[D66] Corona-app in Kamer afgekraakt

[Antid Oto]

limburger.nl:

Politiek en experTs
Corona-app in Kamer afgekraakt

De opdracht was: bouw een corona-app. Maar op het Binnenhof werden de 
ingediende app-plannen juist vakkundig gesloopt. Het kabinet gaat nu 
zelf aan de slag en komt met een nieuw concept.

Door Niels Klaassen

De hoorzitting met deskundigen gisterochtend in de Tweede Kamer was de 
laatste wassing waar corona-appbouwers de afgelopen dagen doorheen 
moesten. Conclusies van experts: neem meer tijd, onderzoek of een 
mobiele applicatie echt helpt het virus te controleren. Begin met kleine 
groepen, probeer eerst uit. En als je er al voor gaat, zorg dan dat de 
technologie niet voor eeuwig gebruikt gaat worden, als onderdeel van 
‘massasurveillance’.

Dit weekeinde begon de tocht naar de afgrond toen na een 
spoedaanbesteding zeven overgebleven app-concepten op zeldzaam 
transparante wijze getoetst werden door kritische thuiskijkers, waarna 
KPMG, de landsadvocaat en de Autoriteit Persoonsgegevens het laatste 
zetje gaven. Geen van de apps is voldoende veilig, concludeerden ze, en 
de privacywaarborgen zijn niet te beoordelen. „Ook is niet duidelijk wie 
verantwoordelijk is voor de verwerking van de gegevens”, meldde de 
Autoriteit Persoonsgegevens. Experts spraken van een ‘janboel’ en 
‘haastklus’.

Nieuw plan

Dus kon minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) niet anders dan 
dit bestuurlijk-technologische experiment voorlopig staken. Hij wil een 
nieuw team van appbouwers en experts formeren en komt komende maand met 
een nieuw plan dat moet voldoen aan alle gezondheids-, privacy- en 
veiligheidseisen. Dat is niet eenvoudig, schetsten experts in de Tweede 
Kamer. ­Allereerst de techniek: bluetooth is zo ­betrouwbaar nog niet, 
vertelde Maarten van Steen (Universiteit Twente). „Bluetoothsignalen 
zijn net als radiosignalen heel gevoelig voor omgevingsinvloeden. Regen 
kan bijvoorbeeld al invloed hebben op de nauwkeurigheid.” Daarbij is het 
überhaupt de vraag of een app helpt de verspreiding van het virus te 
controleren. Als niet voldoende mensen meedoen of als de app veel valse 
uitslagen (negatief of positief) oplevert, werkt het niet.

Onorthodox

In de Nederlandse ziekenhuizen is vast met een opgetrokken wenkbrauw 
gekeken naar het publieke debat rond de app. De afgelopen ­weken werden 
één voor één tal van onorthodoxe crisismaatregelen genomen zonder 
urenlange praatsessies vooraf. Zo namen militairen de verdeling van 
ziekenhuisbedden over vanuit het Rotterdamse Erasmus-ziekenhuis, is de 
inkoop en verdeling van medische beschermingsmiddelen rigoureus 
gecentraliseerd, wordt op zondag in het Catshuis vergaderd door 
ministers en medici zonder agenda en notulen, en werden privacyregels 
tijdelijk opzij geschoven om snel inzage te krijgen in patiëntgegevens 
(de corona-opt-in). Dat alles praktisch zonder reuring. Al is er een 
belangrijk verschil: noodhospitalen worden zo weer opgeheven, maar een 
mobiele app kan tot ver na deze crisis worden gebruikt. Daarbij 
ver­wijzen critici vaak naar de Amerikaanse spionagewet Patriot Act. Die 
crisiswet werd snel in elkaar gesleuteld na de aanslagen op de Twin 
Towers in 2001, maar is tot de dag van vandaag praktijk.

Dus waarschuwde professor Natali Helberger, hoogleraar Law and ­Digital 
Technology aan de Universiteit van Amsterdam: „Fundamentele rechten en 
vrijheden kunnen niet zomaar opzij gezet worden. Er moet een 
gerechtvaardigd belang zijn, het moet strikt noodzakelijk zijn en 
bovenal beperkt in de tijd.”