend aan wat er 
vandaag op het programma staat.'

Het bliksembezoek werpt zijn vruchten af. Op televisie doet WNL live 
verslag van 'het positieve nieuws' uit Breda. Eindelijk gaat het even 
niet over de oplopende besmettingen of over de problemen bij de GGD's. 
In plaats daarvan mag de in witte laboratoriumjas gestoken minister 
lachend voor de camera uitleggen dat 'over een paar weken' sneltests 
worden ingezet.

Als Kamervoorzitter Arib om 10.15 uur het coronadebat wil beginnen, zit 
minister De Jonge nog in zijn BMW 745Le op de terugweg uit Breda.


Kritiek

Het bezoek aan Breda is een detail in de voortslepende coronacrisis, 
maar bevestigt wel de impressie die al bestaat over Hugo de Jonge. Net 
als Mark Rutte houdt hij graag alles onder controle, en leeft hij voor 
de politiek. De Jonge maakt naar eigen zeggen werkweken van honderd uur, 
maar laat op zijn verjaardag ook nog het RTL 4-programma Rooijakkers 
over de vloer langskomen. Daarin verschijnen zijn vrouw Mireille, zoon 
Ismael (15) en dochter Sarah (13) prominent in beeld.

Mireille de Jonge omschrijft haar man als 'een allemansvriend'. 'Altijd 
al geweest. Hij is voor iedereen leuk, aardig, gezellig.' Ze maakt ook 
een kanttekening: 'Heel veel mensen hebben denk ik het beeld: dat gaat 
je makkelijk af, dat doe je even, maar ik weet gewoon dat dat niet zo 
is. Dat hij altijd wel zenuwachtig is voor een debat. En dat het hem 
soms best wel spanning oplevert.'

Ze zegt dat Hugo de Jonge altijd zingt in huis. Als ze hem een tijdje 
niet hoort zingen, weet ze dat er iets aan de hand is. Dat hij ergens 
mee zit. De laatste tijd, zegt ze stellig, zingt hij minder.

De Jonge zelf laat zelden kwetsbaarheid of onzekerheid zien, 
waarschijnlijk ook om tegenstanders geen munitie te geven. PVV-leider 
Geert Wilders, een politicus die feilloos zwakke plekken bij zijn 
tegenstander aanvoelt, suggereert nu al geregeld met sardonisch genoegen 
dat De Jonge het misschien niet aankan, dan het allemaal te veel voor 
hem is. Uit een debat in augustus: 'Hij ziet er lijkwit, slecht en 
gestresst uit.'

De Jonge loopt lang genoeg mee om te weten dat het Binnenhof een plek is 
zonder mededogen. In zijn jonge jaren is hij politiek assistent geweest 
van meerdere CDA-ministers. Hij staat in de coulissen bij de 
belangrijkste Kamerdebatten, zit er bij als in de achterkamertjes wordt 
onderhandeld, kijkt mee als zijn bazen worden bestormd door 
cameraploegen.

Die leerschool is hem aan te zien als hij in 2017 zijn entree maakt als 
minister. Voor het begin van de coronacrisis komt hij zelden in 
problemen. Tijdens debatten en in de omgang met het zorgveld straalt hij 
vooral daadkracht uit. 'Hij is gezegend met een stevige can 
do-mentaliteit', zegt Ronald Schmidt, bestuurslid van Actiz, de 
belangenvereniging van verpleeghuizen. 'Soms moet je je best doen om de 
taaiheid der dingen aan hem duidelijk te maken. De Jonge is van de 
maakbaarheid. Als het moet, dan kan het ook.'

Dat blijkt bijvoorbeeld als er aan het begin van zijn ministerschap 
twijfel ontstaat over zijn aanpak om het personeelstekort in de zorg 
terug te dringen. Misschien moest hij zekerheidshalve een alternatieve 
aanpak achter de hand houden, oppert een deel van de Tweede Kamer. 'Ik 
ben nooit voor een plan B', antwoordt De Jonge. 'Ik ben altijd voor een 
plan A.'

Die 'machohouding' roept ook weerstand op. In het zorgveld klinkt 
opvallend vaak dezelfde kritiek: De Jonge is te druk met beeldvorming en 
pr, zozeer dat de inhoud er soms ondergeschikt aan lijkt. Niet iedereen 
wil dat met naam en toenaam vertellen. 'Daar krijg je problemen mee', 
zegt een zorgbestuurder die anoniem wil blijven. 'Hij kan absoluut niet 
tegen kritiek.'

Een medestander van De Jonge moet lachen om dat verwijt. 'Niemand heeft 
zo veel kritiek gehad als hij', zegt deze persoon. 'Als hij daar niet 
tegen kon, was hij al lang in een hoekje weggekropen.'

Zorgondernemer Jos de Blok ziet dat anders. De voormalige 
wijkverpleegkundige en oprichter van Buurtzorg, de grootste 
thuiszorgorganisaties van Nederland, heeft enkele keren publiekelijk 
kritiek geuit op het beleid van De Jonge. Dat is hem niet in dank 
afgenomen. 'Wij staan op een zwarte lijst', zegt de ondernemer. 'Ik ben 
persona non grata.'

De Blok keert zich aan het begin van de coronacrisis ook tegen een 
RIVM-richtlijn die een beperkt gebruik van beschermingsmiddelen in de 
thuiszorg voorschrijft. De ondernemer wil zijn personeel beter 
beschermen en meent bovendien dat de schaarste aan mondkapjes, 
handschoenen en schorten met de juiste aanpak makkelijk kan worden 
opgelost. Tijdens een van de persconferenties noemt De Jonge de houding 
van De Blok 'ongepast'. 'Wat jij opmaakt, kan niet door een ander worden 
gebruikt.'

Het blijft volgens de ondernemer niet bij een publieke reprimande. 
Hoewel De Blok aanbiedt om te helpen bij het verwerven van 
beschermingsmiddelen verbreekt het ministerie in maart alle contact. 
Marktpartijen die wel samenwerken met het ministerie krijgen volgens De 
Blok te horen dat contact met Buurtzorg 'niet op prijs wordt gesteld'.

Iets vergelijkbaars heeft de eigenzinnige ondernemer naar eigen zeggen 
ervaren toen hij vorig jaar kritiek uitte op het beleid van de 
CDA-minister voor de wijkverpleging. Ook dat had gevolgen. Na 
werkbezoeken van de minister aan China en Canada in mei en juni 2019 
kreeg De Blok opeens bezorgde vragen van lokale partners die daar werken 
met zijn methode van autonome zorgteams. 'Die mensen waren trots op hun 
samenwerking met ons, maar De Jonge heeft toen gezegd dat er in 
Nederland toch ook wel kritische geluiden zijn over Buurtzorg. We hebben 
daar last van. Het heeft negatief effect op onze mogelijkheden in die 
landen.'

Bronnen rond De Jonge ontkennen dat De Blok anders behandeld wordt 
vanwege zijn kritiek. Wel zouden er 'inhoudelijke discussies' zijn.

Blijft de vraag hoe dik de huid van Hugo de Jonge is. Zeker is dat ook 
oppositieleiders dat gaan uittesten. PVV-voorman Wilders, maar ook 
PvdA'er Asscher en GroenLinks-leider Jesse Klaver richten hun pijlen 
steeds nadrukkelijker op de CDA'er.

De Jonge is een nog aantrekkelijker doelwit geworden sinds hij is 
aangewezen als CDA-leider. Hoe gevoelig de combinatie van coronaminister 
en lijsttrekker is, blijkt als tijdens de interne verkiezingsstrijd in 
deze krant een interview verschijnt met Diederik Gommers en zijn 
dochter. Daarin vertelt de intensivist over een telefoontje van een 
VWS-ambtenaar, die hem tijdens een verhit debat in de Tweede Kamer vroeg 
om te beloven dat er genoeg ic-bedden zouden zijn.

Gommers daarover in het interview: 'Of ik dat even wilde beloven. Ik 
zei: luister, ik zit toch niet in de Kamer, wat denk je zelf?' En: 
'Waarom hadden zij het nodig dat Diederik Gommers zou zeggen dat er 
1.600 bedden zouden zijn? Terwijl ik dat ook niet wist... Toen dacht ik: 
als dat zo ongelooflijk belangrijk voor De Jonge is, dan zeg ik wel dat 
er zondag 1.600 bedden zijn.'

De passage uit het interview leidt tot flinke kritiek op De Jonge. Het 
gebeurt bovendien op een voor hem slecht moment: een paar dagen voor de 
lijsttrekkersverkiezing van zijn partij waar Pieter Omtzigt, tegen de 
verwachtingen in, toch serieus kans lijkt te maken. Als zou blijken dat 
hij als minister inderdaad een onafhankelijk medicus onder druk heeft 
gezet om zijn eigen gezicht te redden, kan dat weleens doorslaggevend 
zijn.

Geconfronteerd met Gommers' uitspraken reageert De Jonge verbolgen. Hij 
zegt op tv dat de medicus niet de waarheid spreekt. Dat hij slechts bij 
Gommers wilde informeren naar de stand van zaken rond de bedden. Ook het 
verhaal van Gommers dat hem door het ministerie is verzocht in de media 
te zwijgen over leeftijdsgrenzen op de intensive care, klopt volgens de 
minister niet.

Gommers is op vakantie en moet zich inhouden als hij de ontkenningen 
hoort. 'Ik werd natuurlijk gebeld door een aantal media en heb echt op 
mijn tong gebeten', zegt hij nu. 'Ik dacht: ik wil niet dat wat ik nu ga 
zeggen van invloed is op die verkiezingen.'

Premier Rutte de-escaleert de situatie. Hij zegt dat hij eens een kop 
koffie met Gommers wil drinken om het erover te hebben. De Jonge laat 
via de app weten dat hij zich daar graag bij aansluit.

'Ik heb Hugo de Jonge hier een keer mogen ontvangen', zegt Gommers nu, 
'toen was hij ongelooflijk vriendelijk. En aan de telefoon is hij heel 
geinteresseerd. Maar in mijn ogen is er een verschil met Mark Rutte. Die 
is ook vriendelijk als het zwaar wordt en er een groot verschil van 
mening is.'

Begin september wordt Gommers uitgenodigd in het torentje voor een 
lunch. De Jonge is daarbij ook aanwezig. Met zijn aanstekelijke 
enthousiasme - 'Diederik, wat leuk je weer te zien!' - haalt Rutte 
meteen de kou uit de lucht. Heel kort hebben ze het over Gommers' 
uitspraken. Hij licht toe dat hij zich nooit onder druk gezet voelde, 
maar dat hij wel opkeek van de gang van zaken.

Het is een dag na het debat waarin minister Grapperhaus (Justitie), een 
partijgenoot van De Jonge, zich moest verantwoorden voor zijn uit de 
hand gelopen bruiloft. Meer dan ooit is duidelijk dat een belangrijk 
ministerschap in deze coronacrisis electoraal ook nadelige gevolgen kan 
hebben. Volgens Gommers lijkt De Jonge aangeslagen. 'Hij was niet 
relaxed.'


Dubbelrol

De dubbelrol van De Jonge heeft onmiskenbaar ook electorale voordelen. 
Samen met premier Rutte zal De Jonge naar verwachting het nieuws tot de 
verkiezingen blijven domineren, al is het maar via de massaal bekeken 
tweewekelijkse persconferenties. VVD en CDA verspreiden nu al 
reclamespotjes met fragmenten uit die persconferenties.

Andere lijsttrekkers hebben ondertussen de grootst mogelijke moeite om 
in beeld te komen. Ze zijn gereduceerd tot figuranten die vanaf de 
zijlijn commentaar geven op de aanpak van de coronacrisis.

Maar tot dusver is het vooral premier Rutte die in de peilingen 
profiteert. De VVD-leider wil zelfs helemaal geen campagne gaan voeren 
voor de verkiezingen. 'Ik vind dat ik in deze tijd al mijn focus op de 
coronacrisis moet richten.'

De Jonge kan zich zo'n houding moeilijk permitteren. Het CDA staat op 
zo'n vijf zetels verlies in de peilingen en moet zich profileren om 
verloren terrein terug te winnen. Maar kan dat wel met een lijsttrekker 
die tegelijkertijd de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog moet 
bestrijden? 'We zouden eigenlijk een lange campagne moeten voeren om ons 
verhaal opnieuw neer te zetten', zegt een bezorgde CDA'er. 'Maar als De 
Jonge een punt gaat maken van de hypotheekrenteaftrek of een andere 
thema zal iedereen zeggen: heb jij niet wat beters te doen?'

Een andere nadeel voor De Jonge: de uitvoering van het coronabeleid komt 
nagenoeg volledig op zijn schouders terecht. Het maakt de CDA'er 
kwetsbaar, want juist bij de uitvoering gaat het vaak mis.

Zo wordt in het voorjaar het testen van mensen met klachten een steeds 
heter hangijzer. Andere landen hebben die strategie om zicht te houden 
op het virus al langer omarmd, Nederland lijkt achter te lopen. Begin 
mei kondigt De Jonge op een persconferentie aan dat iedere Nederlander 
met milde klachten zich vanaf juni, met als streefdatum 1 juni, kan 
laten testen.

De 25 GGD's moeten de teststraten gaan opzetten. Dat is voor de 
uitvoeringsinstantie een enorme klus in een toch al drukke tijd. 
Verschillende GGD's laten de minister weten dat juni te vroeg komt. Dat 
er meer tijd nodig is om de organisatie rond het testen - niet alleen de 
teststraten zelf, maar vooral de logistiek rond de uitslagen - op orde 
te krijgen.

Eind mei is er weer overleg tussen de gezondheidsdiensten en De Jonge 
over de vorderingen. Sommige GGD's vrezen chaos als aan de deadline van 
1 juni wordt vastgehouden. Essentiele onderdelen van de infrastructuur 
rond het testen zijn nog niet op orde. Er zijn zelfs GGD's die de 
minister bijna smeken om te wachten.

De Jonge zet toch door. 'Ik heb grote waardering voor de voortvarende 
wijze waarop de GGD's dit oppakken', zegt hij. 'Het zal in het begin 
heus nog wel wat aanloopproblemen geven - logisch ook bij zo'n grote 
klus - maar ik heb er alle vertrouwen in dat met hun inzet we onze greep 
op het virus kunnen verstevigen.'

Op de eerste testdag gebeurt precies waar sommige GGD's voor vreesden. 
Het landelijk telefoonnummer om een test aan te vragen raakt overbelast. 
Telefoontjes worden bewust afgeketst uit vrees voor een totale 
ineenstorting van het systeem. De wachttijd voor het krijgen van de 
testuitslag is vanaf het begin al langer dan gepland. Bij sommige GGD's 
hebben ze nu nog het gevoel dat ze sinds 1 juni achter de feiten 
aanlopen.

Hoe moeilijk het is om beleid te maken in crisistijd, blijkt ook begin 
augustus. De GGD's van Amsterdam en Rotterdam perken dan ineens hun 
bron- en contactonderzoek (bco) in wegens capaciteitsgebrek. De Jonge 
wordt er volledig door verrast. Tot dat moment heeft hij juist 
volgehouden dat een grondig bco een tweede golf kan voorkomen.

Zijn reactie is fel. Hij wil niet alleen dat de GGD's versneld 
opschalen, maar kondigt ook een quarantaineplicht aan voor mensen die in 
nauw contact zijn geweest met besmette personen en reizigers uit 
risicogebieden. Op 11 augustus schrijft hij aan de Kamer dat hij een 
aanwijzing geeft aan de veiligheidsregio's om de quarantaineplicht te 
gaan opleggen. Op naleving van die plicht zal gecontroleerd gaan worden, 
zegt hij. Het OM werkt zelfs al een strafeis uit. Een week later zal de 
plicht ingaan.

Zoals wel vaker tijdens deze crisis kan De Jonge zijn belofte niet 
nakomen. Sterker nog: een dag later komt hij er na kritiek in de Tweede 
Kamer alweer op terug. Hij heeft langer de tijd nodig om het plan uit te 
werken, zegt hij. Nu, bijna drie maanden later, is voor zover bekend nog 
steeds aan niemand een quarantaineplicht opgelegd.

Bij mensen uit het zorgveld en politici is ondertussen de vraag gaan 
leven of ze spreken met de minister van Volksgezondheid of met de 
ambitieuze politicus die in zijn hoofd al bezig is met de verkiezingen 
van maart 2021.

Volgens een vertrouweling van de minister spelen politieke motieven geen 
enkele rol bij zijn crisisbeleid. De Jonge moet soms wel forse 
uitspraken doen om bijvoorbeeld de GGD's voor het blok zetten, aldus 
deze bron. Het zou de enige manier zijn om ze in beweging te krijgen.

'Ik weet dat ze dat zeggen op het ministerie', zegt oud-VWS-topambtenaar 
Roel Bekker, 'maar het is flauwekul. Ik vind het tamelijk onverantwoord 
om een uitvoeringsorganisatie zo voor voldongen feiten te plaatsen. 
Buitengewoon onverstandig. Je moet ze koesteren, anders gooien ze de 
kont tegen de krib. Dan ben je nog verder van huis.'

Bekker oordeelt verder mild over De Jonge. In deze coronacrisis zijn 
zwakten in het Nederlandse zorgstelsel aan het licht gekomen die al veel 
langer spelen. De 25 GGD's zijn jarenlang verwaarloosd, waardoor er ook 
grote verschillen zijn in de kwaliteit per regio. 'Met publieke 
gezondheid kon je niet scoren', zegt Bekker terugblikkend. 'Het was geen 
prioriteit. En nu gooien we dan opeens een heleboel werk naar die GGD's 
toe.'

Bij de laboratoria speelt een vergelijkbare erfenis, meent Bekker. 'We 
vonden het allemaal niet zo belangrijk. Ieder ziekenhuis had zijn eigen 
laboratorium. In normale omstandigheden werkt dat, maar niet tijdens een 
pandemie. We zijn te sloom geweest om dat te veranderen. Maar als je 
gewoon objectief kijkt, is er de afgelopen maanden toch veel uit de 
grond gestampt. De Jonge wekt soms te hoge verwachtingen, ook bij de 
ontwikkeling van die corona-app of komst van een vaccin, maar grosso 
modo vind ik de aanpak van het kabinet heel behoorlijk.'

Lang niet iedereen is zo mild.

Bij de oppositie- en coalitiepartijen klinken er harde verwijten. De 
Jonge heeft te lang vastgehouden aan zijn 'plan A'. Pas toen het 
testbeleid na de zomer vastliep, besloot hij om eigen megateststraten te 
ontwikkelen. Die zijn nu nog steeds in ontwikkeling.

'Er is te weinig regie genomen', meent ook een zorgbestuurder die 
anoniem wil blijven. 'De Jonge wees naar de GGD's, de GGD's wezen naar 
de laboratoria, de laboratoria klaagden dat hun capaciteit niet werd 
benut. Het was polderen, polderen, polderen, midden in een crisis. Op 
zo'n moment moet een minister ingrijpen. Hij is systeemverantwoordelijk. 
Als hij dat niet doet, verzaakt hij.'

Ook binnen het kabinet is er kritiek. Ministers als Wopke Hoekstra 
(Financien) en Eric Wiebes (Economische Zaken) staan er na de zomer 
versteld van dat Nederland weer wordt overvallen door de tweede golf. 
Geld speelt geen rol; waarom is er dan niet veel meer testcapaciteit 
ingekocht? Waarom staat een landje als Luxemburg er beter voor dan 
Nederland? Waarom is het bron- en contactonderzoek niet beter 
georganiseerd?


Twijfel

De gemengde gevoelens over De Jonges optreden in de coronacrisis werken 
ook door in zijn eigen partij. Kamerlid Pieter Omtzigt uit in februari 
al harde kritiek op de afwachtende houding van het kabinet. 'Omtzigt 
presenteerde zich als een soort klokkenluider', zegt een CDA'er die 
anoniem wil blijven. 'Hij is een econometrist die zelf met die 
Italiaanse data aan de slag gaat. RIVM'pje spelen. Als anderen dan niet 
zien wat hij ziet, begrijpt hij dat oprecht niet.'

Omtzigt houdt z'n kritiek niet intern. In april krijgt hij bij de lokale 
zender 1Twente de vraag of het kabinet de coronacrisis goed aanpakt. 
'Nee', antwoordt Omtzigt tot verbazing van de presentatoren. 'Ik heb 
niet voor niets al die vragen gesteld in februari. Moeten we de vluchten 
uit China niet stoppen? Hebben we wel genoeg ic-bedden? Je denkt 
misschien: die Omtzigt is gek - en dat is-ie ook - maar ik had wel het 
idee dat dit goed mis kon gaan.'

Ook CDA-staatssecretaris voor Economische Zaken Mona Keijzer is intern 
kritisch, onder andere over de economische gevolgen van de 
corona-aanpak. Dat zij zich net als Omtzigt uiteindelijk meldt als 
tegenstander van De Jonge bij de lijsttrekkersverkiezing is geen toeval, 
meent een CDA-bron. 'Iedereen zag dat het coronadossier De Jonge ook 
kwetsbaar maakt.'

De Jonge kan het moeilijk goed doen. Aan de ene kant loopt hij politieke 
risico's, omdat kritiek op de corona-aanpak steeds op de loer ligt, aan 
de andere kant zijn er geregeld vermoedens dat hij zijn positie als 
coronaminister gebruikt om politiek te scoren.

Dat blijkt bijvoorbeeld als hij een dag voor het begin van de 
lijsttrekkersverkiezing een brief naar de Tweede Kamer stuurt over de 
zorgpremie van 1.000 euro voor het zorgpersoneel. Werkgevers en 
werknemers, die sceptisch zijn over de uitvoerbaarheid van de bonus, 
worden verrast door de timing. De speciaal aangestelde verkenner Wim 
Kooijman heeft zijn werk formeel niet eens afgerond. Waarom moet die 
brief zo overhaast naar buiten? Meerdere betrokkenen vermoeden dat De 
Jonge behoefte heeft aan positief nieuws om zijn campagne te 
beinvloeden. Op het ministerie wordt ten stelligste ontkend dat de 
CDA-verkiezingen een rol hebben gespeeld bij de timing van het brief.

De Jonge weet de interne lijsttrekkersverkiezingen uiteindelijk 
ternauwernood te winnen, maar de relatie met de eigenzinnige Omtzigt 
blijft ondertussen precair. Veelzeggend is een kleine bijeenkomst na 
afloop van de chaotisch verlopen CDA-verkiezingen. Tijdens de campagne 
heeft Omtzigt steeds gezegd dat hij niet met zijn hoofd op de 
verkiezingsposter wil. Nu hij als running mate van De Jonge verder moet, 
heeft hij de perfecte oplossing: 'Op de ene helft van de 
verkiezingsposter komt jouw hoofd, op de andere helft mijn idealen.' Een 
grap of niet: Omtzigt lijkt te suggereren dat hij van de inhoud is en De 
Jonge van de vorm.

Zeker is dat De Jonge voor een loodzware opgave staat. Hij moet niet 
alleen de coronacrisis zien te bezweren, maar ook een verdeelde partij 
naar een verkiezingswinst leiden. Onomstreden is hij intern nog steeds 
niet. Een groot deel van het CDA had het liefst Wopke Hoekstra gezien 
als partijleider. De Jonges trouwste metgezel, Ferdinand Grapperhaus, is 
ondertussen verzwakt en met Omtzigt heeft hij nu ook nog eens een 
running mate die van oudsher campagne voert voor zichzelf.

De Jonge is niet te benijden, meent een CDA'er. 'Ik hoop voor hem dat 
hij heel snel een vaccin in zijn bureau vindt.'

Zelf wil De Jonge niks van twijfel weten. Thuis mag hij misschien wat 
minder zingen, bij talkshow Jinek toonde hij onlangs zijn vertrouwde 
bravoure. 'Ik heb er zin in.'

--------
(c) 2020 DPG Media B.V.