[D66] Pia Dijkstra dient wet voltooid leven in

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:   Algemeen Dagblad
Datum:  17 juli 2020
Auteur: David Bremmer
URL:    
https://www.ad.nl/politiek/br-pia-dijkstra-d66-dient-wet-voltooid-leven-in-zet-relatie-met-cda-en-cu-op-scherp~a7f8accb/


Pia Dijkstra (D66) dient wet voltooid leven in, zet relatie
met CDA en CU op scherp
-----------------------------------------------------------

Coalitieafspraken en corona zorgden voor langdurig uitstel, maar vrijdag 
stuurt D66-kamerlid Pia Dijkstra eindelijk haar omstreden initiatiefwet 
'voltooid leven' naar de Tweede Kamer. Het voorstel, dat ouderen wiens 
leven af is euthanasie toestaat, zet de verhoudingen met 
coalitiepartners CDA en CU op scherp.

Eigenlijk had het wetsvoorstel Waardig Levenseinde al lang en breed bij 
de Tweede Kamer moeten liggen, erkent Dijkstra. Vorig jaar september 
beloofde ze in deze krant het 'binnenkort' in te dienen. Nu is het pas 
zover. 'De coronacrisis en het rapport van de commissie Van Wijngaarden 
zorgden voor vertraging,' vertelt het medisch-ethisch geweten van D66.

De commissie Van Wijngaarden moest onderzoeken hoeveel senioren 'lijden 
aan het leven' en wat voor mensen het betreft. Het onderzoek rolde in 
2017 als typisch Haags compromis uit de formatie tussen D66, VVD, CDA en 
ChristenUnie en bracht Dijkstra's wetsvoorstel in een jarenlange 
winterslaap.

Toen het rapport eind januari uiteindelijk arriveerde, bleek het 
kritischer dan verwacht. Hoogstens 10.000 senioren van 55-plus kennen 
een langdurige doodswens, de groep ouderen is bovendien zeer 
verschillend en opvallend vaak onderdeel van een lagere sociale klasse.


Waarom was indienen tijdens de lockdown geen optie?

'Dat vond ik ongepast. Nederland kampte met een zeer ernstige crisis, 
die de volledige aandacht van de politiek en dus ook onze fractie 
vergde.'


Door de vertraging is de kans dat er deze kabinetsperiode over gestemd 
wordt minimaal. Een wetstraject vergt al snel 9 maanden.

'De kans is inderdaad klein, maar misschien moet je dat ook niet willen. 
Zo'n principieel onderwerp vergt een uitgebreide behandeling. Dat wil ik 
niet doorduwen.'


Waarom niet gewacht tot na de verkiezingen van maart?

'We zijn het aan onze kiezers verplicht. Medische ethiek is voor mijn 
partij ontzettend belangrijk, veel mensen hebben mede om die reden op 
D66 en op mij gestemd.  We hebben bovendien altijd beloofd ons 
wetsvoorstel deze kabinetsperiode in te dienen. Daar zijn harde 
afspraken met de VVD, CDA en ChristenUnie over gemaakt.'


Door het late tijdstip lijken CDA en ChristenUnie hun zin te krijgen. 
Zij zeiden uw voorstel te 'begraven'.

'Het is niet begraven, want ik dien het in. Het wordt gewoon in de 
Tweede Kamer behandeld en er gaat over gestemd worden. Hoe dan ook.'


Hebben Hugo de Jonge en Gert-Jan Segers een belletje gekregen?

'We hebben afgesproken elkaar in de coalitie niet te verrassen. Naar 
goed gebruik meld ik dit vooraf netjes.'

Voordeel van de vertraging is wel dat D66 zich met 'voltooid leven' kan 
profileren in de komende verkiezingscampagne. Daar gaat het haar echter 
niet om, zegt Dijkstra die zich al sinds het burgerinitiatief Uit Vrije 
Wil uit 2010 in het onderwerp heeft vastgebeten. 'Kiezers associeren ons 
er toch wel mee.'

Ze toont begrip voor de weerstand bij de christelijke partijen, die het 
leven koste wat kost willen beschermen. De in Franeker geboren Pietje 
Aafke Dijkstra (1954) groeide op in een protestants, doopsgezind milieu. 
Ze studeerde enkele jaren theologie en regisseerde voordat ze bekend 
werd als nieuwslezer bij het NOS journaal onder meer radio-kerkdiensten 
voor de IKON.


Dijkstra beklemtoont dat stervenshulp niet bij alle gelovigen moeilijk 
ligt. 'Bij doopsgezinden is persoonlijke vrijheid om te geloven wat je 
wilt juist zeer belangrijk. Op mijn achttiende werd ik gedoopt en 
schreef ik daarbij zelf mijn belijdenis.' Tijdens haar studie theologie 
dreef ze af van de kudde. 'Ik begrijp de denkwereld van een Gert-Jan 
Segers echter goed. Tegelijk denk ik: omdat je tegen bent, hoef je 
anderen toch niet te belemmeren?'


Vertel nog eens waarom 'voltooid leven' zo gewenst is?

'Er is een groep ouderen die hun leven af vindt. Ze zeggen: ik ga elke 
avond slapen met de hoop dat ik niet meer wakker word. Voor die groep 
wil ik onder strenge voorwaarden euthanasie mogelijk maken. Het probleem 
wordt groter nu dankzij de voortschrijdende medische ontwikkelingen het 
verschil tussen je biologische en je biografische leven toeneemt.'


Critici vrezen dat uw wet de deur opent naar veel meer ouderen die uit 
het leven stappen.

'Dat is nergens op gebaseerd. Sowieso betreft het een kleine groep, 
iemand moet minstens 75 jaar oud zijn. Naar aanleiding van de commissie 
Van Wijngaarden leg ik in mijn wet bovendien extra nadruk op de 
professionele levenseindebegeleider, die het gesprek met mensen aangaat 
over hun stervenswens. Die beoordeelt dus niet of het kan, maar kijkt 
samen waar die wens vandaan komt en of er alternatieven zijn. Ook geef 
ik meer aandacht aan de familie en de huisarts of behandelend arts.'


Uw twijfelde lang over een minimum leeftijdsgrens. Het wordt 75 jaar.

'Alleen een omschrijving levert te veel juridische problemen op, zeggen 
experts. Met 75 jaar wordt duidelijk dat dit echt voor een selecte groep 
is bedoeld. Leeftijdsgrenzen zijn in Nederlandse wetten bovendien zeer 
gebruikelijk.'


De commissie Van Wijngaarden bekritiseerde de term 'voltooid leven'. Die 
is te rooskleurig, zo eenduidig is de stervenswens van ouderen vaak 
niet.

'Van Wijngaarden heeft een punt, maar tegelijk is die term zo 
ingeburgerd, iedereen weet waar je het over hebt. In de Memorie van 
Toelichting van mijn wet ga ik er extra uitvoerig op in.'


Hoe groot schat u de kans op een meerderheid? Behalve VVD, PvdA en 
GroenLinks lijken er weinig voorstanders.

'Het gaat spannend worden. Het wachten is eerst op de Raad van State die 
over drie maanden met een advies komt. Net als bij de Donorwet wordt dit 
voor veel partijen een vrije kwestie. Ik sta open voor verbeteringen en 
ben altijd bereid om zo mogelijk aanpassingen te doen om partijen of 
Kamerleden te overtuigen.'


U bent inmiddels 65 jaar. Gaat u opnieuw de Tweede Kamer in om deze wet 
tot een goed einde te brengen?

'Daar ga ik deze zomer over nadenken op vakantie in Drenthe en thuis. Na 
het reces neem ik een besluit. Bij komende verkiezingen in maart zit ik 
11 jaar in de Tweede Kamer.  Als ik me opnieuw kandidaat stel, ga ik er 
vol voor en doe ik het ook voor de volle vier jaar.'


U kreeg ruim 120.000 voorkeursstemmen in 2017, meer dan Pieter Omtzigt. 
Voelt u een morele verplichting om door te gaan?

'Die stemmen neem ik zeker mee in mijn overwegingen. Tegelijk hangt dit 
wetsvoorstel niet af van mij. We hebben bij D66 altijd uitstekende 
Kamerleden gehad. Mocht ik het niet doen dan heb ik er alle vertrouwen 
in dat collega's mijn werk voortzetten.'

--------
(c) 2020 DPG Media B.V.