[D66] Libra branies

[A.OUT]

Had de ultieme vrijhaven van Ayn Rand daadwerkelijk bestaan, dan was
vroeg of laat een Mark Zuckerberg komen binnenwandelen
By
KOEN HAEGENS
volkskrant.nl
2 min
View Original

Voor Facebook vormt de libra het begin van een nieuw monetair tijdperk.
Volgend jaar al moeten de 2,4 miljard gebruikers van het sociale medium
de cryptomunt kunnen gebruiken. Voor de libertariërs, cypherpunks en
anarchisten die de stuwende kracht vormen achter de cryptorevolutie, is
de libra iets anders: een klassiek drama. De libra zal de weg bereiden
voor het origineel, de bitcoin, roepen de optimisten. Ik vrees dat ze
bedrogen uitkomen. De libra is de definitieve ontaarding van hun
oorspronkelijke ideaal.

Cryptomunten als bitcoin zouden met hun onderliggende
blockchaintechnologie overheden overbodig maken. Centrale banken,
fiatmunten, de grote financiële instellingen: weg ermee. Niet voor niets
is de bitcoin vergeleken met het anarcho-kapitalistische paradijs van
Ayn Rand. In haar nog altijd razend populaire roman Atlas Shrugged uit
1957 beschrijft de Russisch-Amerikaanse hoe een groep energieke
ondernemers, alle overheidsbemoeienis zat, in de Rocky Mountains in het
diepste geheim een nieuwe maatschappij sticht. Een vallei zonder
betutteling.

Sindsdien is talloze malen gepoogd deze ultieme vrijhaven te realiseren.
Er zijn plannen om op zee drijvende libertarische gemeenschappen te
bouwen. In de Verenigde Staten beloofden duizenden enthousiastelingen in
het kader van het Free State Project te migreren naar het dunbevolkte
New Hampshire. In Chili moest de utopie van Ayn Rand werkelijkheid
worden in een vallei in de Andes, mét prominente rol voor de bitcoin.
Een droom die volgens een reconstructie van Vice alweer is stukgelopen
op onderlinge ruzies en bedrog.

Full disclosure: het anarchisme is me lief. Niet als blauwdruk voor een
staatloze samenleving, maar als een mentaliteit waarbij elke vorm van
macht wordt gewantrouwd. Daar zit meteen het probleem van het
anarcho-kapitalisme. De volgelingen van denkers als Ayn Rand, Murray
Rothbard en voormalig presidentskandidaat Ron Paul zijn uiterst kritisch
op de staat. Terecht. Helaas hebben ze een blinde vlek voor alle andere
machtsverschillen. Zelfbenoemde baasjes met grote bekken, bijvoorbeeld.
Of de monopolies, kartels en fraudes waar de door hen opgehemelde ‘vrije
markt’ onvermijdelijk toe leidt.

Iets dergelijks is de blockchain overkomen. De gevestigde orde,
constateerde een blockchainspecialist verontwaardigd, tracht die nieuwe
technologie ‘te kapen door haar te omarmen, uit te breiden en van het
oorspronkelijke pad weg te voeren’. Nu doet Facebook hetzelfde via de
libra. In naam een cryptomunt, maar centraal geregeerd vanuit
Zwitserland door een select gezelschap grote bedrijven, met als
voornaamste doel nóg meer over het privéleven van consumenten te weten
te komen.

Had de vallei van Ayn Rand in de Rocky Mountains daadwerkelijk bestaan,
dan was vroeg of laat een Mark Zuckerberg komen binnenwandelen. Eerst
verleidt hij de vrijgevochten bewoners hun dag door te brengen op zijn
geinige sociale medium. Eenmaal monopolist brengt hij een eigen munt
uit, om vervolgens alle vertrouwelijke data door te verkopen aan wie er
maar voor wil betalen, de vermaledijde overheid inclusief. Het vrije
paradijs ziet er anders uit.

Van Europa tot de Verenigde Staten reageren politici en centrale
bankiers als door een wesp gestoken op de plannen van Facebook voor een
eigen munt, de libra. Wat staat er op het spel dat de gemoederen zo hoog
oplopen?

Hoe uitgerekend de gevestigde orde waarmee blockchain en bitcoin moesten
afrekenen, de nieuwe technologie heeft omarmd. ‘Mensen beginnen met een
hoodie, maar nu dragen ze ineens een pak.’