[D66] Vrijgegeven stukken Interdepartementale Commissie Crisisbeheersing: RIVM/OMT/VWS logen (Wuhan Coronavirus 2019-nCoV #443)

[Dr. Marc-Alexander Fluks]

Bron:  RTL Nieuws
Datum: 2 december 2020
URL:   
https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5200858/corona-vws-groepsimmuniteit


Ministerie dacht nog in februari dat coronavirus minder dodelijk was
dan griep
--------------------------------------------------------------------

Het ministerie van Volksgezondheid en het RIVM dachten begin februari 
nog dat het coronavirus minder dodelijk zou zijn dan de griep. Dit 
blijkt uit documenten die het ministerie van Justitie en Veiligheid 
gisteren heeft vrijgegeven. Inmiddels is duidelijk dat corona veel 
dodelijker is. Ook blijkt uit de stukken dat in maart serieus is gedacht 
om te streven naar groepsimmuniteit.

Het gaat om stukken van de ICCb, de Interdepartementale Commissie 
Crisisbeheersing. Dat is het overleg van topambtenaren van ministeries, 
ter voorbereiding op de ministeriële crisiscommissie. De documenten zijn 
vrijgegeven na verzoeken van verschillende media, waaronder RTL Nieuws.
https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-justitie-en-veiligheid/documenten/kamerstukken/2020/12/02/brief-tk-deelbesluit-wob-covid-19-iccb-stukken


Mortaliteit

Op 26 februari staat in een interne presentatie: 'Mortaliteit van griep 
is hoger dan die van corona virus-infectie.' In de 'duiding' schrijven 
ambtenaren ook dat 'beperkte kennis' beschikbaar is over het nieuwe 
virus en dat dit zorgt voor 'grotere onrust rondom corona', zo staat in 
een toelichting voor de commissie van topambtenaren. Ze vinden het 
lastig om in te schatten wat het meest realistische scenario is.

Aan het einde van die maand gaan de topambtenaren ervan uit dat het 
grootste risico niet een hoog sterftecijfer is, maar de grote druk op de 
zorg als veel mensen tegelijk ziek worden, in combinatie met 
'maatschappelijke onrust': 'Er kan gedacht worden aan een tekort aan 
medisch personeel, uitval van leraren of cruciale bedrijfsprocessen en 
hamstergedrag of ziekteverzuim als gevolg van het virus.'


Geen paniek zaaien

Al eerder bleek uit een reconstructie van RTL Nieuws dat het kabinet 
wachtte met de crisisaanpak tot het eerste besmettingsgeval in ons land 
was geconstateerd. De sfeer was tot begin maart in politiek Den Haag 
soms lacherig en het kabinet wilde geen paniek zaaien over het virus. 
Experts en het kabinet wilden uitstralen dat alles in Nederland onder 
controle was - op basis van onjuiste en achterhaalde inschattingen van 
het RIVM. Het communicatieadvies luidde in die periode: 'Intensiveren 
zonder alarmeren'.

Opvallend is een afspraak eind februari om mondkapjes voor 
niet-hulpverleners te ontraden, vanwege de schaarste. 'Conform eerdere 
ICCb-afspraak: mondkapjes alleen effectief voor hulpverleners in de 
zorg. Dit ook in communicatieboodschap mee uit te dragen, vanwege de run 
op deze middelen.' Lang is door het RIVM ontkend dat schaarste een rol 
speelde bij het advies over het gebruik van mondmaskers, bijvoorbeeld in 
de ouderenzorg.

Uit de stukken blijkt dat de politie dan zelf al een groot aantal 
mondkapjes heeft aangeschaft. Uit allerlei instellingen in de zorg komen 
dan al signalen binnen bij de ministeries over 'schaarste in 
persoonlijke beschermingsmiddelen': 'Dit speelt reeds.'


Groepsimmuniteit: 'uitrazen'

Terwijl ambtenaren zich voorbereiden op de mogelijke komst van een 
pandemie, worden het gedrag en het sentiment van de bevolking scherp in 
de gaten gehouden. Er wordt gesproken over 'maatschappelijke zorgen' en 
het 'risico van een beeld van gebrek aan initiatief vanuit de overheid'. 
Als mogelijk groot risico wordt gezien dat het vertrouwen van de 
bevolking in de overheid en in het RIVM afbrokkelen, ook omdat Nederland 
terughoudender is in de aanpak dan andere landen.

Eind februari legt het RIVM zeven vertrouwelijke scenario's op tafel, 
die nog steeds geheim zijn. De ICCB besluit drie scenario's uit te 
werken, waaronder de mogelijkheid dat er echt een pandemie komt. Half 
maart kijken ze naar drie opties: niets doen ('uitrazen'), 
'gecontroleerd uitrazen' en een 'gecontroleerde lockdown'.

Het gecontroleerd uitrazen lijkt op het streven naar 'groepsimmuniteit', 
waar premier Rutte het in een tv-toespraak over had en waar hij later 
publiekelijk op moest terugkomen. Uit de stukken blijkt dat experts 
intern dan al stellen dat immuniteit in China nog niet is gelukt en dat 
het volgens experts waarschijnlijk is dat het virus 'weer opkomt'.


'Nadeel' lockdown

Maar het lijkt wel de weg die de overheid kiest. Want op dat moment 
voelen de topambtenaren nog weinig voor de gecontroleerde lockdown, die 
wordt samengevat als: openbaar vervoer stilleggen, grenzen dicht. 
'Nadeel: als je stopt met lockdown, moet je weer opnieuw beginnen met 
maatregelen. Hiermee bouw je als samenleving ook geen immuniteit op.'

Het zijn de weken waarin eerst het geen handenschudden en het 'blijf 
thuis' worden gepropageerd. Achteraf zal blijken dat het virus dan al op 
grote schaal rondwaart, en dat de strategie van beheersing al vanaf de 
eerste dag achterhaald was. Op 23 maart zal de 'intelligente lockdown' 
door premier Rutte worden afgekondigd.

--------
(c) 2020 RTL Nieuws