[D66] Als de cancel culture gewoon wordt, hoe gaan we die dan noemen?

[R.O.]

trouw.nl:

Als de cancel culture gewoon wordt, hoe gaan we die dan noemen?
Taal
TON DEN BOON

Vorig jaar verschenen in de Nederlandstalige media voor het eerst 
berichten over de cancel culture in Amerika: de moralistische gewoonte 
om personen sociaal uit te sluiten of te boycotten als ze een afwijkende 
mening hebben over (politiek) gevoelige onderwerpen. Omdat deze trend 
navolging heeft gekregen in ons (dominees)land, groeit de behoefte aan 
een Nederlands equivalent voor de Engelse term. Op Twitter zijn 
pendanten als afschafcultuur, annuleringscultuur en boycotcultuur 
geopperd, maar de meeste media 'vertalen' cancel culture op dit moment 
als afrekencultuur. Dat woord heeft er dus een betekenis bij gekregen, 
want tot voor kort werd onder een afrekencultuur een bedrijfscultuur 
verstaan waarin personen worden afgerekend op hun (werk)prestaties.

Omdat cancelen ingeburgerd is in onze taal, kan cancel culture ook 
gemakkelijk worden vernederlandst als cancelcultuur. Dat woord maakte in 
mei 2019 zijn mediadebuut in Trouw en wordt de laatste weken ook vaak 
aangetroffen in Nederlandse en Belgische kranten.

Cancelen was in de eerste helft van de 20ste eeuw vooral in gebruik als 
handelsterm ('orders, opdrachten, overeenkomsten cancelen'), maar vanaf 
de jaren vijftig kreeg het woord een breder betekenisprofiel en werden 
ook combinaties als 'een vlucht cancelen' en 'een wedstrijd cancelen' 
gemeengoed.

Het Nederlands heeft cancelen geleend uit het Engels, waarin (to) cancel 
aanvankelijk, in de 14de eeuw, werd gebruikt in de betekenis: (iets wat 
geschreven is) doorstrepen. Het Engelse werkwoord gaat via het Oudfranse 
werkwoord canceler terug op het Latijnse werkwoord cancellare 
(letterlijk: een raamwerk, rooster maken; figuurlijk: doorstrepen). Dat 
werkwoord is afgeleid van cancelli (gekruiste strepen, ook: hekwerk), 
dat tevens aan de basis ligt van ons woord kansel (preekstoel, 
oorspronkelijk: hekwerk voor het altaar).